Tommy Wieringa en Charlotte Mutsaers (de besprekingen in de week van 25 oktober 2017)
30 oktober 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week speciale aandacht voor Tommy Wieringa en Charlotte Mutsaers en verder aandacht voor Lawrence Krauss, Ariel Ezrachi (Trouw), Herman Brusselmans (Vrij Nederland), Jane Gardam (Het Parool), Mario Vargas Llosa, Roxane Gay (Volkskrant), Suzanna Jansen, Onno Blom (Elsevier), Orhan Pamuk, Franca Treur (de Groene), Alan Hollinghurst, Maxim Februari, Arjen van Veelen (NRC).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Joep Engels sprak voor De Verdieping Lawrence Krauss (Het beste verhaal tot dusver). 'Wie heeft gezegd dat dit een gemakkelijk verhaal zou zijn? Dit gaat over de grootste zoektocht van de mens. Een tocht die in totaal vierhonderd jaar heeft geduurd. Een tocht van dwaalwegen en doodlopende sporen. Dat is geen gemakkelijke weg geweest. Van een cantate van Bach verwacht je toch ook niet dat hij gemakkelijk is?' En: 'Wij leven echt in een grot, wij denken dat wat wij waarnemen de werkelijkheid is. Maar net als de filosofen van Plato, zijn het nu de fysici die naar buiten zijn gegaan en de diepere werkelijkheid hebben waargenomen. Dat verhaal wilde ik vertellen.'
In Letter & Geest spreken Kristel van Teeffelen en Marco Visser met Ariel Ezrachi (Virtual Competition: The Promise and Perils of the Algorithm-Driven Economy) over de macht van Apple, Google, Facebook: 'De grote platformen trekken de meeste mensen. Dat zorgt ervoor dat hun algoritmen steeds beter gaan werken, want die worden gevoed door die mensen. Zo krijg je samenwerking tussen algoritmen en data die zichzelf versterkt waardoor een bedrijf steeds meer controle krijgt. Wellicht kan de markt zichzelf nu al niet meer corrigeren.' En Ignaas Devisch pleit voor onverschilligheid in een voorpublicatie uit zijn nieuw te verschijnen Het empathisch teveel. Op naar een werkbare onverschilligheid.
Janita Monna leest Rawie (Handschrift): 'Het is allemaal onmiskenbaar Rawie. Maar wat uiteindelijk de zin van al dat schrijven is geweest, daarover maakt de dichter zich, in het zicht van de eindstreep, niet al te veel illusies.' En Rob Schouten over Blom over Wolkers (Het litteken van de dood): 'Dat houdt in dat hij Wolkers' proza, zijn fictieverwerking van autobiografische elementen, evenveel waard acht als de zichtbare en achterhaalbare feiten uit zijn leven. Zo nu en dan veroorzaakt die aanpak een soort biografische kortsluiting. Zo gebruikt Blom de romans die uit al die ervaringen ontstonden ook weer voor de reconstructie van dat verleden. [...] Maar wat je ook op Bloms aanpak van Wolkers' leven aan kunt merken, het is een fijn en meeslepend geschreven boek geworden. Ik las Het litteken van de dood, gegrepen door dat ietwat ongrijpbare leven, ondanks de lengte in elk geval als een trein, iets wat Wolkers zelf als eerste gewaardeerd zou hebben.'
Bas den Hond las Carrie Tirado Bramens American Niceness: A Cultural History: 'Ze onderzoekt het ontstaan van die mythe, en de rol die ze speelde in de lotgevallen van de eerste blanke nederzettingen in het land, van de indianen, van de zwarte slaven, van vrouwen en ten slotte van de inwoners van de Filippijnen, die na de Spaans-Amerikaanse oorlog van 1889 een halve eeuw te maken hadden met een aardige kolonisator - vond die zelf. [...] Bramen brengt in kaart, aan de hand van literatuur, van de reisnotities van de Fransman Alexis de Tocqueville tot en met de indianenboeken van James Fenimore Cooper, hoe de blanke Amerikanen er ondanks hun schuldgevoelens in slaagden dat idee levend te houden.'
En Gerwin van der Werf looft Tommy Wieringa's Boek van de Week De heilige Rita [fragment]: 'In De heilige Rita is Wieringa’s stijl krachtiger en geconcentreerder dan ooit. Nog steeds voel je dat hij het graag heel mooi wil doen (het barokke Caesarion en het cerebrale Dit zijn de namen leden soms onder die drang), maar al piepen de banden af en toe, uit de bocht vliegen doet hij nergens. Dat komt omdat alle beelden en alle taferelen stevig verankerd zitten in de thematiek.'
In Tijd, ten slotte, de levenslessen van Mieke Kerkhof, die Klaar is Kees samenstelde, over de dood.
Korter:
- Yolanda Entius over Alma Mathijsen, Vergeet de meisjes [fragment]: 'Ik stond erbij en ik keek er naar: Iris en Kay waren gebeeldhouwd, zó geconstrueerd dat ze passen in een ideeënrijk. Knap gedaan, maar wel wat bloedeloos. Naar wat hen bewoog, buiten uitgesproken motieven om, was het gissen. Ook de schrijfstijl trok mij zo nu en dan uit het verhaal. [...] Maar dan komt de roman - we zijn halverwege - samen met Fields, in beweging.'
- Auke Hulst in 'Vandaar dit boek' over Motel songs [fragment]: 'Voor mij is schrijven denken met mijn handen; ik kan veel beter over dingen nadenken als ik ze op papier zet. De kern van het boek is toch wel het verhaal over mijn vader. Ik had voor deze reis heel weinig nagedacht over zijn dood en de betekenis daarvan in mijn leven en nu waren de omstandigheden ernaar dat ik er niet omheen kon. Echt reizen gaat naar buiten en naar binnen.'
- Beeldboek van de week is Enzo Péres-Labourdette, Paul Poiret. Dromen van de Oriënt.
- Sofie Messeman over Dubravka Ugrešic' De vos: 'Voor de lezer is het ondertussen niet altijd eenvoudig om alle geraffineerde passages aan elkaar te knopen. Ugreešic wenst nu eenmaal - gelukkig! - nooit haar toevlucht te nemen tot de gemakkelijke weg van de banaliteit.'
- Andrea Bosman over Danya Kukafka's Meisje in sneeuw: 'Een fijne, trage coming of age-roman, met een moord als bijgerecht.'
- Bas Maliepaard over Floortje Zwigtmans Fabeldieren: 'Een aantrekkelijk bladerboek [...] voor minstens de helft dankzij de verbluffende illustraties van Ludwig Volbeda.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant veranderde schrijver H.M. van den Brink van mening over Zwarte Piet in een stuk door Laura de Jong. In zijn laatste roman Dijk [recensie] schreef hij over de veranderlijkheid van maatschappelijke opvattingen. ‘Ik zie mezelf met mijn zwarte hoofd op dat schoolplein tussen de kleuters staan en denk nu: best wel een beetje raar. Ik speel tegenwoordig dus liever de gutmensch Sinterklaas,’ aldus Van den Brink. Loes Reijmer spreekt Roxane Gay over haar boek Honger [leesfragment]. Gay vertelt dat '[het] niet leuk is om toe te geven hoe slecht andere mensen je behandelen. […] Met dit boek probeer ik mijn lichaam weer in eigen woorden te vatten.’
In Volkskrant Magazine een groot interview met Charlotte Mutsaers door Sara Berkeljon ter ere van haar nieuwe boek Harnas van Hansaplast, dat ze over haar broer schreef. Mutsaers wilde ‘achterhalen hoe het kwam dat iemand die ogenschijnlijk zoveel mee had […] in volslagen eenzaamheid kan tuimelen’. Verder vertelt ze ‘[j]e kunt natuurlijk bij alles vragen stellen, zo schrijf ik ook. Soms heb ik echt van die aanvallen, dan denk ik bij elke zin, bij elk woord: het kán ook anders’.
In Sir Edmund interviewt Wilma de Rek Damiaan Denys, die aan een boek over angst werkt en het maar niet af krijgt. Angstparadox zou in 2016 verschijnen, maar dat liep anders. ‘[V]oor mij is het geschreven woord bijna heilig. […] Ik ben bang dat ik niet aan de verwachtingen kan voldoen,’ verklaart Denys. Maarten Steenmeijer spreekt met Mario Vargas Llosa over erotiek, wiens nieuwe roman Voor uw liefde recentelijk verscheen. ‘Erotische scènes zijn al snel over de top en clichématig. [E]rotiek wordt vaak exclusief vereenzelvigd met seks. Misschien is dat de reden dat seksscènes nogal eens een onwerkelijke indruk maken.’
Dirk Leyman bespreekt De heilige Rita van Tommy Wieringa [leesfragment] en geeft het vier sterren. ‘Wieringa verkneukelt zich in De heilige Rita in raak getroffen taferelen in uitbundig coloriet, gebracht met achteloos vertelplezier en grimmig komische toetsen […] Wieringa duikt diep in de geschiedenis van zijn geboortestreek en etaleert daarbij zowel een facettenoog voor het grote als het kleine.’ Hugo Blom leest de eerste tien pagina’s van drie recente of relevante boeken. Over Er stond een vrouw in de tuin van Anne Mieke Backer is hij enthousiast: ‘al op de eerste pagina’s wordt het duidelijk dat het aan de kennis van de vrouwen in de jagers-verzamelaarscultuur te danken is dat we allemaal nog leven.’ Carlos Magdalena’s Heer der planten laat hij liever ‘[in de tuin] staan’. De herziene editie van Goedele Liekens’ Het vaginaboek vindt hij ‘een boek als een mooi dik tijdschrift, met leuke plaatjes en vlotte praatjes’.
Erik van den Berg las Nescio’s Natuurdagboek en Het geluk van in Amsterdam te leven. Een keuze uit het Natuurdagboek door Lieneke Frerichs [onze recensie]. ‘Conclusies komen er niet aan te pas, gedachten evenmin – alsof de opsomming van gelukscheppende elementen hem genoeg is. Het gekke is dat die karigheid een haast mystieke vervoering kan oproepen,’ schrijft Van den Berg en vier sterren aan beiden. Verder een bespreking door Wim Bossema over het tweede deel van Mandela’s autobiografie, De presidentiële jaren, uitgewerkt door Mandla Langa. Hij geeft het drie sterren. Paul Onkenhout observeert de populariteit van boeken over de belevenissen als voetbalouder. ‘[H]et bovenste boek op de stapel’ is De kleine Messi van Ellen Dikker. Drie sterren.
Hans Bouman geeft vijf sterren aan Lincoln in de bardo [onze recensie | leesfragment] van George Saunders, waar Saunders de Man Booker Prize mee won. ‘Het boek is rijk aan zowel subtiele als boertige grappen, prettige absurditeiten en gestoorde personages.’ Fokke Obbema las twee studies over Emmanuel Macron. Emmanuel Macron. De wonderbaarlijke opkomst van een jonge politicus van Anne Fulda geeft hij drie sterren en Macron en de nieuwe Franse revolutie van Niek Pas vier. Ter ere van het aanstaande zeventigjarige jubileum van De Avonden van Gerard Reve legt Paul Gellings uit waarom de Tweede Wereldoorlog geen blinde vlek is in de roman. Arjan Peters schrijft over Vos van Dubravka Urgešić. Peters vindt dat ‘de schrijver veel van een vos weg heeft; sluw, schuw huichelachtig, ongrijpbaar en onverwacht toeslaand’. Vier sterren.
Kort en goed:
- Edwin Krijgsman over Pietro Valsecchi, Eerste familie [leesfragment], drie sterren.
- Peter Swanborn over Yusuf Atilgan, Hotel Moederland [leesfragment], vier sterren, ‘boeiend’.
- Rolf Bos las Schone slaapsters van Stephen King en Owen King, vier sterren, ‘een “echte” King’.
- Menno Pot over Harm Peter Smildes Helden van toen, drie sterren.
- Paul Onkenhout over Frénk van der Linden, Onder Hollandse helden, drie sterren.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool spreekt Maarten Moll met Gabi van Tussenbroek over De Toren van de Gouden Eeuw [leesfragment]. Van Tussenbroek vertelt waarom die toren er nooit is gekomen: ‘In die tijd had Amsterdam vier burgemeesters, en Willem Backer maakte zich als enige echt hard voor die toren, […] die toren had er nog steeds kunnen komen, als er in 1652 niet een paar cruciale dingen waren gebeurd.’ Maarten Moll spreekt ook Tommy Wieringa, over zijn nieuwe roman De heilige Rita [leesfragment]. Wieringa onthult: ‘Ik heb in dit verhaal een voorstelling gemaakt van het bestaan dat ik begonnen ben, maar niet heb afgemaakt. Zoals Paul had ik kunnen eindigen... Dat zie je wel bij jongens bij wie ik in de klas zat en die nog steeds met hun ouders wonen, en in die zin altijd kind zijn gebleven.’
Thomas Verbogt schrijft over Jane Gardams Een trouwe vrouw. Hij vindt dat ‘de roman intens vertelt over de melancholie die ouderdom veroorzaakt’ en noemt haar 'een fenomenale schrijver'. Vijf sterren. Lincoln in de Bardo van George Saunders [onze recensie | leesfragment] vindt Dirk-Jan Arensman ‘[z]o dynamisch, geestig en ontroerend dat je Saunders zelfs die ene oergoedkope metafoor voor Lincoln als empathische president van álle Amerikanen moeiteloos vergeeft.’ Vier sterren.
Arie Storm las Joost de Vries’ Oude meesters [leesfragment] en spreekt van ‘journalistieke satire, niet te diepgravend maar wel amusant’. Vier sterren. Ten slotte bespreekt John Jansen van Galen Het Noord-Holland van Roel de Wit van Herman de Liagre Böhl. Jansen van Galen vindt het ‘goed dat dit alles nu is geboekstaafd, maar een biografie zonder persoonlijke bijzonderheden, zonder inkijkjes in liefdes- en gezinsleven, passies en hobby's, is als een Elftstedentocht zonder ijs.’ Twee sterren.
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Deze week in NRC een bespreking van Thomas de Veen over Onno Bloms Het litteken van de dood. De biografie van Jan Wolkers. '[V]an een biografie, en zeker één van bijna duizend bladzijden geschreven tekst,' schrijft De Veen, 'verwacht je een verhaal, een verklaring, al is het een educated guess, die ontstaan is doordat de biograaf zich een weg baant door de relevante documenten, getuigenissen, werk, achtergronden en context, en te vergelijken, te wikken en te wegen.' Maar die verklaring kom niet: 'je snakt soms naar zijn duiding, zijn interpretatie, naar scheiding van man, mythe en materiaal, naar wat psychologisering, och, dan in godsnaam maar wat Freud!' aldus De Veen.
Bas Heijne las De Sparsholt-affaire (vert. Ton Heuvelmans) van Alan Hollinghurst [recensie]. Op sommige momenten 'komt de schrijver gevaarlijk in de buurt bij het eindeloze getut van sommige van zijn personages, dat hij in andere delen juist zo haarscherp weet te observeren,' schrijft Heijne, maar hij concludeert: 'Hollinghurst heeft een nietsontziend oog voor de absurditeit van menselijke pretentie en zelfbedrog in een wereld waarin alles gedoemd is te verdwijnen, en tegelijk kun je zijn romans lezen als pogingen – wellicht tegen beter weten in – om juist in dat onophoudelijk zoeken naar iets wat het tijdelijke overstijgt, in de kunst, in de seks of in de liefde, iets essentieel menselijks te laten zien – en juist dat vluchtige zoeken te vereeuwigen. In De Sparsholt-affaire slaagt hij daar opnieuw in.'
Toef Jaeger over Paul Beatty's Tuff (vert. Rob van Moppes): 'Of het nu de merkwaardige surf-zwerver uit The White Boy Shuffle is, de 21ste-eeuwse zwarte slavenhouder Me uit De verrader, of de dikke politicus Tuffy: Beatty houdt de lezer een wrange lachspiegel voor.' Obe Alkema over Marije Langelaars dichtbundel Vonkt: 'Ergens schrijft Langelaar: ‘gonzende punten in een ondefinieerbare schepping’. Die karakterisering lijkt me uitstekend van toepassing op wat ze in Vonkt probeert: opnieuw in harmonie komen met de wereld, via frictie, ontregeling en overgave. Die geslaagde poging zit vervat in het ambigue werkwoord ‘kloppen’ dat een aantal keren in de bundel voorkomt.'
Jan Donkers is enthousiast over Buit van Brian van Reet (vert. Paul van der Lecq): 'Van Reet is een debutant, maar hij schrijft als een gelouterd auteur: lenig, beeldend en duidelijk met een grote kennis van zaken. Vooral de hoofdstukken waarin Cassandra’s gevangenschap wordt beschreven, zijn zo indringend dat de lezer zich deelgenoot voelt van haar claustrofobie.' En Sebastian Kort bespreekt Arjen van Veelens Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken waarin de essayist de overleden Vlaamse auteur Thomas Blondeau memoreert. De sleutel tot de fijnzinnige compositie zit hem in de verteller. 'Begrip én bewondering krijg je pas na verloop van tijd, als je door krijgt dat de verteller er de mens niet naar is om zijn verdriet van de daken te schreeuwen', aldus Kort.
Tim de Gier las Maxim Februari's Klont [recensie] en Franklin Foers Ontzielde wereld. 'Februari beheerst zijn materie volledig en schrijft met humor en verbeelding. Zijn roman laat goed zien wat Big Tech doet met mensen, op een veel betere manier dan de donderspeech uit de non-fictie van Foer.' Over Foer schrijft hij: 'Zijn stijl is prachtig en het boek is een meeslepende geschiedschrijving van de opkomst van de vier grote techbedrijven' maar zijn opvattingen over technologie zijn niet nieuw of interessant.
Sjoerd de Jong bespreekt Mark Lilla's The Once and Future Liberal. Zijn stijl is 'bij vlagen hautain en venijnig' en Lilla's 'wij' is te 'flets', schrijft De Jong, maar 'dat neemt niet weg dat Lilla gelijk heeft door te wijzen op het gevaar van de huidige identiteitspolitiek: het verabsoluteren van verschillen en identiteiten ondermijnt de notie van een algemeen goed of publiek belang; dat wordt afgedaan als een ideologische fictie of leugen'.
En Atte Jongstra las met plezier Bart Slijpers Hemelbestormers. De revolutie van de Tachtigers waarin Slijper 'opvallend genuanceerd' schrijft over auteurs als Nicolaas Beets en J.J.L. ten Kate ('de coryfeeën van de oude garde waar de Tachtigers ongenadig op los gingen') en getuigt van 'contextuele belangstelling en een brede blik'.
Tot slot een interview met Marco Visscher en Hein-Anton van der Heijden, twee klimaatdeskundigen die het fundamenteel oneens zijn met elkaar. Marco Visscher schreef Ecomodernisme en Hein-Anton van der Heijden Na het neoliberalisme. Ze gaven onder andere antwoord op de vraag 'Wat verwacht u van de overheid?' :
Van der Heijden: 'De overheid zou veel actiever kunnen ingrijpen in maatschappelijke ontwikkelingen die klimaatverandering veroorzaken. Bijvoorbeeld in de luchtvaart. De overheid – in dit geval de Europese, want de Nederlandse kan dat niet alleen – zou kunnen zeggen: vliegverkeer is een heel klimaatonvriendelijke vorm van transport, dat gaan we beperken. Vluchten binnen een straal van 1.500 kilometer worden verboden en tegelijkertijd wordt er versneld gewerkt aan het netwerk van hogesnelheidstreinen.'
Visscher: 'Ik snap natuurlijk ook wel dat luchtvaart een belangrijke bron is van CO2-emissies, maar ik voel niet zo veel voor verbieden. De vraag is ook of ingrijpen altijd betekent dat je een rem moet zetten op allerlei verworvenheden die we met elkaar hebben opgebouwd. Beter kun je met investeringen in slimme technologie iets aan het probleem doen. Ik geloof oprecht dat er slimme mensen zullen opstaan die dat kunnen.'
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Vrij Nederland deze maand een voorpublicatie van Charlotte Mutsaers’ Harnas van Hansaplast. Een kort fragment: ‘Nee ons leven was bepaald geen STER-reclame. En een wonder van moderniteit kon je het ook niet noemen. Maar als het schitterde, schitterde goed. Met kerstmis bijvoorbeeld.’ Jeroen Vullings schrijft over het boekhandelarenpanel in De Wereld Draait Door. De ‘makke’ is volgens hem dat ‘ook al poseren ze als critici, ze blijven boekhandelaren’/
Jeroen Vullings kiest Hij schreef te weinig boeken van Heman Brusselmans als boek van de maand. ‘In dit romanexperiment wil hij de tijd op de staart trappen, door gedetailleerd op te schrijven hoe zijn leven een jaar lang verloopt.’ Vullings noemt in hetzelfde stuk ook Majoor van het Menselijk Leed van Rick Honings, dat ‘een grote steun is voor het aanscherpen van de Brusselmans-kunde’. Op een gedeelde tweede plaats komen Omar El Akkads Een Amerikaanse oorlog en Frits van Oostroms Nobel streven [leesfragment]. Bij de eerstgenoemde spreekt hij van ‘indrukwekkend en alarmerend denkwerk’. En Nobel streven Van Oostrom ‘[wil] je alleen al om zijn schrijfstijl lezen’.
Ten slotte bespreekt Carel Peeters Heman Pleijs essay voor de Maand van de Geschiedenis, Geluk!? Van hemelse gave tot hebbeding. Hij schrijft: ‘Zijn eigen idee van geluk is een drastische verarming van het begrip en laat een rijkdom aan vormen en gradaties van geluk links liggen.’
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier deze week geeft Irene Start drie sterren aan Suzanna Jansens Ondanks de zwaartekracht ('toegankelijk, maar ook uitleggerig boek waarin drie levens op nogal gekunstelde wijze zijn vervlochten'), en vijf aan Onno Bloms Het litteken van de dood ('de biograaf laat de informatie soms over de randen klotsen, maar redt zijn lezer door die te wegen en van een context te voorzien').
Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Groene Amsterdammer las Marja Pruis deze week de nieuwe essaybundel van Rebecca Solnit, De moeder aller vragen. Pruis vindt het ‘soms een beetje vermoeiend en drammerig’, maar ook ‘[b]ewonderenswaardig’. Xandra Schutte schrijft over Hoor nu mijn stem [leesfragment] van Franca Treur. Ze merkt op dat ‘[je] Hoor nu mijn stem in zekere zin Treurs Terug naar Oegstgeest zou kunnen noemen’, want 'het hoofdpersonage reist terug [...] naar haar geboortegrond [en] de hoofdstukken in het heden worden afgewisseld met hoofdstukken uit het verleden in de ik-vorm over haar streng religieuze jeugd. [...] maar bij Treur is er van woede en weerzin geen sprake, eerder van ernst in de poging dat zwarte-kousenmilieu als vanzelfsprekend op te roepen, en van een lichtvoetige geestigheid die nergens hatelijk wordt,' aldus Schutte.
Verder door Cyrille Offermans een stuk over Orhan Pamuks De vrouw met het rode haar [leesfragment]: ‘Het klopt allemaal perfect. Toch hoop ik dat Pamuk zijn talenten de volgende keer weer op een grote ambitieuze roman beproeft die meer aan de verbeelding overlaat.’ Koen Kleijn is blij met het boek Nobel streven van Frits van Oostrom [leesfragment] dat volgens hem een ‘helder beeld van de politieke en geografische verhoudingen in de Nederlanden aan de vooravond van de Bourgondische heerschappij’ geeft. Hij prijst Van Oostrom om zijn ‘met engelengeduld bijeengesprokkeld materiaal’.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
