Recensieoverzicht: Colson Whitehead, Ester Naomi Perquin & Ben Lerner (18 januari 2017)
23 januari 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week: Colson Whitehead, Judith Herzberg, Ena Jansen (NRC), Ester Naomi Perquin, Ben Lerner, Lotte Jensen en Annelies Verbeke (De Groene Amsterdammer), Esther Mourits (Elsevier), Hanna Bervoets en Nadia Tolokonnikova (Vrij Nederland), Hannah van Binsbergen en Eva Rovers (de Volkskrant), Teun van de Keuken en Virginia Woolf (Het Parool) en Twan Geurts en Annelies Verbeke (VPRO Boeken).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
In deze aflevering van VPRO Boeken spreekt Jeroen van Kan met Twan Geurts over de biografie die hij schreef over de enige paus uit de Lage Landen: De Nederlandse paus, Adrianus van Utrecht 1459-1523. Geurts vertelt dat paus Adrianus uiteindelijk misschien wel ten onder is gegaan aan zijn hardnekkige trachten om de wereld te veranderen. ‘Ik denk dat al die ultieme pogingen als paus om de wereld, de politiek en de kerk te veranderen hem uiteindelijk de kop gekost hebben.’
En Van Kan spreekt met Annelies Verbeke, over haar verhalenbundel Halleluja. Van Kan stelt dat begin en eind, maar ook de onmogelijkheid van echte communicatie een rol speelt in de verhalen. Verbeke vertelt waarom deze onderwerpen een grote rol spelen in haar oeuvre. ‘Ik denk dat ik altijd geïnteresseerd ben in hoe iedereen zijn eigen verhaal maakt van de realiteit en hoe die verhalen soms heel weinig met elkaar te maken hebben, met alle misverstanden en verdriet van dien.’
De afleveringen van VPRO Boeken zijn elke zondagochtend te zien op NPO 1, en zijn terug te kijken op www.vpro.nl/boeken.
In Trouw De Verdieping interviewt Arjan Visser Jules Deelder over de tien geboden. Onder 'Eer uw vader en uw moeder': 'Ieder woord dat ik hier aan toevoeg is overbodig. Liefde, verdriet, dat zijn van die dingen, die moet je niet benoemen. 't Is net zoiets als dat gezeik over respect, réspéct, ik wil respect! Hou toch op, man!'
Moeten de Verenigde Staten een actieve internationale rol blijven spelen? 'Het antwoord op die vraag,' betoogt Robert Kaplan (De wraak van de geografie, 'ligt voor het grijpen, maar is altijd over het hoofd gezien: het is de geografie van Amerika.' Als een eiland, met een Caribische Méditerranée, met het avontuurlijke realisme waarmee de Great Plains gekoloniseerd werden. 'De Verenigde Staten lagen altijd op veilige afstand van de Oude Wereld, maar ze zijn er nooit van geïsoleerd geweest.'
Willemien Groot sprak Esther Mourits over haar proefschrift Een kamer gevuld met de mooiste boeken. De bibliotheek van Johannes Thysius (1622-1653), en Tim de Wit interviewde Ben Judah, wiens Dit is Londen [leesfragment | recensie] nu in vertaling is verschenen: 'Maar als je wilt begrijpen wat er met een stad gaat gebeuren als de traditionele, blanke meerderheid verdwijnt uit een stad, dan moet je eerst Londen snappen. Je ziet soortgelijke ontwikkelingen in Berlijn, Parijs, Madrid en Rome. Ook steden waar de steenrijken en de straatarmen buiten het systeem terecht zijn gekomen. Maar nog niet op de schaal zoals je die in Londen ziet.'
Janita Monna las de vijf genomineerden voor de VSB Poëzieprijs. 'Dat zijn geen van allen dichters die zich in een ivoren torentje verschanst hebben, of die zich half zwevend ergens buiten de werkelijkheid begeven. Geen dichters wier werk je na lezing met een milde glimlach in de boekenkast zet. Het zijn, hoe verschillend ook, vijf dichters die je bij de lurven pakken, auteurs van regels die zich nestelen in je hoofd en daar ineens de knoop uit je gedachten kunnen halen en, al is het voor even, je blik laten kantelen,' schrijft ze. Meer Week van de Poëzie: Beeldboek is Poëzie in Utrechtse muren door Luuk Huiskes en Ingmar Heytze, en Heytze schrijft een brief aan poëzieduidende leerlingen: 'Bij elk geslaagd gedicht zul je ontdekken dat het meer is dan de som der delen, maar zo'n conclusie kun je eigenlijk pas trekken als je die delen kunt herkennen.' Janita Monna sluit de poëziespecial ook weer af, met lovende woorden voor Charlotte Van den Broecks Nachtroer: 'Maar al laten de gedichten zich niet altijd even makkelijk openen, om de haverklap stuit je toch op regels die zo mooi zijn dat ze haast pijn doen.'
Paul van der Steen vervolgt, met een bespreking van Ari Turunens Weet je wel wie ik ben? De geschiedenis van de arrogantie ('Een boek met smakelijke geschiedenissen, bekende en minder bekende. Laat de recensent van dienst niet de arrogantie hebben om daar geringschattend over te doen. Maar er had meer in gezeten.'). En Jann Ruyters las de Audrey Hepburn-romans van Miriam Guensberg (Het geheim van Audrey H.: 'Guensberg vergaloppeert zich niet in onbewezen verzetsverhalen, maar veel wijzer over het meisje achter het droommeisje word je door deze roman ook niet echt.') en Jolien Janzing (Audrey & Anne: 'Janzing schroomt het melodrama niet.').
Kortere, paginagrote stukken:
- Sofie Messeman over Jens Christian Grøndahls 'aangrijpende roman' Vaak ben ik gelukkig [leesfragment]
- Edwin Kreulen over Gard Sveens De hitte van de hel ('bijna gekmakend goed')
- Co Welgraven in gesprek met Aart Homoet over Rooie rakkers tussen zwarte kousen. Een eeuw socialisme in Ede
- Rob Schouten over Ivo Victoria's Billie & Seb [leesfragment] ('een verhaal met een behartenswaardige strekking', 'een vooral omzichtig tastende roman')
- Bas Maliepaard over Bijenvader, van Esther Sprikkelman, 'wel degelijk een opvallende nieuwe stem van wie we hopelijk nog meer gaan horen'
- Yasmina Aboutaleb (Dit maak je nooit meer mee) voert de titel van haar columnbundel op voor de rubriek 'de tegel'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 19,99
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
In Sir Edmund interviewt Arjan Peters dichteres Hannah van Binsbergen, die met haar debuutbundel Kwaad gesternte [leesfragment] zowel voor de Herman de Coninckprijs als voor de VSB Poëzieprijs is genomineerd. ‘Die twee nominaties kwamen echt uit de lucht vallen. Allebei geen prijzen voor debutanten. Ik sta ineens tussen gevestigde namen als Eva Gerlach, Peter Verhelst en Nachoem Wijnberg.’ En nog meer aandacht voor de poëzieweek. Omdat humor het thema is van deze poëzieweek, onderzoekt Erik van den Berg of er wel iets te lachen valt in de poëzie. En er is een gedicht, ‘Jules draait een plaatje’, van John Schoorl te lezen.
Hassan Bahara recenseert Ik kom in opstand, dus wij zijn van Eva Rovers. ‘Rovers houdt een gloedvol pleidooi voor kritisch en onafhankelijk denken. Minder sterk is de wijze waarop ze de analyse van De mens in opstand probeert te verbinden met haar kritiek op socialemedia-activisme.’ En een uitgebreide recensie van Martin de Haan, over Oorlogsvlieger van de Franse Antoine de Saint-Exupéry. ‘Weinig boeken spreken zozeer tot de algemeen-kinderlijke verbeelding,’ aldus De Haan over het oeuvre van De Saint-Exupéry.
Hans Bouman is zeer enthousiast over het uit het Engels vertaalde Inham van Cynan Jones [leesfragment]. ‘Het ware verhaal zit echter niet in het plot, maar in de motieven die de auteur kunstig door zijn relaas weeft. Zij verheffen Inham tot een oervertelling over liefde op leven en dood.’
‘Uit de boeiende biografie komt Miskotte naar voren als en bijzonder erudiete, kwetsbare, en temperamentvolle man,’ schrijft recensent Erik van den Berg over de biografie Miskotte. Theoloog in de branding die Herman de Liagre Böhl over de protestantse theoloog Heiko Miskotte schreef.
Deze maand verscheen de roman Wederzijds van Kees ’t Hart [leesfragment]. Persis Bekkering recenseert. ‘’t Hart levert opnieuw een geslaagde komedie af, een genre dat in Nederland op dit niveau weinig wordt beoefend.’ En Hans Bouman las de uit het Engels vertaalde boeken Transit en Contouren van Rachel Cusk. ‘Het is duidelijk: onder de passiviteit en objectiviteit die de vorm van de romans suggereert, broeit en woekert een sturende intelligentie. En dat is precies wat de boeken een intrigerende spanning geeft.’
Thomas von der Dunk schrijft over de vele boeken die over Donald Trump verschenen. Von der Dunk noemt daarbij de boeken The Making of Donald Trump van David Cay Johnston, Trump. De waarheid achter zijn ambitie, ego, geld en macht van Michael Kranish en Marc Fisher, Alle 45 Amerikaanse presidenten met een beschrijving van hun leven en relatie met Nederland van Rik Kuethe en De triomftocht van Trump. Weekboek van een presidentsverkiezing van Derk Jan Eppink.
Arjan Peters schrijft aan de hand van de boeken De jacht op het geluk van Boudewijn van Houten en Gute Nacht Einsamkeit van Maria Barnas over hoe schrijvers gelukkig kunnen worden door het schrijven zelf. En Katinka Polderman las de eerste tien pagina’s van de boeken Iedereen Inc. van Jannet Vaessen, Krentenkoppen van Ties Teurlings en De beste toespraken van Barack Obama, samengesteld door Lars Duursma.
Kort & goed (of niet)
- Bo van Houwelingen recenseert Olga en haar driekwartsmaten van Astrid H. Roemer [leesfragment] (drie sterren)
- Marcus Werner geeft recenseert Monument voor de quagga van Reinier Spreen (drie sterren)
- Wineke de Boer recenseert Manette Salomon van Edmond & Jules de Goncourt (vier sterren)
- Rolf Bos recenseert Easy Street van Bart Chabot (drie sterren)
- Erik van den Berg recenseert Heb uw vijanden lief van Rosita Steenbeek (vier sterren)
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 19,99
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
€ 21,99
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
In Het Parool een interview met Teun van de Keuken, die afgelopen week debuteerde met zijn roman Goed volk. Van de Keuken is vooral bekend als onderzoeksjournalist. Jan Pieter Ekker vraagt hem waarom hij nu met een roman komt. ‘Het was niet zo dat ik zo nodig een boek móést schrijven, maar ik dacht dat ik een bijzonder verhaal te vertellen had over een bijzondere tijd en over een apart slag mensen.’
En nog een interview met een debutant, door Maarten Moll. Sander Kok debuteerde met zijn roman Smeltende vrouw. Kok vertelt over het schrijven naast zijn modellenbestaan, over wat voor rol de modellenwereld in zijn roman speelt en over wat hij wilt bereiken met zijn roman. ‘De roman moet doen wat elk goed kunstwerk moet doen: vervreemden. Het bekende weer onbekend maken, waardoor je het met frisse ogen kunt zien.’ Verder een recensie van Arie Storm, die zeer enthousiast is over De jaren van Virginia Woolf. ‘Leven, veel leven, op elke bladzijde. […] Dat maakt deze roman zo aantrekkelijk. Londen spat voor je ogen van het papier.’
Tot slot drie kortere recensies:
- Guus Luijters recenseert Manette Salomon van Edmond en Jules de Goncourt (drie sterren)
- Dieuwertje Mertens recenseert Meervoudig afwezig van Ester Naomi Perquin (vier sterren)
- Hans Knegtmans recenseert Waar is ze? Van Alex Marwood (vier sterren)
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 29,99
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
€ 19,95
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Toef Jaeger sprak met Colson Whitehead over diens The Underground Railroad [leesfragment Nederlandstalige editie]. 'Ik heb echt niet gedacht: hè, nu ga ik eens een roman over slavernij schrijven,' aldus Whitehead in het interview. 'Ik wilde een Gulliver's Travels maken van Amerika. Ik kon een verhaal over slavernij erin kwijt, maar ook over genetica, over ras, over zwart Utopia. Het leek me de beste manier om op zo veel mogelijke manieren over Amerika te praten.' Obe Alkema blikt verder vooruit op de uitreiking van de VSB Poëzieprijs 2017 [shortlist]. Wat hem betreft moet Hannah van Binsbergen [leesfragment] dit jaar winnen: 'Kwaad gesternte, wat mij betreft de winnaar van de VSB Poëzieprijs, is een wrang en bij vlagen donker portret van een individu met een wereldbeeld dat aan diggelen geslagen is, maar toch met opgeheven hoofd verder kijken wil.'
Arjen Fortuin mocht Judith Herzberg niet interviewen naar aanleiding van het verschijnen van de bundel Er was er eens en er was er eens niet, maar hij mocht wel bij de schrijfster langskomen. In de krant een charmant verslag van zijn bezoek met observaties over het werk van de schrijfster. 'Ik vraag of ik niet toch op mag nemen wat ze zegt. Zij zegt dat ze wel dacht dat ik zou proberen er toch een interview van te maken. Maar nee. Er komt nieuwe thee en de cake slinkt.' Wim Brummelman las Bijna familie van Ena Jansen en vraagt zich naar aanleiding daarvan af 'waarom zo'n belangwekkend boek niet eerder is verschenen'. 'Jansen schetst scherp hoe het hardvochtige systeem van apartheid en zijn rigide wetten het lot van de zwarte huishoudsters hebben beklonken,' schrijft hij. Rob Hartmans dan, hij vindt Een Zwitsers leven in de tropen van Leonard Blussé en Jaap de Moor 'bijzonder leesbaar'.
Verder in deze bijlage:
- Menno de Galan over Maureen Dowds The Year of Voting Dangerously (drie ballen) en Megyn Kelly Settle for More (drie ballen)
- Maartje Somers over Michael Kranish' Trump. De waarheid achter zijn ambitie, ego, geld en macht (vier ballen) en David Cay Johnston The Making of Donald Trump (twee ballen)
- Oscar Garschagen over John Pomfret The Beautiful Country and the Middle Kingdom (vier ballen) en Minxin Pei China's Crony Capitalism (drie ballen)
- Michel Kerres over Michael T. Flynn en Michael Ledeen, The Field of Fight (twee ballen)
- Tim de Gier over Donald Trump en Tony Schwartz, The Art of the Deal (een bal)
- Thomas de Veen over Kees 't Hart, Wederzijds (vier ballen) [leesfragment]
- Hilde Pach over Dorit Rabinyan, Grensleven (vier ballen)
- Michel Krielaars over Michaïl Sjisjkin, De kalligrafieles (vijf ballen)
- Toef Jaeger over Hassan Blasim, Lijkententoonstelling (vier ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
€ 19,99
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
€ 17,90
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
In Elsevier deze week een stuk van Sjors de Heuvel over Een kamer gevuld met de mooiste boeken. De bibliotheek van Johannes Thysius (1622-1653) van Esther Mourits. Mourits beschrijft zowel Thysius’ stappen binnen de academische wereld als zijn interesses, bijvoorbeeld voor mode. ‘De kracht van Mourits’ werk schuilt juist in deze details, waardoor Thysius niet alleen als verzamelaar, maar ook als mens tot leven komt.’ En Denise van Dalen geeft vier sterren aan Auerhaus van Bov Bjerg. ‘[E]en melancholisch verhaal […] met humor, waardoor het boek des te ontroerender is.’
Gerry van der List besteedt ten slotte in zijn tekst over de Nederlandse paus Adrianus VI kort aandacht aan Twan Geurts’ De Nederlandse paus. Adrianus van Utrecht 1459-1523.
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Kees 't Hart las Halleluja van Annelies Verbeke. '[H]aar verhalen [maken] diepe indruk,' schrijft hij over de bundel. En volgens Marja Pruis is Ester Naomi Perquin in Meervoudig afwezig 'sterker dan ooit'. Ben Lerners Waarom we poëzie haten noemt Pruis in hetzelfde stuk 'een prikkelend, geestig essay' [recensie]. Roos van der Lint bespreekt Walk through Walls van Marina Abramović en James Kaplan. 'Er staat geen enkele rem op dit boek,' aldus Van der Lint. 'De ontwikkeling van haar oeuvre, en daarmee een belangrijk deel van de geschiedenis van de performancekunst, wordt uiteengezet in een stoet van rake en loze details.' Koen Kleijn schrijft verder over Lotte Jensens Vieren van Vrede. Het ontstaan van de Nederlandse identiteit, 1648-1815. 'Het is duidelijk dat het discours over een nationale identiteit in de zeventiende en achttiende eeuw niet alleen maar academisch vermaak biedt: het heeft sterke weerklank in het hedendaagse discours,' lezen we onder andere in het stuk. En Christiaan Weijts wijdt een bespreking aan Rémon van Gemerens Couperus. 'Iets meer lef en trefzekerheid hadden dit boek niet misstaan. Je moet haast tussen de regels door ontdekken dat er interessante kanttekeningen worden gezet bij het gangbare beeld van Couperus als naturalist en als dandy,' merkt Weijts op. 'Maar dat neemt allerminst weg dat we hier te maken hebben met een grondige en geanimeerde reisgids langs de windstreken van Couperus' innerlijk.'
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
€ 19,95
Op voorraad
Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
€ 29,99
Op voorraad
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis.
(Op werkdagen)
In Vrij Nederland een uitgebreid stuk van Jeroen Vullings over Hanna Bervoets, die afgelopen week zowel de BNG Bank Literatuurprijs in ontvangst mocht nemen voor haar boek Ivanov [leesfragment], dat over de onderzoeken naar het ontstaan van aids bij mensen en het bestrijden van deze ziekte gaat. ‘Door die twee tijden waarin min of meer hetzelfde sinistere onderzoek verricht werd te spiegelen, sluist Bervoets een zeker ongemak haar verhaal in. Ongemak als krachtvoer voor de lezer, die daar het zijne over moet gaan denken.’
Jeroen Vullings schrijft ook over Mijn gevecht, de Nederlandse wetenschappelijke vertaling van Mein Kampf die dit jaar verschijnt. Vullings weegt de voor- en tegenargumenten om het boek uit te geven tegen elkaar af. ‘Het regent berichten over docenten die de Holocaust als onderwerp overslaan uit angst voor gedonder in de klas. En dat komt dan allemaal goed door Mijn gevecht?’ Vullings besteedt verder nog kort aandacht aan Trainspotting 2 (eerder verschenen onder de titel Porno) van Irvine Welsh, Commandant konijn van Michel Maas, Wederzijds van Kees ’t Hart [leesfragment] en Zwart lied van Wislawa Szymborska.
Verder een interview met hoogleraar geologie Salomon Kroonenberg, wiens boek Spiegelzee, over de geschiedenis van de zeespiegel, in februari verschijnt. Kroonenberg vertelt dat hij niet is geschrokken van zijn bevindingen en zich geen zorgen maakt over de stijgende zeespiegel. ‘In de prehistorie heeft de mens zich aangepast aan de stijging; waarom zouden we dat nu niet kunnen? […] De natuur verandert altijd; we zullen ons altijd moeten aanpassen.’ En een uitgebreid interview door Diederik van Hoogstraten met Nadia Tolokonnikova, de oprichtster van Pussy Riot en schrijfster van het boek Zo begin je een revolutie, dat in februari in Nederlandse vertaling verschijnt. Tolokonnikova vertelt over het boek en over de manier waarop zij vorm probeert te geven aan Pussy Riot. ‘Pussy Riot is een beweging, een beweging die onder vuur ligt. Maar zolang we mij of iemand anders hebben, gaat het wel goed.’
Sander Pleij vroeg Yuval Noah Harari naar aanleiding van de Nederlandse vertaling van zijn boek Homo Deus. Een kleine geschiedenis van de toekomst, die binnenkort verschijnt, om in zeven kernbegrippen uit te leggen hoe we in 2050 leven. 'Met mooie beeldspraak en retoriek legt hij uit dat we álle ziektes, inclusief ouderdom, overwinnen, dat we relatief al hel veilig zijn [...], dat we onszelf steeds beter wapenen tegen extern gevaar tot en met kernbommen, meteorieten, plagen en milieurampen aan toe [...].'
Sander Donkers schrijft, afgewisseld met een strip van Joost Hölscher, over De verdwenen stad van thrillerschrijver en journalist Douglas Preston. ‘[Preston doet] op smakelijke wijze verslag van de expedities die de afgelopen jaren zijn ondernomen in La Mosquitia, de meest onherbergzame regio van Honduras.’ En Max van Wezel schrijft over de vele boeken die politici de afgelopen tijd hebben geschreven. Zo schreef Femke Halsema Pluche, Jesse Klaver De mythe van het economisme en De empathische samenleving en Alexander Pechtold Optimist in de politiek. ‘En nu maar hopen dat de kiezer op 15 maart al die bruggenbouwers en kloofdichters uit elkaar weet te houden.’
Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum).
