Recensieoverzicht: Herman Koch & Connie Palmen, Katja Schuurman, Paul Beatty (de week van 22 maart 2017)

28 maart 2017

Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week natuurlijk uitgebreid aandacht voor Herman Koch en Connie Palmen, voor Katja Schuurman, Paul Beatty, en verder: Robbert Welagen, Wessel te Gussinklo (VPRO Boeken), Annie Proulx, Peter Sloterdijk, Allard Schröder (Trouw), Johan van de Beeck en Claire van Dyck, Louis Hoeks, Curzio Malaparte (de Volkskrant), Rainer Erich Scheichelbauer (Het Parool), Svetlana Alexijevitsj, Nina Polak (NRC) Michael Chabon (Vrij Nederland), Hilary Mantel (Elsevier), Joke J. Hermsen, Rebecca Solnit, Henk van Straten en Erwin Mortier (De Groene Amsterdammer).

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.

Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

Recensieoverzicht: Herman Koch & Connie Palmen, Katja Schuurman, Paul Beatty (de week van 22 maart 2017)

Delen op

'Een detective is een meer dichtgetimmerd boek, dat is anders dan een literaire roman zoals ik hem schreef. Je moet veel meer plot uitdenken. [...] En je hebt tradities in het genre, een soort kaders waar je je niet aan hoeft te houden, maar waar je mee kunt spelen. [...] Het fijne is: als de regels duidelijk zijn, dan kun je daar ook mee breken.' Robbert Welagen sprak met Carolina Lo Galbo bij VPRO Boeken, over zijn detective Nachtwandeling [leesfragment]. Lo Galbo sprak ook met Wessel te Gussinklo, over De weergekeerde bloem [leesfragment]. Gaat de roman over vriendschap? 'Boezemvriendschap. Een symbiotische vriendschap. Daar gaat hij over. Dat heb je maar een enkele keer in je leven hoor.' Maar later blijkt die vriendschap eerder parasitisch, geeft Te Gussinklo toe.

De afleveringen van VPRO Boeken zijn elke zondagochtend te zien op NPO 1, en zijn terug te kijken op www.vpro.nl/boeken.

Voor Trouw interviewde Annie Proulx naar aanleiding van haar nieuwe roman Schorshuiden: 'Ik schreef vanuit een soort verwondering om de holistische vorm van het woud, het ademende leven ervan, en verwondering over de mens. Waarom zien we niet dat we onze eigen benen afzagen, waarom weigeren we naar de lange termijn te kijken?'

En Paul van der Steen paste het Boekenweekthema 'Verboden vruchten' toe op boeken. 'Eigenlijk laat het boek zich niet verbieden. Het woord wil verkennen en rammelt van nature aan hekken die het om zich heen geplaatst krijgt. Want op de grenzen van het onbehoorlijke, het onbetamelijke en het onbeheersbare groeien de mooiste bloemen. Literatoren hebben ze in de loop van de geschiedenis geplukt. Lezers willen eraan ruiken,' concludeert hij.

Julie Phillips sprak Paul Beatty (De verrader [leesfragment]: '"Ik weet niet per se hoe je hierover zou moeten praten. Ik weet wat ík erover te zeggen heb. Maar ik ben niet iemand die jou wil vertellen hoe jij erover moet praten." Toch is het Beatty uiteindelijk niet te doen om sociale kwesties, maar om literatuur: het liefst schrijft hij zo autonoom mogelijk. Hij vindt dat veel boeken die over ras gaan - en fictie sowieso - dezelfde toon hebben, dezelfde verhalen vertellen, en dat wil hij ontstijgen. "Ik wil niet vanaf een soort nulpunt beginnen, zoals veel boeken lijken te doen. Het is niet zo dat ik anders over ras wil schrijven. Ik wil gewoon anders schrijven."'

Ook in Letter & Geest: een voorpublicatie uit Joke Hermsens Maand van de Filosofie-essay Melancholie van de onrust, 'Ik heb een droom' met Frieda Mulisch (caSINO).

Janita Monna trapt het deel recensies traditioneel af, en ditmaal met Verboden vruchten, dat Katja Schuurman samenstelde ('Zwagerman, Groult, Szymborska: de bloemlezing bevat rijp en groen uit de Nederlandse en wereldliteratuur. Proza en poëzie. En mij bekomen de gedichten toch het best. Waarschijnlijk omdat ze meer ruimte laten voor de eigen verbeelding.'), Rob Schouten noemt Herman Kochs 'niemendalletje' Makkelijk leven 'slim gedaan', en Jann Ruyters noemt het een 'groot genoegen' om in Connie Palmens De zonde van de vrouw over Highsmith, Bowles en Duras te lezen.

Sofie Messeman stelt vast dat Peter Sloterdijks Het Schelling-project 'kort gezegd een boek [is] dat graag provoceert en geen enkel taboe overeind laat'. 'Maar of het boek een serieuze must read is? Je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat Sloterdijk het wel een aardig geintje vond om deze "roman" te schrijven en zo de lezer bij de neus te nemen.' En Rob Schouten prijst de nieuwe Allard Schröder, De schone slaper [leesfragment]: 'Schröder is een schrijver die in Nederland zijn gelijke niet kent. Hij bouwt zo’n beetje als laatste der Mohikanen voort op de romantische literatuur van de negentiende eeuw en schroomt niet om het spook- en sprookjesachtige in zijn werk toe te laten. Zijn personages zijn van vlees en van bloed maar hebben tegelijkertijd iets van geesten en hersenschimmen.'

Een pagina of korter:

Hanna de Heus over Charlotte Wood, Ontregeld: 'Luchtige kost is deze roman zeker niet, maar de onderliggende waarschuwing, wat onrecht en onderdrukking met zowel de maatschappij als de menselijke geest kunnen doen, is helder.'
Co Welgraven laat auteur René Dings aan het woord over zijn Over straatnamen met name.
Beeldboek van de week is Richard Mosse, Incoming
Paul van der Steen over Willem Oosterbeek, Nootmuskaat. De geschiedenis van een wonderbaarlijk nootje: 'Met wat andere accenten en meer levendige details had hij een nog sprekender geschiedenis kunnen afleveren.'
Het feuilleton van Franca Treur.
Jann Ruyters over Robbert Welagen, Nachtwandeling [leesfragment]: 'Geestig, gemoedelijk en spannend genoeg om te willen doorlezen tot en met de passende ontknoping.'
Bas Maliepaard over Jelmer Soes, Lichaam van licht, 'soepel en eigentijds van taal, eindigt niet slecht, maar zeker ook niet rooskleurig'.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

De Volkskrant opent haar Boekenweek editie van Sir Edmund met een stuk van schrijver Stella Bergsma over het niet tuttig behandelen van het thema: verboden vruchten. Daarna volgt een reportage over de lichting geprezen jonge schrijvers die gestudeerd hebben aan de Schrijversvakschool. Schrijvers die bij baat hebben gehad bij het volgen van de schrijfopleiding: Kira Wuck, Marijn Sikken, Marieke Rijneveld, Inge Schilperoord en Esther Naomi Perquin.

Hans Bouman interviewt de eerste Amerikaanse winnaar van de Man Booker Prize 2016: Paul Beatty. ‘Ik vind het opmerkelijk dat veel contemporaine literatuur in het verleden speelt. Veel auteurs hebben kennelijk die afstand nodig om over een onderwerp te kunnen schrijven. Ik probeer dat niet te doen.’ [Leesfragment]

Persis Bekkering las Kees van Beijnums Het mooie seizoen en geeft drie sterren: ‘De lezer wordt niet van zijn stoel geblazen, het klopt allemaal te goed.’ Arjan Peters geeft eveneens drie sterren aan Curzio Malapartes Het bal in het Kremlin: ‘Erg veel gebeurt er niet, behalve dan in de stijl.’

Marcel Hulspas deelt vijf sterren uit aan Johan van de Beeck en Claire van Dycks non-fictie titel Sultan en de lokroep van de jihad. ‘Op indrukwekkende wijze beschrijven [de auteurs] hoe onopvallende moslimjongeren uit Maastricht ertoe komen af te reizen naar het kalifaat.’

Aleid Truijens las In geouwehoer kun je niet wonen van Louis Hoeks, over het leven van Jan Schaefer [onze recensie]. ‘Als Hoeks de stroom citaten hier en daar had stilgezet voor wat beschouwing en beoordeling, was deze biografie nog interessanter geworden.’ Drie sterren. ‘Verbazingwekkend hoe fris sommige teksten onder een dikke laag tijd weer tevoorschijn komen,’ aldus Edwin Krijgsman over het voor het eerst in het Nederlands vertaalde De rode anjer van Ello Vittorini uit 1933. Vier sterren.

Korte en kortere besprekingen:

Suzanne Weusten over Claudia Hammond, De kracht van het geld, drie sterren.
Rutger Pontzen bespreekt de Taschen monografieën van tien kunstenaars: Kahlo, Van Gogh, Botero, Rothko, Chagall, Freud, Modigliani, Eames, Miró en Rodin.
Maria Barnas over Tonnus Oosterhoff, Ja Nee, vier sterren: ‘Oosterhoff veroorzaakt het besef dat wij allen weefsel zijn: vermisten onder elkaar.’
Hans Achterhuis over Souleymane Bachir Diagne, Filosoferen in de islam?, drie sterren.
Bo van Houwelingen over Dola de Jong, De thuiswacht, vier sterren: ‘Een intelligent psychologisch relaas dat blijk geeft van De Jongs talent menselijke drijfveren bloot te leggen zonder voorbij te gaan aan de banale kant daarvan.’
Taede Smedes over Ton de Kok, Wat is God?, drie sterren.
‘Ontwrichtend en verwarrend zoals goede literatuur kan zijn,’ aldus Hans Bouman over Paul Kingsnorths Beest. Drie sterren.

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Meer/minder