Recensieoverzicht: J.M. Coetzee, Dave Eggers & Paustovski (17 augustus 2016)
23 augustus 2016Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met dit keer aandacht voor J.M. Coetzee, en verder: P.F. Thomése, I.M. Montgomery (Trouw), Lukas Bärfuss, Emanuel Bergmann, Jacob Vis (NRC), Ellen Deckwitz, Simon de Waal (Het Parool), Jef Rademakers (Elsevier), Vrij Nederland), Dave Eggers, Konstantin Paustovski (De Groene Amsterdammer)
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de recensies in de Vlaamse kranten en weekbladen worden opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
In de reeks 'Verse klassiekers' bespreekt Bas Maliepaard het onlangs heruitgegeven jeugdboek Anne van het Groene Huis van I.M. Montgomery. 'Hoewel niet elke moderne twaalfjarige zal warmlopen voor de bloemrijke, soms wollige stijl van Montgomery, spreken de lotgevallen en vooral het unieke karakter van Anne nog steeds tot de verbeelding, ' stelt hij. Rob Schouten las daarnaast P.F. Thoméses Verzameld nachtwerk [leesfragment]. 'Je hoeft het niet steeds met hem eens te zijn om toch geraakt te worden door zijn ietwat wereldvreemde maar treffende en belezen kijk op de dingen,' merkt Schouten onder meer op. Hanna de Heus schrijft verder voor de serie 'Vreemde favorieten' over reisverslagen 'van Europese vrouwen die vanaf het eind van de negentiende eeuw tot pakweg 1935 naar Perzië waren gereisd' - bijvoorbeeld Vita Sackville-Wests Passenger to Teheran. 'Het heerlijke van deze boeken is dat het geen objectieve reisgidsen zijn, maar stemmen uit het verleden, teksten vol persoonlijke voorkeuren en sentimenten,' lezen we. Harriët Salm, ten slotte, leverde een stukje over Drie minuten van Roslund & Helstrom. Het 'ingenieuze plot houdt de lezer gekluisterd aan de pagina's. Tot ongeveer driekwart van het boek en dan opeens zakt het in', vindt Salm.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Hans Achterhuis las deze week voor de Volkskrant De schooldagen van Jezus, het directe vervolg op De kinderjaren van Jezus en schrijft: 'De schooldagen van Jezus kun je een bildungsroman noemen; alleen wordt niet de jonge David, maar de volwassen Simon langzaam gevormd voor een nieuw leven. Het verrassende eind kondigt zich met veel voorbereidende stapjes aan.' Remco Campert schrijft deze zomer zes korte verhalen, met deze week het verhaal Bloemen. Arjan Peters las Mensen zonder uitstraling [leesfragment], de debuutroman van Jente Posthuma. 'Aan opzienbare avonturen doet ze niet. De stijl voorkomt dat je de interesse in de doornsee hoofdpersoon verliest.' Peters vond het laatste hoofdstuk, waarin de dochter een plantenspuit voor haar overleden moeder koopt, het mooist.
In de rubriek 'Kort & goed':
- Patrick van Ijzendoorn over Not the Chilcot Report van journalist Peter Oborne: 'Wie meer over Blair en Irak wil weten kan beter Obornes boek lezen dan de samenvatting van ''Chilcot''. Het is nog een derde goedkoper ook.'
- Wim Bossema over De Bushsoldaat van de Nederlandse journalist Edith Tulp: 'Tulp […] heeft een vorm gekozen die doet denken aan een jeugdboek, met directe taal, veel verwikkelingen en wendingen. Dat is wennen, maar het werkt toch goed. Zij snijdt alle grote thema's in Oeganda aan in een ingenieus plot.'
- Wineke de Boer over Op een zondagochtend van Alice Zeniter: 'Er valt genoeg aan te merken op [de roman]. [...] Toch is dit een roman die er inhakt. Er heerst Beckettiaanse treurigheid en de setting heeft ook iets absurdistisch.'
- Hans Bouman over Het doel en de leegte, de nieuwe roman van Paul Murray: 'Het doel en de leegte ontwikkelt zich tot een gecompliceerd literair bouwsel, en hoewel de roman nooit de impact krijgt van [zijn tweede boek] Skippy Dies is het opnieuw een inventieve studie in wat volgens Murray een van de weinige hedendaagse groeisectoren is: eenzaamheid.'
- Persis Bekkering over Norma [leesfragment] van Sofi Oksanen: 'De grootste verdienste van Oksanen is dat deze moderne Rapoenzel, al is het geschreven in een economische stijl waarin maar weinig interessants gebeurt, toch meeslepend is. [...] Maar als de auteur geloofwaardig maatschappijkritsch had willen zijn, had Oksanen wel sterkere vrouwen mogen scheppen.'
Ten slotte vraagt Jet Steinz aan schrijver-journalist Hugo Borst welk boek iedereen deze zomer beslist (nog eens) moet lezen. Hij kiest Alsof het voorbij is van Julian Barnes, over een hoofdpersoon die zijn geheugen heeft overschat. 'Iets wat wij allemaal doen, denk ik,' zegt Borst.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In De Morgen Boeken is Charlotte Van Hacht blij met de aanpak van Ellen Deckwitz in Olijven moet je leren lezen. Een cursus genieten van de poëzie. [recensie]. Dankzij de kennis en de vlotte pen van Deckwitz slaagt ze erin zieltjes te winnen voor de dichtkunst.
In De robots komen eraan! bekijkt Wouter van Bergen, journalist economie bij De Telegraaf, de opkomst van de robotica vanuit sociaal-economisch oogpunt. Marnix Verplancke wisselt met hem van gedachten over de pro's en contra's van de immer voortschrijdende automatisering. In het Gentse museum Dr. Guislain toont psychiater Dirk De Wachter kunst die hem inspireert, beïnvloedt en aanleunt bij zijn werk rond borderline. Voor Jonas Mortier kreeg de kunst er met De Wachter een populaire en onverdachte pleitbezorger bij, en dat blijkt ook uit de catalogus Kunst & psychiatrie in borderlinetijden.
Bij Bart Koubaa gaat het voor Dirk Leyman steeds weer over de betrouwbaarheid van hervonden herinneringen. Ook Een goede vriend [leesfragment] levert voor Leyman een 'subtiele zij het wat al te bedaarde roman' op die 'naadloos past in Koubaas reliëfrijke oeuvre'.
In de rubriek 'In een notendop' vinden we:
- De melancholie van het verzet, de tweede roman van de Hongaar László Krasznahorkai
- Norma [leesfragment] van Sofi Oksanen
- List en leugen. De psychologie van bedriegen en bedrogen worden van psychologe Maria Konnikova
- De goudvink, een monografie van Achilles Cools
- Viviane Elisabeth Fauville, het debuut van de Franse Julia Deck
- Het prentenboek Wat ging ik ook alweer doen?
De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.
€ 18,50
Op voorraad
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis.
(Op werkdagen)
De Rus Sigizmoend Krzizjanovski stak in De terugkeer van Münchhausen in 1927 de draak met het postrevolutionaire Rusland. Karen Billiet vindt de satire, die pas in 1990 kon verschijnen, nog steeds een aangename leeservaring: 'elke zin leest als een zorgvuldig geslepen diamant'. Na een eerdere recensie interviewt Catherine Vuylsteke Frank Dikötter over De Culturele Revolutie [recensie]. En Pier Pasolini-kenner en -bewonderaar Luc Devoldere werd uitgedaagd door de nieuwe bloemlezing Vaarwel en beste wensen. Poëzie & Polemieken, samengesteld en ingeleid door Piet Joostens. 'Als in een troebele spiegel zien we in zijn werk, dat experimenteel is en traditioneel, modern en postmodern, onaf en amateuristisch, wat er echt toe doet' besluit Devoldere, die eindigt met een dwingend verzoek: 'lees die man.'
Het rouwproces dat Bart Koubaa verhaalt in Een goede vriend vraagt van Sofie Gielis doorzettingsvermogen: 'als in een meditatieoefening moet je alle streven naar sensatie en voortgang loslaten om tot de kern die Koubaa voor je neus legt, door te dringen'.
En Kathy Mathys koos drie romans uit om het eind van de zomer mee door te komen en verbindt ze met vergelijkbaar werk. Met Alles houdt op te bestaan van Elizabeth Brundage geniet je van een geslaagde roman 'over veranderende zeden, over de feministische golf' die aanschurkt tegen het werk van Donna Tartt en Sarah Waters. En Ron Rash brengt met Boven de waterval opnieuw 'geweldige landschapsbeschrijvingen' en de 'spookachtige sfeer van de Alapachen', leesvoer voor de fans van Annie Proulx en David Vann. En Angst, van de herontdekte Britse Elisabeth Taylor, is 'sierlijk, maar niet kitscherig, met een komische stembuiging' geschreven, voor wie houdt van het werk van Penelope Fitzgerald. En voor Toon Horsten werkt de combinatie van tekst van auteur Peter Theunynck en tekeningen van Lies Van Gasse in Nel, een zot geweld voortreffelijk. De graphic novel over de muze van Rik Wouters 'doet in tekst en beeld het relaas van een levenslustige vrouw die haar eigen werk zoekt'.
De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.
Auke Hulst bezocht de befaamde Iowa Writers' Workshop en schreef er een stuk over voor deze editie van NRC Boeken. Joyce Roodnat sprak daarnaast met Thomas Olde Heuvelt, die met zijn horrorroman HEX inmiddels ook internationaal doorgebroken is. 'Ik hield als jong kind al van vreemd en griezelig. Ik las Roald Dahl, Paul van Loon. Mijn oom in Amsterdam vertelde mijn zusje en mij voor het slapen gaan Bram Stokers Dracula na: elke avond een stukje, met een cliffhanger. Ik had er nachtmerries van, maar ik genoot er ook van. Zulke verhalen wilde ik ook maken,' zegt Olde Heuvelt onder meer in het interview.
Verder van Toef Jaeger een bespreking van Lukas Bärfuss' Honderd dagen, dat 'ondanks de soms wat al te nadrukkelijke en gezochte metaforen in de eerste plaats een geslaagde, zwartgallige roman over de westerse buitenstaander' is. Michel Krielaars las De truc van Emanuel Bergmann. 'De gruwelijkste gebeurtenissen weet deze Duitse schrijver, die eerder in de filmindustrie werkte, met humor draaglijk te maken. Dat doet hij tegen de achtergrond van een geloofwaardig historisch decor, dat zich uitstrekt van Praag in 1914 tot in het Berlijn van de nazi's en Auschwitz,' merkt Krielaars onder meer op.
Kester Freriks wijdt een stuk aan Jacob Vis' Merdeka!. '[I]n ongegeneerde stijl, als een bruut jongensboek, noteert hij de wederwaardigheden van Westerlings elitekorps. Dat maakt indruk. Omdat hij de hitte van de strijd weergeeft en zelfs inzichtelijk maakt dat de soldaten, gevangen in de fuik van guerrilla, geen kant op konden. Op een bepaalde manier wekt het zelfs begrip. Vis lijkt, zonder het te zeggen, een polemiek aan te gaan met een nieuwe trend: de oorlogsveteranen aanklagen,' schrijft Freriks. En Bernard Hulsman recenseert Herman van Bergeijks biografie Jan Duiker, bouwkundig ingenieur (1890-1935). Van Bergeijk toont zich volgens Hulsman in de biografie 'eerder een onvoorwaardelijke bewonderaar van Duiker dan een afstandelijke, kritische historicus'.
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
'Hij is niet grappig, zoals kinderen dat soms wel kunnen zijn. Op een bepaalde manier lijkt hij symbool te staan voor het schrijverschap van Coetzee: dat is namelijk eveneens nogal drammerig en humorloos, en met die stijl van hem - korte zinnen, clichés, er wordt nauwelijks werkelijk iets in waargenomen - schrijft Coetzee ook als een soort kind.' Arie Storm las De schooljaren van Jezus - en is niet zo enthousiast als zijn collega's.
Korte besprekingen:
- Dieuwertje Mertens over Ellen Deckwitz, Olijven moet je leren lezen [onze recensie]: 'Maar onder die zweem van meligheid en luchtigheid gaan doorwrochte stukken schuil die er niet alleen van getuigen dat Deckwitz belezen is, maar bovenal een enthousiaste "cursusleider", die in elk hoofdstuk een kadertje met verwijzingen en verdere leestips invoegt voor de ijverige én nieuwsgierige cursist.'
- John Jansen van Galen over Jacob Vis, Merdeka!: 'Verder is zijn research dik in orde. En de verhaallijn waaromheen hij zijn verhaal weeft, is hoogst romantisch: liefde in tijden van oorlog.'
- Maarten Moll over Simon de Waal, Nemesis: 'De Waal schrijft het allemaal weer heel filmisch op, hij is ook scenarist, en het zou me verbazen als hier geen spannende televisieserie van wordt gemaakt.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 18,50
Op voorraad
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis.
(Op werkdagen)
In Elsevier leest Irene Start Jef Rademakers' De muzikale vluchteling. 'Rademakers zet het naïeve knuffelen van vluchtelingen scherp tegenover de kille berekening van in elk geval een aantal van hen. Tegelijk koerst hij wat opzichtig af op de tragische ontknoping.' In de rubriek 'Taal' bekritiseert Lucas Gasthuis daarnaast de Joyce-vertaling van Bindervoet en Henkes van Dublinezen: 'Ze doen met hun vervreemdende vondsten de grote James Joyce geen recht.'
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 17,50
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis.
(Op werkdagen)
Voor de zomerrubriek 'Boeken die ons boos maakten' schreef Marja Pruis deze week een bijdrage over Mijn beter ik van Renate Rubinstein. 'Mijn beter ik wordt er met de jaren […] alleen maar beter op,' merkt ze onder andere op. Verder van Joost de Vries een stuk over J.M. Coetzees De schooldagen van Jezus, 'een fijn, klein, gaaf verhaal dat in al zijn helderheid geen antwoorden of verklaringen geeft'. Cyrille Offermans las Konstantin Paustovski's Goudzand [leesfragment | recensie], dat 'bij ontstentenis van een complete autobiografie of biografie een schitterende gelegenheid [biedt] om kennis te maken met een groot auteur of, voor de eerdere lezer van zijn memoires, die kennis aanzienlijk uit te breiden. Eén conclusie kan daarbij al snel worden getrokken: Paustovski is allereerst een verfijnd stilist, ook in de journalistieke stukken'. En Graa Boomsma recenseert Helden van de grens, de nieuwe roman van Dave Eggers [leesfragment]. 'Eggers zet zijn kritische tocht door de Amerikaanse democratie voort in zijn nieuwe 'on the road'-roman Helden van de grens, een verhaal dat een uitwerking lijkt van de vraag of vluchten vruchtbaar kan zijn,' lezen we in het stuk.
€ 39,50
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Nynke van Verschuer bespreekt in Vrij Nederland de nieuwe roman van J.M. Coetzee, De schooldagen van Jezus. ‘Coetzee werpt vragen op, banale en mystieke en wezenlijke, en biedt geen antwoorden. En daar lijkt het Coetzee steeds om te doen te zijn: de vragen die onbeantwoord blijven, de leemtes die niet opgevuld worden, het niet-samenvallen met jezelf en nog minder met de ander […],’ schrijft ze onder meer. En Carel Peeters besteedt in zijn ‘Literaire kroniek’ aandacht aan Claude Leforts Wat is politiek?. ‘[Z]ijn beschrijving van de aard van de macht in een democratie [is] van grote eenvoud en schoonheid,’ merkt Peeters op.
Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum (vanaf donderdag).
€ 29,90
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
