Lévi Weemoedt, Annet Schaap, William M. Kelley (de boekbesprekingen in de week van 19 december 2018)
24 december 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met daarin onder meer aandacht voor de beste boeken van 2018 volgens de recensenten, en: Lévi Weemoedt, Özkan Akyol, Esther Perel, Iris Sommer, Nicolien Mizee (Trouw), Willemijn Hoebert, Gerrit Hiemstra (de Volkskrant), Suzanne Vermeer, Annet Schaap, Marcel Proust (Het Parool), William M. Kelley, Jan Paul Schutten, Femke Deen (NRC), Donna Zuckerberg ,Nelleke Zandwijk (Vrij Nederland), Dostojevski, Nachoem Wijnberg en James Baldwin (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Het is bijna Kerstmis, dus ook Trouw staat in feeststand. Met grote interviews: Sander Becker sprak het duo Lévi Weemoedt (gebloemleesde, Pessimisme kun je leren!) en Özkan Akyol (bloemlezer). Akyol: 'Ik ben van dat hoogdravende afgestapt toen ik Weemoedt las. Daarom ben ik schatplichtig aan hem, net als aan Bukowski, Jan Cremer en Céline. Die paradijsvogels hebben mij laten zien dat het ook anders kan.' Weemoedt: 'Ik zoek in de taal altijd naar de meest adequate vertolking van wat ik om me heen zie. Ik ben zelfs zo stom om te denken dat er maar één juiste zin voor iets bestaat. De jacht op die zin is wat me boeit en wat mijn leven zin geeft. Als ik die zin gevonden heb, ben ik zo blij als een hond met zeven staarten. Maar het is hard werken om de schijn te wekken dat-ie eenvoudig uit je pen is komen vloeien.'
En Isabel Baneke sprak Esther Perel (Liefde in verhouding [fragment]). 'Iets wat ik dikwijls gebruik in mijn relatie-adviezen zijn de werkwoorden die je als eerste in je hoofd moet stampen wanneer je een nieuwe taal leert. Daarmee kun je vragen bedenken, die nuttig kunnen zijn voor jou en je relatie. Deze zeven zet ik het vaakst in: vragen, krijgen, geven, verdelen, weigeren, spelen en nemen. Je kunt ermee onderzoeken waaraan je behoefte hebt.'
En in Letter & Geest, gewijd aan 'onbevangenheid', wordt Iris Sommer (De zeven zintuigen. Over waarnemen en onwaarnemen) door Laura van Baars geïnterviewd over vooroordelen, en Nicolien Mizee (De porseleinkast [fragment]) over faxen en fictie. 'Door het schrijven van de faxen leerde ik indertijd dat een neerbuigende toon nooit leuk is, vergaande langdurige negativiteit evenmin en dat depressie er bij mij toe leidde dat ik mezelf in eindeloze kronkelredeneringen eindeloos probeerde vrij te pleiten. Ik ben dit toen in het schrijven gaan vermijden, en daarna in mijn spreken en denken.'
En met essays en recensies. Beeldboek van de week is Robert Puflebs Transformer (met kerststerren), en Wim Boevink schrijft over Nora Krugs 'prachtig vormgegeven' oorlogsonderzoeksboek Heimat. 'Bij Nora Krug zie je hoe moeilijk het is' het verleden te vergeten.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant wordt er teruggeblikt, dus amper boeken, maar Paul Onkenhout sprak Willemijn Hoebert en Gerrit Hiemstra, die prominent figureren in Gevoelstemperatuur. De persoonlijke klimaatzorgen van weerpresentatoren [onze recensie]. Hiemstra: ‘Wij krijgen vaak het verwijt dat we activisten zijn. Puur omdat we iets vertellen over een onderwerp waarvan we verstand hebben. Het boek is geen vorm van activisme. Een betrokken redacteur merkte dat wij, de weermannen en de weervrouw van de NOS, ook privé bezig zijn met de materie. In die zin is het een statement: we laten zien wat we zelf doen. Maar dat is geen activisme.’
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op Volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Het succes van de zomer- en winterthrillers van Suzanne Vermeer laat zich, betoogt Jan van Mersbergen, uitleggen aan de hand van zes V's: vormgeving, vakantie, verschuilen, vrouwen, voorspelbaarheid - en verrassing. 'Ongewone gebeurtenissen in een alledaags decor. Slim opgezet, sober uitgewerkt.'
Marjolijn de Cocq in gesprek met Annet Schaap (Lampje). 'Ik laat mezelf gauw onderuithalen, een klein beetje kritiek of tegenwind en het was weg, verstopt, er níet. Ik heb daarna ontzettend lang niet geschreven omdat ik mezelf elke keer in het gezicht riep dat het niet goed was. Dus ben ik gaan illustreren. Daar waren veel mensen die iets van me wilden, en dat had ik nodig. Wat iedereen zei dat ik moest gaan doen, ben ik gaan doen. Tot Lampje,' vertelt ze. 'En nu ben ik de stem van Lampje. Ik ben Lampje, maar ook haar moeder. Daarom ben ik ook blij moeder te zijn, om al die rollen in het leven: niet alleen maar kind te zijn, maar ook de grote, de verantwoordelijke. Al is dat niet zo makkelijk.'
En Dries Muus pleit voor Proust: 'Maar tegenover die taaie stukken staan duizenden verbluffende pagina's - zoals het bekendste en meest gelezen eerste deel, De kant van Swann [fragment]. Zo goed en grappig is er zelden geschreven over obsessieve liefde, neurotische angst, en de combinatie (of de bron?) daarvan: jaloezie. In het tweede deel, In de schaduw van de bloeiende meisjes [toelichting door de vertalers], is Proust honderden pagina's lang op zijn ongeëvenaarde best, over kunst, waarneming en verliefdheden die tegelijk hartverscheurend en hoofdbrekend zijn.'
- Maarten Moll over Hans Münstermann, De onderstroom: 'Waarmee de schrijver laat zien dat de verschillende werelden in zijn boek niet zo gek veel van elkaar verschillen. Heel knap.'
- Kim Schoof over David Nolens, International Bakery (voorheen Cinema Royale): 'In het houellebecqiaanse universum dat Nolens oproept in International Bakery, een genreoverschrijdende tekst die zich laat lezen als conceptuele dichtbundel, blijkt de seksbioscoop opgedoekt en vervangen door een bakkerij.'
- Hans Knegtmans over Cara Hunter, Dicht bij huis: 'Ik hoop oprecht dat haar wetenschappelijke prestaties meer niveau hebben dan dit rommelige familiedrama.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
In NRC 'De koning en zijn premier', een kerstverhaal van Aukelien Weverling. Shira Keller bespreekt verder Uit de maat van de herontdekte schrijver William M. Kelley [fragment]: 'Is deze hernieuwde aandacht voor Kelley terecht? Als u het mij vraagt: absoluut.' Thomas de Veen wijdt een stuk aan Jan Paul Schuttens Het mysterie van niks en oneindig veel snot. '[I]k beken: het was hard werken om alles te volgen. Laat staan dat ik het kan navertellen. Maar wat ik heb meegemaakt tijdens het lezen, is dat er af en toe een lichtstraal van begrip door de wolken van onbevattelijkheid brak – ik zag voor me wat er uitgelegd werd, terwijl dat eigenlijk nauwelijks ingebeeld kán worden. Ik snápte het! Even.' schrijft hij. En over de illustraties van Floor Rieder: 'Zij overtreft haar werk uit Het raadsel van alles wat leeft (waarvoor ze het Gouden Penseel kreeg) met illustraties die nog verhelderender zijn én grappiger, en zodoende onmisbaar raak. Een belangrijke kracht van haar tekeningen is bovendien dat ze haar schrijvende kompaan niet altijd serieus neemt (en stiekeme beledigingen aan zijn adres tekent).'
Sebastiaan Kort recenseert Harm Hendrik ten Napels Om aan te raken [fragment]. 'Ik las Om aan te raken als een geslaagde geschreven versie van de schildersstudie, als een voorbode van een toekomstige bundel of roman waarin lijf en drama volwaardig samen zullen vloeien. Want nu is de kwaliteit nog te wisselend,' merkt hij op. Daarnaast Rosan Hollak over Edith Halls Wat zou Aristoteles doen?, 'vooral een zeer toegankelijk boek over het leven en werk van Aristoteles'. René van Stipriaan las Femke Deens Anna van Saksen [fragment]: 'De biografie is minutieus en overvloedig, met nogal wat zaken die twee keer worden verteld, maar ook met veel details over hoe Anna’s omgeving zich meer bekommerde om de eigen reputatie dan om haar welzijn. Deze aanpak is verfrissend, maar heeft ook iets naïefs. Terwijl de bewijzen van het overspel met Rubens zich opstapelen, houdt Deen er, naar aanleiding van het intrekken van een eerdere bekentenis door Anna, rekening mee dat alles toch een boos gerucht is. Hier neemt ze Anna iets te serieus.' Én de beste boeken van 2018 volgens de recensenten van NRC Boeken:
Obe Alkema
- Hans Tentije, Begane grond
- Radna Fabias, Habitus [recensie]
- Daniël Vis, Insect Redux
- Jonathan Dollimore, Desire. A Memoir
- Rafael Chirbes, Paris-Austerlitz [fragment]
Ellen de Bruin
- Leni Zumas, Rode klok
- Gabrielle Zevin, Young Jane Young
- Liane Moriarty, Nine Perfect Strangers
- Barbara Kingsolver, Unsheltered
- Lisa Halliday, Asymmetrie [toelichting door de vertaler]
Margot Dijkgraaf
- Patrick Modiano, Slapende herinneringen [recensie]
- Eric Vuillard, De orde van de dag [fragment]
- Alice Zeniter, De kunst van het verliezen [fragment | recensie]
- Olivier Rolin, Veracruz [fragment]
- Laetitia Colombani, De vlecht
Jan Donkers
- Thomas Wolfe, Daal neder, engel [fragment]
- Gabriel Tallent, Mijn allerliefste schat
- Richard Powers, Tot in de hemel [fragment]
- Daniel Mendelsohn, Een odyssee [fragment]
- Ross Raisin, Een natuurtalent
Judith Eiselin
- Maggie O’Farrell, Ik ben ik ben ik ben
- Choderlos de Laclos, Riskante relaties [recensie]
- Elizabeth Jane Howard, Verwarring
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]
- Lucy Cooke, Wilde verhalen
Rob van Essen
- James Joyce, Varia [fragment]
- Ottessa Moshfegh, Mijn jaar van rust en kalmte
- Maeve Brennan, De twaalfjarige bruiloft
- Jon McGregor, Reservoir 13 [onze recensie]
- John Banville, Mevrouw Osmond [recensie]
Kester Freriks
- Jón Kalman Stefánsson, Zomerlicht, en dan komt de nacht [fragment | recensie]
- Tarjei Vesaas, De vogels [fragment]
- Mathijs Deen, Over oude wegen [fragment | recensie]
- Hans Dijkhuis, De verdeelde aarde
- Stephen Moss, Het roodborstje
Bart Funnekotter
- Dick Harrison, De Dertigjarige Oorlog
- Andrew Roberts, Churchill
- Adam Zamoyski, Napoleon
- Philipp Blom, Eine italienische Reise
- Volker Kutscher, Schaduw over Berlijn
Ger Groot
- Fernando Aramburu, Vaderland [fragment]
- María Gainza, Oogzenuw
- Toon Horsten, De pater en de filosoof
- Marjoleine de Vos, Doe je best
- Claudia Caspar, The Mercy Journals
Rob Hartmans
- Geert Buelens, De jaren zestig
- Marita Mathijsen, Jacob van Lennep [fragment]
- David Wootton, Power, Pleasure and Profit
- Henry Hardy, In Search of Isaiah Berlin
- Sei Shonagon, Het hoofdkussenboek [toelichting door de vertaler]
Bas Heijne
- Peter Middendorp, Jij bent van mij [fragment]
- Keith Lowe, Angst en vrijheid
- Wolfram Eilenberger, Het tijdperk van de tovenaars
- Nathalie Heinich, Ce que n’est pas l’identité
- Annet Mooij, De eeuw van Gisèle [fragment]
Arnold Heumakers
- Mihail Sebastian, Sinds tweeduizend jaar
- P.F. Thomése, Ik, J.Kessels.
- Jacob Groot, Verlies me niet [fragment]
- Willem Otterspeer, Een ontgifting [recensie]
- Jaap Goedegebuure, Kellendonk [fragment]
Bernard Hulsman
- Reinier de Graaf, Four Walls and a Roof
- Magnus Brechtken, Albert Speer
- James Stevens Curl, Making Dystopia
- Floor Milikowski, Van wie is de stad [fragment]
- Jamie Bartlett, The People Vs Tech
Auke Hulst
- John Steinbeck, Muizen & Mensen
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]
- Gabriel Tallent, Mijn allerliefste schat
- Lieve Joris, Terug naar Neerpelt [fragment]
- Yasushi Inoue, Het jachtgeweer [fragment | toelichting van de vertaler]
Menno Hurenkamp
- Richard Sennett, Building and dwelling [recensie]
- Yasha Mounk, The People Versus Democracy
- Adam Zamoyski, Napoleon
- Herman Tjeenk Willink, Groter denken, kleiner doen
- Philip Kerr, Greeks bearing gifts
Toef Jaeger
- James Baldwin, Niet door water maar door vuur
- William M. Kelley, Uit de maat [fragment]
- Junpei Gomikawa, Menselijke voorwaarden [fragment | toelichting door de vertaler]
- K. Schippers, Straks komt het [fragment]
- Rachel Kushner, Club Mars [fragment | recensie]
Atte Jongstra
- Joep Leerssen (ed.), Encyclopedia of Romantic Nationalism in Europe
- Pieter de Nijs, Striptease, chocola, kikkers en een thermo-mechanisch orkest
- Madelon de Keizer, Als een meeuw op de golven [fragment]
- Johan Harstad, Heterdaad [fragment | recensie]
- Radna Fabias, Habitus [recensie]
Sebastiaan Kort
- Peter Middendorp, Jij bent van mij [fragment]
- J.Z. Herrenberg, Nederhalfrond [fragment]
- Willem Otterspeer, Een ontgifting [recensie]
- Wim Hazeu, Lucebert [fragment | recensie]
- Jeroen Theunissen, Jouw huid
Michel Krielaars
- Jaan Kross, Tussen drie plagen
- Ingrid Hoogendijk, Ons gaat het in ieder geval nog goed
- Lisa Halliday, Asymmetrie [toelichting door de vertaler]
- András Forgách, De akte van mijn moeder [fragment]
- Eugene Volodazkin, Aviator
Mirjam Noorduijn
- Ted van Lieshout, Ze gaan er met je neus vandoor
- Koos Meinderts, De schelmenstreken van Reinaert de Vos
- Susin Nielsen, Het ongemakkelijke dagboek van Henry K. Larsen
- Gideon Samson, Zeb
- Kees Spiering, Jij begint
Jos Palm
- Casper Thomas, De autoritaire verleiding [fragment]
- Charles Dickens, Onze wederzijdse vriend
- Marja Vuijsje, Oude dozen
- Robert Hilburn, Paul Simon
- Lieve Joris, Terug naar Neerpelt [fragment]
Roos van Rijswijk
- Geir Gulliksen, Het verhaal van een huwelijk
- Naja Marie Aidt, Het boek van Carl
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]
- Lisa Halliday, Asymmetrie [toelichting door de vertaler]
- Kaveh Akbar, Calling a Wolf a Wolf
Thomas de Veen
- Ilja Leonard Pfeijffer, Grand Hotel Europa [fragment]
- Peter Middendorp, Jij bent van mij [fragment]
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]
- Gideon Samson, Zeb
- Nicolien Mizee, De porseleinkast
Nynke van Verschuer
- James Bridle, New Dark Age
- William Davies, Nervous States
- Antjie Krog, Hoe alles hier verandert [fragment]
- Ottessa Moshfegh, My Year of Rest and Relaxation
- Sue Prideaux, Ik ben dynamiet! [fragment]
Hannah van Wieringen
- Radna Fabias, Habitus [recensie]
- María Gainza, Oogzenuw
- Sheili Heti, Moederschap
- Timothy Snyder, De weg naar onvrijheid [recensie]
- Virginia Woolf, Hoe lees je een boek?
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
'Niemand ontkent dat onze maatschappij veel te danken heeft aan de klassieken, benadrukt Zuckerberg. De vraag is alleen hoe we die nalatenschap moeten behandelen. Moeten we die romantiseren, zoals de alt-rightmannen doen, of is het een gecompliceerde en problematische erfenis?' Lisa Bouyeure las Donna Zuckerbergs Not All Dead White Men: Classics and Misogyny in the Digital Age [fragment], mailde met haar en dook in Zuckerbergs onderwerp en het werk van haar medestanders.
En Jeroen Vullings besluit Vrij Nederland met zijn Boeken Top-1: Nelleke Zandwijks Het mooiste verhaal over mijn familie: 'Het zwerkperspectief, uitgetreden van de aardse stoffelijkheid, zorgt ervoor dat de ik-persoon de stortvloed aan inktzwarte ellende waar ze over verhaalt [...] met afstand kan bezien. Haar ironisch-geamuseerde blik (die zich vaak vertaalt in dito formuleringen) maakt dit proza zo aangenaam om te lezen.'
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
Merijn de Boer bespreekt in De Groene Amsterdammer Hans Bolands in februari te verschijnen vertaling van Dostojevski's Misdaad en straf. '[D]e vraag waarom Raskolnikov zijn dubbelvoudige moord pleegde, krijgt in de roman weliswaar verschillende antwoorden - maar zijn ware drijfveren blijven uiteindelijk toch onhelder, ook voor hemzelf. Onder meer vanwege dit mysterie is Misdaad en straf een meesterwerk dat je kunt blijven herlezen,' schrijft hij onder meer. Verder van Alfred Schaffer een recensie over Nachoem Wijnbergs Om mee te geven aan een engel. '[Z]o'n oprechte verdieping en intellectuele verkenning van maatschappelijke zaken zie je zelden in de Nederlandse poëzie,' aldus Schaffer.
Thomas Heerma van Voss las de recente vertalingen van James Baldwins Niet door water maar door vuur en Als Beale Street kon praten. 'Vooral zijn essayistiek is verbluffend goed; Niet door water maar door vuur zou verplicht moeten zijn voor iedere student essayistiek, want het boekje laat ontzettend goed zien hoe verankerd racisme in de Amerikaanse samenleving is, hoe structureel en onontkoombaar,' stelt Heerma van Voss. En over Als Beale Street kon praten schrijft hij: 'hoewel de roman de gelaagdheid en scherpte mist van Baldwins essayistiek, is het een innemend en uitgesproken geheel.'
Verder de beste boeken van 2018 volgens de recensenten van De Groene:
Kees 't Hart
- Peter Delpeut, In het zwart van de spiegel [fragment | recensie]: 'meeslepend meesterwerk'
- Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak [fragment | podcast]: 'gedetailleerd verslag van de ondergang van een pubermeisje'
Marja Pruis
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]: 'een meesterlijke roman, het beste wat het afgelopen jaar op Nederlands literair gebied verscheen'
- Curtis Sittenfeld, You Think It, I'll Say It: 'geestig en overrompelend'
Christiaan Weijts
- A.F.Th. van der Heijden, Mooi doodliggen [fragment | recensie | podcast]: 'Mij zou het niets verbazen als we dit nog lezen als de kranten straks al lang niet meer over het conflict tussen de Russen en Oekraïne schrijven.'
- Virginia Woolf, De uitreis [fragment]: 'vitaal [...], zonder ook maar een zweem van vergeling'
Niña Weijers
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]: 'een volstrekt eigenzinnige roman en wat mij betreft een hoogtepunt in Van Essens oeuvre'
Alfred Schaffer
- Radna Fabias, Habitus [recensie]: 'Levenslustige, verstilde, luidruchtige, kritische, ernstige, strijdbare, kwetsbare gedichten vol (zelf)spot.'
- Nachoem Wijnberg, Om mee te geven aan een engel: 'een bundel die ik niet los kan laten'
Lodewijk Verduin
- Sander Kollaard, Levensberichten: 'Het mooiste Nederlandse proza werd dit jaar geschreven door Sander Kollaard.'
- Clarice Lispector, De passie volgens G.H. [fragment]: 'Dit is een boek dat je niet onveranderd kunt uitlezen.'
Cyrille Offermans
- Fernando Aramburu, Vaderland [fragment]: '[D]e beste roman die ik dit jaar las.'
- Stefano Massini, Er is iets met de Lehmans: Massini heeft zich niet alleen uitgebreid gedocumenteerd, hij is vooral een begenadigd stilist die moeiteloos alle literaire registers beheerst.'
Joost de Vries
- Rob van Essen, De goede zoon [fragment]: 'heeft [...] een literaire allure die je niet vaak tegenkomt'
- Sigrid Nunez, The Friend: in de roman 'worden zware thema's [...] essayistisch, lichtvoetig, bijna terloops aangestipt'
Graa Boomsma
Thomas Heerma van Voss
- Maggie O'Farrell, Ik ben ik ben ik ben: 'volstrekt origineel en toch voelt het allemaal intimiderend vanzelfsprekend'
Femke Essink
- Daniël Rovers, Bakvis: 'Tastend en tegen zichzelf indenkend demonstreert hij in Bakvis dat niet alleen goed schrijven, maar ook goed lezen een kunst is.'
Philip Huff
- Sally Rooney, Normal People: 'accuraat, ontroerend'
- Nina Polak, Gebrek is een groot woord [fragment | recensie]: 'Nina Polak schrijft de mooiste zinnen van Nederland.'
- Lizzy Goodman, Meet Me in the Bathroom: 'was ik daar maar opgekomen'
Chris van der Heijden
- Guido van Hengel, De zieners: 'een verademing werk te lezen van een historicus die met taal en beeld durft te spelen'
Jan Postma
- Anne Ernaux, The Years: 'geen boek maakte meer indruk'
Fiep van Bodegom
- Aminatta Forna's De paradox van geluk en Kamila Shamsies Huis in brand: 'Beide schrijfsters geven een verademend ruim perspectief op de verschillende - tegengestelde - culturele invloeden waardoor hun personages zijn gevormd, en dat doen ze zonder de schoonheid en details van het alledaagse leven uit het oog te verliezen.'
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
