Bart Van Loo, Saskia De Coster, Marc Reugebrink en Tommy Wieringa (de boekbesprekingen in de week van 6 februari 2019)
11 februari 2019Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften waarin deze week aandacht voor Bart Van Loo, Saskia De Coster, Marc Reugebrink en Tommy Wieringa, en verder: Mariken Heitman, Madeline Miller, Stephen Fry (Trouw), Yascha Mounk, Riad Sattouf, Franca Treur, Alexander Schimmelbusch, Anne Eekhout, Dick Matena (de Volkskrant), Kees Schuyt, Anneke Brassinga (Het Parool), Leni Zumas (NRC), Edzard Mik, Marieke Lucas Rijneveld, Tommy Orange, Hans Schoots (De Groene Amsterdammer), Francis Fukuyama, Bas van Bavel, Sybren Polet en Sandra Cordier (Nederlandse Boekengids).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
'Mandela is de vader van de natie, maar veel zwarte Zuid-Afrikanen vragen zich tegelijkertijd af wat de waarde van verzoening nog is als de witte minderheid in het land nog altijd blijft weigeren haar witte privileges op te geven. Veel witte Zuid-Afrikanen verzetten zich tegen desegregatie in het onderwijs en zijn faliekant gekeerd tegen de extra hulp die zwarte Zuid-Afrikanen wettelijk krijgen op de arbeidsmarkt.' Sisonke Msimang houdt de eerste Nelson Mandela-lezing.
Recensies. Janita Monna las de nieuwe bundel van Arjen Duinker, Een goudvis, bestaand uit uitsluitend vragen. 'Het zijn zaken die ieder mens bezighouden. Wie we kennen, wat we weten, welke vragen we stellen aan anderen en aan onszelf, het bepaalt (mede) wie we zijn. Dat antwoorden uitblijven, als was er een glazen wand tussen mens en wereld, is enerzijds tragisch. Maar Duinkers gevraag houdt de moed erin.'
'Wat De Bourgondiërs [fragment] echt tot een uitstekend boek maakt, is de knappe constructie. Het tijdsverloop is een vondst. Van Loo beschrijft bijna elfhonderd jaar geschiedenis door aanvankelijk door de jaren heen te razen en richting eindpunt steeds verder af te remmen.' Paul van der Steen las de nieuwe Bart van Loo en is enthousiast: 'De schrijver weet van het wedervaren van de Bourgondische hertogen Shakespeariaanse drama’s te maken.'
En in een klassiekentweeluik bespreken Hanna de Heus en Abdelkader Benali respectievelijk Madeline Millers 'feministische hervertelling', 'toegankelijk en als pageturner geschreven' Circe [onze recensie | fragment] en Stephen Fry's Helden [onze recensie | fragment]. Benali is minder enthousiast dan De Heus: 'Door zo nadrukkelijk het soapkarakter van al die verwikkelingen te benadrukken, mis ik het donkere randje. Het is me dan al te grappig, te melig en te prozaïsch.'
Het boek van de week is een debuut! 'Heitman schreef een volwassen en doordacht debuut met een daverende apotheose die ons terugvoert naar het rivierenlandschap van haar oudtante Ko en het huisje aan de dijk,' schrijft Yolanda Entius over Mariken Heitmans De wateraap. 'Meisje of vrouw, jongen of man of vrouw, boer of bioloog, mens of aap, wetenschap of kunst; Heitman is een schrijver.'
Korter:
- Beeldboek van de week is Hristina Tasheva, In Belief is Power.
- Rob Schouten over M.M. Schoenmakers, De vlucht van Gilles Speksneijder: 'Schoenmakers kan er wat van, hij weet er een heel parallel-universum van vergaderingen, opdrachten, functie-omschrijvingen, machtsspelletjes en misverstanden van te maken. Dat doet hij voornamelijk met zijn stijl; in haast elke zin, hoe neutraal ook geformuleerd, gaat wel iets treurigs en neerslachtigs, iets van vergeefse illusies schuil.'
- Bas Maliepaard over David Almond, De kleur van de zon: 'Hoewel Davies zwerftocht zich op slentertempo voltrekt en suspense nagenoeg ontbreekt, houdt die lome, dromerige zomersfeer je tot aan het ontroerende slot gevangen.'
- In 'Vandaar dit boek': Merel Hubatka over Norman: 'Nederland kijkt weg van Papoea, eerst misschien uit ongemak of schaamte. Nu doordat niemand meer weet hoe het precies daar is gegaan. Ik heb dit boek geschreven om dat te vertellen.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
'Toen ik over dit onderwerp begon te schrijven, was het standaardantwoord: het populisme is totaal marginaal, we hoeven ons nergens zorgen over te maken,' vertelt Yascha Mounk (The People vs. Democracy) aan Peter Giesen. En ja: 'Aanvankelijk dachten mensen dat evenredige vertegenwoordiging juist in het voordeel was van de populisten, omdat ze gemakkelijker toegang tot het parlement hebben. Nu het populisme sterker is geworden, blijken ze in landen met een meerderheidsstelsel gemakkelijker de macht te kunnen grijpen. Ik ben een beetje sceptisch over algemene uitspraken over de vraag welk systeem kwetsbaarder is voor populisme. Uiteindelijk draait het om de aantrekkingskracht van populistische leiders en ideeën, welk systeem je ook hebt.'
'Ik wil daar niet te diep over nadenken. Je hebt een mechanisme dat goed loopt, zoals dit boek; dan haal je het uit elkaar om te kijken hoe het werkt, en dan functioneert het niet meer – dat is mijn angst. Ik heb veel heldere herinneringen die ik in dit boek kwijt kan, in een voor de lezer begrijpelijke vorm,' antwoordt Riad Sattouf op Ariejan Kortewegs vraag naar hoe zijn autobiografische strip De Arabier van de toekomst [we bespraken deel 1: onze recensie] zijn zelfbeeld veranderde. 'Autobiografieën zijn vaak te vriendelijk voor de auteur en diens familie. Ik wil de schaduwkanten niet vermijden. Als ik bij mezelf een zekere weerstand ervaar wanneer ik iets wil vertellen, weet ik zeker dat het erin moet. Juist omdat het over familie gaat, spreekt het mensen aan.'
Arjan Peters las de nieuwe Franca Treur, Regieaanwijzingen voor de liefde [fragment]: 'Dit keer springt Treur niet van het ene treurige stel naar het andere, maar maakt er een feuilleton van. Niet eng, wel om te lachen, op het tragische af.' En Persis Bekkering de nieuwe Saskia De Coster, Nachtouders [fragment]: 'Dit is dan ook haar meest aangrijpende roman tot nu toe geworden. Koortsig vecht De Coster met haar demonen, om uiteindelijk als herboren eruit te komen. Een boek van epische proporties.'
Iets te zoet is het slot, vindt Koen Haegens van Alexander Schimmelbusch' Opperduitsland [fragment]. Maar: 'Het doet weinig af aan de spectaculaire roman die Schimmelbusch heeft geschreven. Of is het een hondsbrutaal politiek essay, het progressief-populistische antwoord op de AfD? In de laatste scènes blijken zakenkabinetten opnieuw doodeng. Toch laat Victors brutale mix van links-populisme en staatskapitalisme je niet snel los.'
Bo van Houwelingen dan, over Anne Eekhouts Nicolas en de verdwijning van de wereld [fragment]: 'Los [van wat aantekeningen bij het kinderperspectief] sleurt Eekhout je mee in deze originele verbeelding van de ondergang van het Avondland, op zo’n overtuigende manier dat je haast verbaasd bent de wereld als vanouds aan te treffen zodra je het boek weglegt.'
Dick Matena heeft twee varianten om Simon Carmiggelt neer te zetten in Kronkels [onze recensie]: vrolijk en saai, stelt Joost Pollmann vast. 'In beide gevallen geeft Matena de gezichten tamelijk schematisch weer, wat begrijpelijk is als je je realiseert dat de auteur in kwestie alleen al op het omslag zes keer wordt afgebeeld. Maar een beetje jammer is het wel.'
Korter:
- Arjan Peters over Tommy Wieringa, Dit is mijn moeder: 'Misschien is Wieringa, in deze eerste jaren na het overlijden van zijn moeder, nog niet toe aan het grote boek over haar, dat ook de confrontatie met haar en zichzelf zou zijn – iets anders dan de weergave van enkele niet bijster snijdende twistgesprekjes, die veeleer liefdevolle kibbelarijen zijn.'
- Pjotr van Lenteren over J.K. Rowling, The Crimes of Grindelwald: 'Weinig meer dan een gemakkelijke manier om geld te verdienen met een hebbeding voor verzamelaars.'
- Peter Swanborn over Marc Reugebrinks Zout: 'Een buitengewoon zintuiglijke en met veel taalplezier geschreven vertelling. Je ruikt de bossen, de drank, de modder. Je proeft het zout.'
- Bo van Houwelingen over Knud Sønderby, Twee mensen samen: 'Sønderby, gegrepen door het modernisme, experimenteert erop los.' Maar: 'Des te traditioneler doet Kajs liefde voor Kirsten aan.'
- Marcel Hulspas over Adwin de Kluyver, Het gedroomde Noorden: 'Adwin de Kluyver is dan weer de ontdekkingsreiziger, de veroveraar, wetenschapper, schilder – er zijn leugenaars, moordenaars, dromers, maar allemaal in de ban van het hoge Noorden. [...] Een gewaagd vormexperiment.'
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op Volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Het audioboek neemt een vlucht, stelt Sara Luijters vast. Ze bezoekt de studio's van Thinium. Thinium-oprichter Anouk Boelsma niettemin: 'Luisteren spoort juist aan tot meer lezen. Audioboeken en papieren boeken kunnen prima naast elkaar bestaan.'
En Marjolijn de Cocq sprak Saskia de Coster over Nachtouders [fragment]. 'Het verslag van ons verblijf daar heb ik uitgeschreven en daarna kritisch bekeken. Ik dacht: ik kan het publiceren als een anekdotisch verhaal over die reis naar dat eiland. Het eiland, een hippie-eiland met nog een deels inheemse bevolking, is een fantastische setting. Maar ik besefte ook: als ik eerlijk wil zijn, ben ik er nog helemaal niet. Een kind krijgen was een enorme confrontatie. Ik dacht: ik ben zélf nog een kind. Waar botst dat op elkaar? Al die angsten en die twijfels. Ik voelde dat er iets was wat daaronder krioelde en dat wilde ik verder bekijken.'
Hans Renders bespreekt Kees Schuyts biografie R.P. Cleveringa. Recht, onrecht en de vlam der gerechtigheid: 'Schuyt beschrijft alle perikelen en tevergeefse protesten tegen deze rechtersbenoeming. Dat doet hij terecht minutieus, omdat dit zuiveringsverhaal duidelijk maakt dat Cleveringa niet zomaar op de barricade sprong, maar een zeer bedachtzame man was.' Maar het boek is wel wat langdradig, tekent Renders aan.
Verder:
- Dieuwertje Mertens over Anneke Brassinga, Verborgen tuinen [fragment]: 'Ondanks de dood die door de gedichten waart, heeft Brassinga met haar scheppingsdrift een ongelooflijk vitale bundel geschreven.'
- Dries Muus over Tommy Wieringa, Dit is mijn moeder: 'Of Wieringa zijn blik nou richt op zijn moeder, op zijn jeugd of op Groningse wolkenluchten - alles waar hij over vertelt, raakt bezield.'
- Hans Knegtmans over Phoebe Locke, Schaduwman: 'Schaduwman is geen makkelijk boek, maar wie doorbijt, wordt ruimschoots beloond.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Aan de hand van drie recent verschenen boeken over identiteit bespreekt Marjolijn Voogel de identiteitscrises van de laatste jaren in binnen- en buitenland. Met behulp van Fukuyama's Identity, Appiahs The Lies That Bind en Heinichs Ce que n'est pas l'identité onderzoekt Voogel de oorzaken van en de verklaringen voor de identiteitscrises, van de pietendiscussie tot de gele hesjes.
'Het optimistische idee dat modernisering een steeds gelijkmatiger verdeling van een groeiende welvaart met zich meebrengt, werd langzaamaan losgelaten,' schrijft Nico Wilterdink over de verdwijnende misvatting dat ontwikkeling klassenverschillen zou verkleinen. De boeken The Great Leveler van Walter Scheidel en De onzichtbare hand van Bas van Bavel bieden inzicht in de algemene historische wetmatigheid van ongelijkheid. The Great Leveler 'bestrijkt de geschiedenis van de hele mensheid, van het stenen tijdperk tot de eenentwintigste eeuw, en presenteert gegevens over materiële ongelijkheid in de meest uiteenlopende samenlevingen'. Volgens Scheidel neemt de materiële ongelijkheid met name toe in tijden van relatieve rust en orde, waarbij 'enerzijds de groei van productiecapaciteit [...] en anderzijds de selectieve accumulatie van voordelen langs familielijnen' fundamentele processen zijn. Bavel vindt in De onzichtbare hand de historische wetmatigheid in een cyclische beweging: de opkomst en neergang van markteconomieën.
Dirk Vis raakt met James Bridles New Dark Age en David Graebers Bullshit Jobs aan de keerzijde van ons moderne bestaan, waarin een combinatie van technologie en een toename van nutteloze banen zorgt voor de onttovering van de samenleving en de behoefte aan verbeelding. 'Niemand wilde een nieuwe donkere tijd, schrijft Bridle, maar we hebben het zo gemaakt en nu zullen we erin moeten leven. Misschien moet het eerst nog veel donkerder worden, voordat de handen ineen zullen worden geslagen en ook Graebers boodschap ter harte wordt genomen.'
In zijn jeugd dacht Bram Ieven dat de liberale democratie had gewonnen van alle andere politieke systemen, maar sindsdien zijn er veel politieke ontwikkelingen voltrokken en krijgen zelfs semifascistische partijen weer steun. Ieven duidt deze politieke ontwikkeling aan de hand van drie boeken:
- In Empire beschrijven Michael Hardt en Antonio Negri hoe de oude wereldorde vervangen is door de neoliberale hegemonie. Deze nieuwe wereldorde bestaat uit een netwerk tussen staten, multinationals en intergouvernementele organisatie. Hardt en Negri stellen daarbij optimistisch dat deze neoliberale wereldorde een tegenbeweging op de been brengt: 'de menigte, een antihiërarchische en mondiale tegenbeweging van mensen die om allerlei redenen niet in het systeem van empire passen, maar wel door dat empire geproduceerd worden.'
- In de jaren na de verschijning van Empire werd het optimisme van Hardt en Negri op de proef gesteld, maar in Assembly werken zij hun ideeën over deze tegenbeweging verder uit. Hierbij stellen Hardt en Negri de vraag centraal hoe de linkse politiek verandering moet bewerkstelligen terwijl de geglobaliseerde wereldorde zo onveranderlijk lijkt. Hoewel de auteurs optimistisch zijn over het vermogen van links tot collectieve organisatie, komen Hardt en Negri niet tot concrete voorstellen hoe dit mogelijk is.
- Dit strategische probleem wordt wel geconcretiseerd in Inventing the Future van Nick Srnicek en Alex Williams. De auteurs leveren kritiek op het antihiërarchisch en lokaal verzet. Deze vorm van politieke strijd is niet opgewassen tegen de huidige wereldorde, stellen Srnicek en Williams. Daarom pleiten zij voor utopisch denken, waarbij linkse partijen ook de materiële structuur moeten leveren die het kapitalisme het hoofd kan bieden.
In het stuk 'Reusachtige zin om te zinderen' schrijft Piet Gerbrandy over het leven en werk van Sybren Polet, de overleden dichter, essayist en romancier naar wie dit jaar een nieuwe prijs voor experimentele literatuur is vernoemd. 'Toen Polet overleed bleek er op zijn bureau een complete nieuwe bundel te liggen, waaraan de dichter tot kort voor zijn dood had gewerkt.' Deze dichtbundel, Zijnsvariaties. Verbovelden. Late gedichten, bespreekt Gerbrandy.
Raymond van den Boogaard toont Poetins Rusland in vier romans. Rusland 'blijkt geregeerd door allerlei maatschappelijke codes en normen die niemand je uitlegt, maar die toch allesbepalend zijn' (A Terrible Country, Keith Gessen) en een land waar aan toelevering niet valt 'te denken zonder gunsten en geld voor de directeur, terwijl de arbeiders in kommervolle omstandigheden leven en maanden op hun salaris moeten wachten' (Blasse Helden, Arthur Isarin). Tjaikovskistraat 40, de autobiografische vertelling van Pieter Waterdrinker, toont geestige, maar soms ook wrange belevenissen van de auteur in Rusland. Rotes Licht van Maxim Kantor is het meest actuele boek van de vier, beginnend in 2014 ten tijde van de annexatie van de Krim. Rotes Licht toont zijn idee van het huidige Rusland, Kantor is verre van optimistisch.
Pieter Hoexum beschouwt de publieke ruimte, waarbij het fotoboek Streets of the World van Jeroen Swolfs de leidraad vormt. Het werk van Swolfs voert Hoexum langs de 'microgebeurtenissen' van Georges Perec (Poging tot uitputtende beschrijving van een plek in Parijs), het onderzoek van Warna Oosterbaan in Ons Erf over 'wat er zo bijzonder is aan Nederland en waarom Nederlanders zich daar zo druk over maken', Annemarie Kok die in haar Binding genoeg de ontstellende hoeveelheden 'wij' in het straatbeeld toont en tot slot Jan Willem Duyvendak die in Thuis. Het drama van een sentimentele samenleving schrijft over de onmogelijkheid van een 'thuis' in de openbare ruimte.
In de reeks 'Schrijvers over schrijvers' bespreekt Herman Stevens Malocchio: Een Toscaanse jeugd van Geerten Meijsing. Malocchio is een unieke roman binnen Meijsings oeuvre over de intimiteit tussen ouder en kind en ondergrondse erotiek. In 'het Toscaanse boek gaat het niet om carrièreperikelen en literaire roddels, maar over de intieme bronnen van het schrijverschap'.
Saskia Pieterse schrijft over de Nederlandse identiteit. Ze vindt dat dit veelbesproken onderwerp 'lucht nodig heeft, en vooral een analyse die niet meteen al die morele gevoeligheden oprakelt'. Lucht krijgt het debat volgens haar door De tweede sekse van Simone de Beauvoir, waarin zij de focus op genderidentiteit verlegt naar gendersocialisatie. In lijn met 'tot vrouw gemaakt worden', stelt Pieterse dat we ook 'tot Nederlander gemaakt worden'. Hiermee betoogt Pieterse overigens niet dat onderzoek naar nationaal denken niet van belang is. Een combinatie van socialisatieprocessen en nationaal denken ziet Pieterse terug in de 'integratie' van immigranten. Pieterse laat haar licht schijnen op dat fenomeen aan de hand van Imagined Societies van Willem Schinkel en het proefschrift Conditional Belonging van Tamar de Waal.
Larissa Schulte Nordholt recenseert Wereldgeschiedenis van Nederland, dat een alternatief biedt voor nauwe nationalistische geschiedschrijving. Deze Nederlandse wereldgeschiedenis volgt op de eerdere versies Wereldgeschiedenis van Vlaanderen en Histoire mondiale de la France. 'Naast alle inhoudelijke wetenswaardigheden en inzichten, bewijst een voor een breed publiek geschreven en mooi uitgegeven boek als dit met honderdtwintig auteurs en zes redacteuren dat wetenschappelijk werk en succes zelden echt aan één persoon kunnen worden toegeschreven.'
Jelle Reumer bespreekt de 'belangrijkste dinosaurusvondst ooit gedaan', een ontdekking in de Waalse kolenmijn die gedocumenteerd is door Sandra Cordier in De botten van Borinage. Het boek leest als een antropologische studie en de vondst van deze 'sprakeloze fossielen' hebben geleid tot 'allerhande na-ijver en kinnesinne'.
Over 'Hollandse Glorie', in de vorm van gezichtsbepalende winkelketens, schrijft Roel Janssen. Afgelopen jaar verschenen de journalistieke boeken HEMA. De onwaarschijnlijke ontsnapping van een Nederlands icoon van Stefan Vermeulen, Blokker. Hoe het imperium de familie ontglipt van Teri van der Heijden en Barbara Rijlaarsdam, Eeuw in versnelling. Hoe de fiets voor een maatschappelijke revolutie in Nederland zorgde van Marian Rijk over fietsenfabriek Gazelle en Van Heek & Co. Honderd jaar textiel 1859-1959 van W.N.M. van Nimwegen over de Twentse textielindustrie. 'De boeken over de wederwaardigheden van deze vier bedrijven leveren behartenswaardige inzichten op die andere familiebedrijven tot voordeel kunnen strekken.'
Arnold Heumakers schrijft in 'Decadentie, fascisme en Joodse zelfhaat' over E.M. Cioran en Mihail Sebastian. Van de eerstgenoemde wordt Een kleine filosofie van verval behandeld, over de onvermijdelijke tragiek van de wereld: 'Op weg gaan naar het einde der tijden met een bloem in het knoopsgat - enige waardige houding in de afwikkeling van de tijd.' Daarnaast komen Sebastians Sinds tweeduizend jaar, Vrouwen en Dagboek 1935-1944 aan bod, werken waarin de auteur 'het destijds in Roemenië alomtegenwoordige antisemitisme op geen enkele manier buiten beeld houdt of verheimelijkt'.
In 'Alle wegen leiden naar de Tweede Wereldoorlog (behalve die naar de toekomst)' behandelen Christien Brinkgreve & Rineke van Daalen The Fear and the Freedom van Keith Lowe en Wat op het spel staat van Philipp Blom. Lowe toont hoe de wereld de erfenis van de Tweede Wereldoorlog met zich meedraagt en daarmee nog steeds dient als moreel ijkpunt. Voor Lowe vormen de 'verhalen van individuen de sleutel tot de geschiedenis'. Blom stelt daar tegenover dat de Tweede Wereldoorlog juist kracht verliest als moreel ijkpunt. Ontwikkelingen ten gevolge van 'het neoliberalisme zijn voor een deel nieuwe en uiterst complexe problemen, waar oude politieke scheidslijnen hun werking verliezen'.
Geerten Waling en Rob Hartmans richten zich briefsgewijs tot elkaar in hun bespreking van een genre: de biografie. Voorbeelden van goede biografieën volgens beide auteurs: Remieg Aerts' Thorbecke wil het en De Atlantische pelgrim van Jaap Verheul over John Lothrop Motley.
De Nederlandse Boekengids verschijnt zesmaal per jaar. Het tijdschrift is te koop bij het Nieuwscentrum.
Sebastiaan Kort las voor NRC drie zelfhulpboeken die focussen op disciplinering van het lichaam:
- David Goggins, Can’t Hurt Me: Master Your Mind and Defy the Odds: '[S]chrijft [...] een levensstijl voor die zijn lezers moet doen ontwaken uit het comfort.'
- Jocko Willink en Leif Babin, Extreme Ownership: How U.S. Navy Seals Lead and Win: 'Willink brengt je het incasseren bij.'
- Jordan B. Peterson, 12 regels voor het leven. Een remedie tegen chaos: [D]e chaos is bij hem existentieel en individueel; niet de samenleving is de patiënt, u bent dat. En zijn handvest, een ravenzwart brouwsel van Luther en Schopenhauer met een paar druppels losbandigheid (jongens mogen skateboarden), moet hier een uitweg uit bieden – al zal het wel nooit helemaal in het walhalla uitmonden.'
Daarnaast van Thomas de Veen een stuk over Marc Reugebrinks Zout. '[V]óór alles is Zout zo heerlijk en onderhoudend dankzij de vele smakelijke zinnen,' schrijft hij. En: '[h]oe weelderig de zinnen mogen zijn, het tempo zit er ook goed in bij Reugebrink, die zijn vertelling even vakkundig versnelt als vertraagt'. Murakami-liefhebber Auke Hulst ergerde zich stevig aan Romanschrijver van beroep [fragment]: 'Wat voor boek is dit? Het wordt omschreven als een "autobiografie van een schrijverschap", maar meer dan een inhoudelijke zelfstudie is dit een verzameling relatief oppervlakkige essays.' Bart Funnekotter las De Bourgondiërs van Bart Van Loo, volgens hem 'een rijk banket waarvan je blijft eten, omdat je aan alles merkt dat er een meesterkok aan het werk is geweest' [fragment]. En Ellen de Bruin sprak met Leni Zumas over haar Rode klok. 'Vroeger zag ik een kinderwens als iets natuurlijks, onvermijdelijks. Nu niet meer. En ik denk dat het slecht is om mensen te laten denken dat hun leven een bepaalde kant op moet gaan, dat je kinderen moet krijgen om gelukkig en vervuld te kunnen worden. Het hangt samen met controle over je lichaam, met het idee dat je niet zelf mag beslissen wat je met je lichaam doet, want dat staat ten dienste van iets hogers,' zegt Zumas onder meer in het interview.
Korter:
- Obe Alkema over David Nolens, International Bakery (voorheen Cinema Royale): 'International Bakeryblijft te vrijblijvend.'
- Judith Eiselin over Mariken Heitman, De wateraap: 'De wateraap is een klein en wat al te voorspelbaar verhaal, maar de mooie, bloemrijke stijl compenseert de wat schrale inhoud.'
- Sebastiaan Kort over Rob Waumans, De solist: 'Het is een bevreemdende ervaring om De solist te lezen, vergelijkbaar met de vlucht van een boemerang. Eerst denk je: wat een clichés, daarna denk je: hier speelt iemand een spel met het cliché, om vervolgens weer terug te keren bij het eerste inzicht.'
- Marco Kamphuis over Albert Vigoleis Thelen, De zwarte heer Bazetub: 'De auteur trakteert de lezer op prachtige, lange zinnen en grappig is hij ook [...], maar zo briljant dat je een plot en enige psychologische tekening niet mist, is zijn stijl ook weer niet.'
- Martijn Meijer over Eva Meijer, De grenzen van mijn taal [fragment]: 'De schrijfster doet een bewonderenswaardige poging om nieuwe woorden te vinden om haar depressie te beschrijven.'
- Marcel Haenen over Julio A. Poch, Acht jaar onschuldig vast: 'De feiten zijn genoegzaam bekend. In zijn memoires worden ze door de Argentijns-Nederlandse piloot Julio Poch (1952) nog eens gedetailleerd en chronologisch gerangschikt maar echt veel nieuwe inzichten levert dat niet op. De geschiedenis van zijn zaak is nu eenmaal treurig eenvoudig.'
- Nynke van Verschuer over Peter Sloterdijks Wat gebeurde er in de 20e eeuw? en zijn Neue Zeilen und Tage: 'Misschien is Sloterdijks breedsprakigheid voorwaarde voor zijn filosofie, alsof hij de ruimte moet verkennen voor zijn onmiskenbaar acrobatische denkoefeningen.'
- Mark Lievisse Adriaanse over Paul Collier, The Future of Capitalism: 'toch vooral een jammerlijke poging nieuw leven te blazen in een politiek waar steeds minder kiezers nog leven in wíllen zien: het midden.'
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Femke Essink bespreekt de nieuwe roman van Saskia De Coster, Nachtouders. Volgens Essink is dit haar 'meest realistische roman tot nu toe', waarin De Coster met het niet-biologisch moederschap een interessant thema te pakken heeft. Maar, waar 'De Costers vroege werk zich kenmerkte door experimentele, soms onnavolgbare vertelperspectieven', merkt Essink op dat zij in Nachtouders soms betuttelend overkomt en in herhaling valt. De tiende roman van Edzard Mik, Mea culpa [fragment], 'heeft alle eigenschappen van een misdaadverhaal, inclusief een vrij complexe intrige', schrijft Lodewijk Verduin. Net als in eerder werk slaagt Mik in Mea culpa wederom in 'kameleontisch genrespel': 'het hoge tempo en de spanning van het misdaadverhaal trekken je het boek in, en voor je er erg in hebt ben je in een filosofische roman over tijd en herinnering beland.'
Alfred Schaffer bespreekt de dichtbundel Fantoommerrie van Marieke Lucas Rijneveld [fragment], hierin blijft Rijneveld 'dicht bij de autobiografie en onderzoekt een traumatisch verleden'. Schaffer verliest af en toe zijn aandacht bij het lezen en door het gebrek aan registerwisselingen oogt Fantoommerrie 'quasi-diepzinnig' maar 'dat Rijneveld het keer op keer opnieuw probeert, is veelzeggend'. Over Er is geen daar daar van Tommy Orange [fragment], schrijft Thomas Heerma van Voss: 'Weer zichtbaar worden, daar gaat het om in de verschillende perspectieven in Er is geen daar daar.' De roman over hedendaagse indianen lijkt meer te gaan over 'de achterliggende thema’s dan om de psychologische binding met de personages'. 'Jammer,' stelt Heerma van Voss, 'telkens als ik werkelijk met iemand mee begon te leven kantelde het perspectief weer naar een volgend compact, strak geschreven hoofdstuk, een nieuw perspectief'. Toch toont de roman het belang van mythes en tradities 'en de soms verstikkende werking daarvan'. Hubert Smeets reflecteert op de geschiedenis van het Nederlandse maoïsme en de Maoïstische memoires van Hans Schoots. Schoots neemt het maoïsme in Nederland serieus, maar net 'zo sterk is Schoots in zijn reflectie op die geschiedenis, waar hij zelf actief aan heeft deelgenomen'.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
