Jan van Aken, Remieg Aerts, Michael Ondaatje & Femke Halsema (de boekbesprekingen in de week van 25 juli 2018)
30 juli 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften waarin deze week uitgebreid aandacht voor Jan van Aken, Nikos Kazantzakis, Teju Cole (Trouw), Michiel Smit, Giorgio Bassani, Eva Posthuma de Boer (de Volkskrant), Michelle McNamara, Alex Rutten, Olivier Rolin (Het Parool), Hanif Kureishi, Michael Ondaatje & Femke Halsema (Vrij Nederland).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
'Als iemand me nu iets aanbiedt - "Wil je een snuif?" - dan zeg ik weleens "O, ja, leuk" maar het is niet zo dat ik dan de volgende keer weer moet gebruiken. Sterker nog: drank en drugs zitten mijn werk enorm in de weg. Schrijven is voor mij het allerbelangrijkst. Dat zorgt ook voor een roes. De roes van de creativiteit, het stromen van de verbeelding, veel fijner dan alles wat drank en drugs te bieden hebben.' Jan van Aken (De ommegang [fragment | onze recensie | podcast] in Arjan Vissers Tien geboden-interview.
En in 'Zomertijd', de zomerbijlage van Trouw: vertaler Hero Hokwerda over de Griekse literatuur (in Nederland): 'Opvallend is dat er van sommige ingrijpende historische gebeurtenissen geen echte "Grote Griekse roman" te vinden is: stoelend in de eigen Griekse werkelijkheid, maar die een universeel publiek weet aan te spreken.' En: 'De Griekse literatuur is in Nederland sterk afhankelijk van een redacteur op een van de grote uitgeverijen, die toevallig "iets met Griekenland heeft". Zolang die er niet rondloopt, zijn de betere boeken uit een kleine literatuur als de Griekse aangewezen op een kleine uitgeverij. Het literaire belang van die uitgevers neemt daardoor dus toe. [...] Zo is er heus wel van alles uit de Griekse literatuur in Nederland te verkrijgen, maar zulke uitgaven willen nog weleens onder de radar van het publiek - en van de kritiek! - blijven.'
Hokwerda vertaalde ook Nikos Kazantzakis' Kapitein Michals. Alle Lansu recenseert: 'Wie zich tijdens zijn Griekse vakantie het liefst onderdompelt in een zee van levenslust, kan zich nauwelijks een inspirerender boek wensen dan dit.' En Laura van Baars las Philip Kerrs Griekse oorlogsthriller Vergeven en vergeten: 'En zo hielp de oorlogsgeschiedenis Philip Kerr wederom aan een doorwrocht plot.'
Wat lezen onze critici, vroeg Trouw. Annemarié van Niekerk las en ontmoette Teju Cole (Open stad [fragment | onze recensie]: 'Ik was altijd al gefascineerd door de dynamiek van de metropool. Dus toen Open stad in 2012 verscheen, raakte ik meteen in de ban van de manier waarop Cole dit thema ontrafelde. Bij een verblijf van drie maanden in New York, dit voorjaar, had ik zijn boek binnen handbereik. Ik slenterde straat in, straat uit, zoals ik dat behalve bij Cole ook las in grotestadsboeken van Tao Lin en Adriaan van Dis.' (Dus tipt ze ook Joyce, Döblin en Van Dis.)
Janita Monna, die in de reguliere bijlage het recensiedeel opent, sluit nu af, met een bespiegeling over Griekse poëzie. 'Onnodig te zeggen bijna, dat behalve het land, ook de Griekse poëzie - de klassieken, Sappho, Kavafis - fikse sporen naliet in de Nederlandse dichtkunst.' Met een gedicht van Jannis Yfantis in Marjoleine de Vos' Uitzicht genoeg.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Margreet Vermeulen sprak Michiel Smit, auteur van Gameboy: ‘Gamen is heerlijk. Zeker als je een beetje ervaring hebt, gaat de kraan met virtuele stimulansen wagenwijd open. Het is ook een hyperheldere wereld. Je overleeft of je gaat dood. Je wint of verliest. Meer smaken zijn er niet. Het gewone leven is altijd mistig, vol met grijstinten, alles is voor meerdere uitleg vatbaar. Best lastig, zeker voor een puber.’
Edwin Krijgsman herleest de heruitgegeven Giorgio Bassani. 'Giorgio Bassani moet zich niet alleen als schrijver, maar ook als mens een buitenbeentje hebben gevoeld. Bij het litteken van de besnijdenis voegde zich een litteken op zijn ziel, waar we tragisch genoeg hartverscheurend mooie boeken aan te danken hebben.'
Korter:
- Radna Fabias (Buddingh'-prijs 2018 voor Habitus [onze recensie]) over de teksten voor jonge lezers: 'Nog voor aap.noot.mies zijn er bijsluiters, krantenkoppen, horoscopen, meertalige handleidingen voor het gebruik van huishoudelijke apparaten en grootse beloftes op shampooflessen.'
- Arjan Peters over Eva Posthuma de Boer, En het wonder ben jij: 'Posthuma de Boer heeft het midden gevonden tussen romantiek en realisme, ze kan sentimenteel worden (de zoetsappige titel) én zich dan ook weer nuchter terugfluiten [...]. Ze toont Loks zoektocht naar zuiverheid en de hindernissen die hij onderweg ondervindt op zo’n manier dat er niet mee te spotten valt.'
- In de Literaire top-10 van de geestigheid: Elsschot, Hermans, Den Uyl op 8, 7 en 6.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Marjolijn de Cocq sprak Patton Oswalt, de weduwnaar van Michelle McNamara, die verbeten zocht naar de Golden State Killer, erover schreef - en stierf net voor hij gepakt werd. 'Allesoverheersend was hoe oneerlijk het was dat Michelle er niet bij was om dit te horen. De avond ervoor had ik een lezing gegeven over het boek in Chicago, de stad waar Michelle vandaan kwam en daar was veel familie naartoe gekomen. Dat maakte het nog eens extra surrealistisch.'
Korter:
- Dieuwertje Mertens over Olivier Rolin, Veracruz [fragment]: 'Wat een fantastische en fascinerende vertelling. Veracruz doet, door de raamvertelling en de wat archaïsch aandoende schoonschrijverij, aan als een obscure vondst uit een andere tijd.'
- Hans Renders over Alex Rutten, De publieke man. Dr. P.H. Ritter Jr. als cultuurbemiddelaar in het interbellum: 'Een boeiend boek, al was het alleen maar omdat Rutten overtuigend illustreert hoe vergankelijk roem is.'
- Thomas Verbogt over Maria Vlaar, Diepe aarde: 'Wat Maria Vlaar onder meer goed kan, is de boel onder spanning zetten. [...] Maria Vlaar kan het, ze begrijpt wat Tsjechov bedoelt.'
- Maarten Moll over H.M. van den Brink, Het ontbijtbuffet: 'Een heel mooie verhalenbundel. [...] Het streven naar volmaaktheid, naar vrijheid, [wordt] vakkundig vermoord. Niets mis met dat geheel.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Petra de Koning bespreekt Thorbecke wil het van Remieg Aerts [fragment]. 'In de mooie, goed geschreven biografie [...] laat hoogleraar geschiedenis Remieg Aerts zien hoe Thorbecke als twintiger nog hevig twijfelt en diep nadenkt. Over zichzelf, de geschiedenis, zijn eigen tijd. Maar ook dan al maakt hij op zijn vader Frederik een hooghartige indruk,' schrijft De Koning onder meer. Margot Dijkgraaf las Ali Zamirs Aal onder water. 'Zamirs debuut is vooral een schreeuw om aandacht, een protest tegen onverschilligheid en afstomping,' stelt ze in het stuk.
Van Kester Freriks een recensie van Piet Hagens Koloniale oorlogen in Indonesië [fragment]. 'Hagen onthoudt zich van een oordeel, dat is jammer,' aldus Hagen. 'Als lezer wil je ook graag de stem van de auteur horen.' Hendrik Spiering wijdt een stuk aan Ronen Bergmans 'doorwrochte boek' Schaduwoorlog. Israël en het geheime liquidatieprogramma van de Mossad. 'De kracht van Bergman is dat hij spannende verhalen vertelt, maar niet verhult dat het gaat om executies in opdracht van de premier, zonder bemoeienis van enige rechterlijke macht,' aldus Spiering.
Korter:
- Obe Alkema over Gerda Blees, Dwaallichten ('Blees’ gedichten blijven mij te veel binnen de lijntjes.')
- Jan Donkers over Daniel Mendelsohn, Een Odyssee ('Een rijk boek, niet alleen voor vaders en zonen.')
- Judith Eiselin over Maria Vlaar, Diepe aarde ('De verhalen laten zich lezen als een pleidooi voor opmerkzaamheid.')
- Hester Carvalho over Virginia Hanlon Grohl, From Cradle To Stage (gaat 'uiteindelijk niet over succes, maar over falen – van het Amerikaanse schoolsysteem')
- Lucette ter Borg over Paul Kempers, ‘Het gaat om heel eenvoudige dingen’ Jean Leering en de kunst ('Kempers’ boek is een uitmuntende ideeëngeschiedenis van de mentaliteit in de tweede helft van de twintigste eeuw. Maar een biografie, zoals het boek pretendeert, is het niet geworden.')
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Vrij Nederland deze maand een opiniestuk van schrijver en filmmaker Hanif Kureishi. Kureishi schrijft over een bezoek aan Rome en hoe hij daar plotseling besefte dat er alleen maar witte mensen door de stad lopen: 'Witte mensen hebben geen idee hoe nerveus wij kunnen worden; ze zien geen reden tot paranoia, die ze overtrokken vinden. Maar het eerste wat je aan iemand ziet, is of het een man of een vrouw is - en met welke huidskleur, en daarachter schuilt een mythologie die zelden in het voordeel van de niet-witte persoon is. Wat wij ons moeten afvragen, is dus: wat is onze positie in steeds gevaarlijker wordend Europa van nu? En hoe zal het met ons aflopen?'
Jeroen Vullings recenseert daarnaast Michael Ondaatje Warlight. 'Het verhaal wordt nooit rechttoe rechtaan, maar komt tot de lezer via tot beelden gestolde avonturen,' aldus Vullings. En Carel Peeters schrijft over Femke Halsema's Macht en verbeelding. 'Macht en verbeelding bevat veel dat voor een burgemeester van Amsterdam nuttig kan zijn, maar Halsema reikt in dit essay veel verder. Ze pleit zelfs voor de herwaardering van de utopie. Niet als een alomvattend visioen van een ideale samenleving maar als "een zinnebeeld", niet als een blauwdruk, "maar eerder als vrijplaats voor verbeelding en overdenking",' schrijft Peeters er onder meer in het stuk.
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
Vorige week verscheen het dubbeldikke zomernummer van De Groene Amsterdammer. Onze samenvatting van de boekbesprekingen in dit nummer vind je hier.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
