Recensieoverzicht: Adrian Goldsworthy, Yolanda Entius & Yasmina Reza (de week van 26 april 2017)
01 mei 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week Ilse Starkenburg, Mischa Cohen, Hanny Michaelis (Trouw), Koen Peeters, Niko Tinbergen, Juan Gabriel Vásquez (de Volkskrant), Bettina Stangneth, Adrian Goldsworthy, Willem Huberts (NRC), Yolanda Entius, Mariana Enriquez, Yasmina Reza, Thomas Bernhard, Peter Sloterdijk (De Groene Amsterdammer), Mischa Cohen en Gerard Reve (Vrij Nederland).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Marco Visscher sprak voor Trouw met Peter Lloyd, auteur van Stand By Your Manhood. 'Ik heb een grote waardering voor het feit dat vrouwen in de afgelopen jaren steeds meer rechten hebben verworven. Het is ontzettend goed dat allerlei onrecht is aangekaart, want voor vrouwen was de samenleving lange tijd buitengewoon oneerlijk georganiseerd. Wij mannen zijn meer dan bereid geweest om met vrouwen samen te werken aan hun thema's, en waar nog achterstelling is, blijven we dat doen,' zegt Lloyd in het interview. 'Maar willen vrouwen eigenlijk wel met ons optrekken wanneer wíj worden achtergesteld?'
Janita Monna bespreekt De boom valt op mij van Ilse Starkenburg. 'Haar regels schreeuwen de lezer niet toe vanaf de pagina, kalm doen de woorden hun werk,' schrijft ze over de bundel. Paul van der Steen las Heinrich Gerlachs Doorbraak bij Stalingrad. 'Het is wel jammer dat de Nederlandse uitgever, Xander, heeft gekozen voor een spuuglelijk omslag,' vindt hij. 'Dat doet de inhoud van dit tamelijk unieke tijdsdocument en de uitvoerige toelichting van de ontstaansgeschiedenis daarvan tekort.' Voor 'Vandaar dit boek' sprak Elias van der Plicht met Mischa Cohen over diens De Nazi-leerling [leesfragment]. 'Uit familieverhalen kende ik de kant van door de nazi's vermoorde broers van mijn opa, van onderduik en verzet. Ik vroeg me altijd af hoe het in hemelsnaam mogelijk was om in het andere kamp terecht te komen. Het fascineert me en tegelijkertijd koester ik een diep wantrouwen. Juist daarom wilde ik dit voor mij vreemde landschap onderzoeken,' aldus Cohen in het interview.
Marco Visscher en Ralf Bodeliers Ecomodernisme wekte bij Joep Engels tijdens het lezen steeds meer wrevel op. Vrouwkje Tuinman noemt Lisa McInerneys Weergaloze dwalingen 'een kleurrijk verhaal vol list en bedrog'. Sylvia Heimans schrijft over het 'overtuigende' tweede deel van Hanny Michaelis' oorlogsdagboeken, De wereld waar ik buiten sta [Leesfragment]. Volgens Harriët Salm is Flynn Berry's Lokvogel 'een beknopte psychologische thriller met korte zinnen en dialogen die ertoe doen'. En Bas Maliepaard schrijft dat Suzanne Wouda in haar Sabel de 'argeloze hoofdpersonen tot aan het eind dicht op de huid' zit.
Verder korte signalementen van:
- Mieke Kirkels, Kinderen van zwarte bevrijders
- Wally de Lang, Waterlooplein. De laatste Joodse bewoners van de nummers 64-78
- Anders Rydell, De grote boekenroof
- Henk Wildschut, Ville de Calais
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Sir Edmund opent deze week met een voorpublicatie van Het houden van mannen – Veldgids voor de praktijk van Myrthe van der Meer. Jean-Pierre Geelen las Peter Brusses Onder de mensen, de biografie over Rie Brusse, de grondlegger van de literaire journalistiek. ‘[De auteur] wekte een vader tot leven die hij nauwelijks gekend heeft.’ Vier sterren.
Ad van Liempt wijdt een beschouwing aan nieuwe titels over de Tweede Wereldoorlog:
- De Laan uit door Richard Mouw.
- Oorlog in de Hoeksche Waard door Loek Dekker, Gerda den Hartog, Dini Heijden, Dick Snijders en Simon Brand.
- Spion tegen Churchill van Jan-Willem den Braak.
- Oorlogsouders van Isabel van Boetzelaer.
Arjan Peters kent Koen Peeters’ De mensengenezer vijf sterren toe. ‘Peeters [bedrijft] literaire magie.’ Sander van Walsum bespreekt James Q. Whitmans Hitler’s American Model en geeft vier sterren. ‘Hitler en zijn geestverwanten hebben […] uitgebreid in de Verenigde Staten geshopt.’ Jessica Durlacher is lovend over Elif Shafaks Drie dochters van Eva. ‘[L]evendig en intelligent, over de liefde, tradities en religie, en de vele conflicten die dat alles teweeg brengt.’ Vier sterren. ‘Wat is fascisme? Is een indrukwekkend boek, dat duidelijk maakt dat deze leer geen historisch bedrijfsongeval was,’ aldus Marcel Hulspas over Robin te Slaas nieuwste. Vier sterren.
‘Voor de liefhebber van verhalen over de poolgebieden, of voor lezers die het niet zo hebben op het soort biologie-popularisator van nu,’ volgens Marcus Werner in zijn bespreking over Niko Tinbergens Eskimoland. Vijf sterren. Maarten Steenmeijer is eveneens lovend over Juan Gabriel Vásquez’ De vorm van ruïnes, ‘minutieus en meeslepend’. Vier sterren.
Korter:
- Wineke de Boer geeft drie sterren aan Hier zijn is heerlijk, Marie Darrieussecqs biografie over kunstschilder Paula Modersohn-Becker (1876-1907).
- Hans Bouman over Cory Taylor, Sterven. Een levensverhaal, vier sterren: ‘Mooi en schrijnend.’
- Persis Bekkering over Nhung Dam, Duizend vaders, drie sterren: ‘Dam is […] een welkome nieuwe stem in de Nederlandse literatuur.’ [leesfragment]
- Maria Barnas over Bas Kwakman, Hotelkamerverhalen, vier sterren.
- Haro Kraak over Leon Verdonschot, Vos. Het leven van Luc de Vos, vier sterren.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Vrij Nederland een voorpublicatie uit De nazi-leerling van Mischa Cohen [leesfragment]. En Jeroen Vullings schrijft over ECI-blogger Cindy die in de afgelopen weken verslag deed van haar, eh, worsteling met Gerard Reves De avonden. 'Het gaat mij niet zozeer om de persoon van Cindy,' merkt Vullings in het stuk op. 'Mijn punt is dat de Cindy's dezer wereld hun onkunde etaleren als pluspunt. Zij zijn de maat der dingen en wat ze verlangen, nee eisen, is dat de ander zijn stinkende best doet om bij hén in het gevlij te komen.' Verder drie signalementen:
- Hanna Bervoets, Fuzzie [leesfragment]
- Adriaan van Dis, In het buitengebied
- Michel Krielaars, Alles voor het moederland
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
Bas Heijne noemt Bettina Stangneths Het kwade denken in NRC 'een imposante denkoefening', die volgens hem 'geen genoegen neemt met een instemmend knikkende lezer - voor Stangneth moet de filosofie tot handelen aanzetten'. Michel Krielaars las Zulajka opent haar ogen van Guzel Jachina. 'Voor kenners van de Russische geschiedenis is het lot van de Tataren niets nieuws, maar toch kunnen ook zij niet bevatten hoe wreed en onmenselijk die deportaties waren. De roman van Jachina brengt daar nu verandering in,' schrijft hij.
Auke Hulst wijdt een recensie aan Pussy van Howard Jacobson. 'Jacobsons poging tot een oplawaai is geen voltreffer, maar er valt nog best wat te genieten en te lachen,' stelt Hulst. Van Jona Lendering daarnaast een bespreking van twee boeken van Adrian Goldsworthy: Pax Romana ('een mooi boek') [leesfragment] en Romeinse legioenen ('Hij benut teksten en archeologische vondsten zó dat de vele afbeeldingen meer zijn dan een plaatje bij een praatje: ze zijn niet ondergeschikt aan de tekst maar vertellen hun eigen verhaal.').
Bas Blokker sprak met Willem Huberts van wie onlangs de studie In de ban van een beter verleden verscheen. 'Ik noem Wilders geen fascist. Eerlijk gezegd vermijd ik dat ook om mijn onderzoek niet te laten overschaduwen door zo'n enkele uitspraak. Je kunt uittekenen wat er dan in de publiciteit was gebeurd. Maar ook wordt de maatschappelijke discussie over Wilders onmiddellijk doodgeslagen als je hem een fascist noemt, want dat is na 1945 een scheldwoord geworden in plaats van een zakelijke aanduiding van iemands politieke opvattingen,' aldus Huberts in het interview. Hij vervolgt: 'Voor mij staat overigens wel vast dat Wilders en zijn PVV zich op dezelfde voedingsbodem baseren als het vooroorlogse fascisme en nationaalsocialisme deden: onbehagen bij de richting waarin de samenleving zich ontwikkelt, ongenoegen over de eigen plaats in de samenleving, onvrede met besluiten van de leiding van de samenleving en onzekerheid over de toekomst van samenleving en individu.'
Verder:
- Marco Kamphuis over Siegfried Lenz, De overloper (drie ballen)
- Joyce Roodnat over Sandro Veronesi, Een god waakt over je (vier ballen)
- Rob Hartmans over Bruce Gordons John Calvin's Institutes of the Christian Religion (vier ballen) en The Servetus Case van Frans P. van Stam (vier ballen)
- Sjoerd de Jong over Bob Dylan, Liedteksten 2002-2012 (drie ballen)
In de zaterdagkrant:
Rinskje Koelewijn interviewt debuterend auteur Femke Schavemaker over Karkas, haar roman over een vrouw met een bipolaire stoornis. ‘Er is ruimte voor psychologiseren, ik laat aan de lezer of die mij een zeikwijf vindt of een sterke vrouw.’ Bernard Hulsman bespreekt het huidige Amsterdamse straatbeeld aan de hand van foto’s in René Koks en Erik Somers’ Stad in oorlog. Amsterdam 1940-1945 in foto’s.
‘Bij niemand van ons kwam het op om ons te verzetten […], [o]ok bij onze leraren niet. We waren bereid om voor onze Führer te sterven. We waren volkomen gehersenspoeld. En: ‘[H]et laait nu weer op. Die jongens die naar Syrië gaan of aanslagen plegen, er zijn duidelijke parallellen. Je komt in een proces waarin je nog maar één kant uit kunt,’ aldus Dick Woudenberg in zijn gesprek met Jannetje Koelewijn over De nazi-leerling, het boek dat Mischa Cohen over hem schreef [Leesfragment].
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In De Groene Amsterdammer deze week een voorpublicatie uit Pankaj Mishra's Tijd van woede. 'Mensen die schuimbekken van walging en venijn - zoals belangrijke Republikeinse presidentskandidaten […] - zijn een normaal verschijnsel geworden in zowel de traditionele als de nieuwe media.' [recensie]. Cyrille Offermans las daarnaast Thomas Bernhards verhalenbundel Op de boomgrens, volgens hem 'een ijzersterke introductie in zijn werk'.
'Zonder sentimenteel te worden schrijft Entius over de ongewenst onthechte levens - die tussen neus en lippen door een mooi portret schetsen van Amsterdam in de jaren zeventig en tachtig - van haar hoofdpersonen,' aldus Joost de Vries over Yolanda Entius' Abdoel en Akil. Fiep van Bodegom bespreekt Mariana Enriquez' verhalenbundel Dingen die we verloren in het vuur. 'Het zijn verhalen die je tijdens het lezen de oren doen spitsen voor gerammel of geritsel in een leeg huis,' aldus Van Bodegom [leesfragment].
'De toon is voortreffelijk gekozen […] Reza hengelt nergens opzichtig naar sympathie voor haar hoofdpersonage, of naar inzichten in haar gedrag,' schrijft Thomas Heerma van Voss over Yasmina Reza's Babylon [recensie]. En '[h]et heeft iets vreemds om mislukkingen te lezen van schrijvers die je hoog hebt zitten,' merkt Christiaan Weijts op naar aanleiding van Peter Sloterdijks Het Schellingproject.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
