Nina Polak, Wim Hazeu, Corine Koole (de boekbesprekingen in de week van 7 februari 2018)
12 februari 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, waarin dit keer aandacht voor: Nina Polak, Wim Hazeu over Lucebert, Corine Koole en verder: Esther Perel, Keit Lowe, Louise O. Fresco (de Volkskrant), L.H. Wiener, Russel Shorto, Bruce Henderson (Trouw), Zwart, Naomi Alderman, Paolo Cognetti (NRC), Isabel Allende, Remco Campert (Elsevier), Menno Wigman, Piet Emmer en María Gainza (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
'Begin deze eeuw woonde ik in New York, en ik wilde weten hoe het toch kan dat deze stad zo afwijkt van andere steden in de VS. Dat ligt voor een deel aan de Nederlandse invloed. Toen ik daar onderzoek naar deed bemerkte ik tot mijn verbazing dat veel collega-historici die oorsprong helemaal niet interessant vinden. Voor hen begint de echte geschiedenis van de VS na de Nederlandse periode. Dat vind ik heel merkwaardig, een simplificatie. Want de Amerikaanse geschiedenis is tevens die van Nederland. Dat heb ik willen laten zien in dit boek, ook in de keus van de hoofdpersonen,' vertelt Russel Shorto aan Co Welgraven over Lied der Revolutie. Geschiedenis van de Amerikaanse vrijheid [fragment].
'Weinig geladen taal wisselt [Tsead] Bruinja af met regels die nieuwsgierig maken, met scherpe beelden,' schrijft Janita Monna over Hingje net alle klean op deselde kapstôk / hang niet alle kleren aan dezelfde kapstok. 'Maar uiteindelijk mist de bundel iets, en misschien is dat de dichter zelf. Misschien heeft Bruinja zichzelf net iets te veel weggeschreven.'
Dan: Jaap Goedegebuure over Wim Hazeus Lucebert. Biografie [fragment]: 'Afgezien van deze spectaculaire vondst brengt deze biografie de doorgewinterde kenners en liefhebbers niet zo veel nieuws.' En: 'Die scepsis heeft wel iets verfrissends. Toch vind ik het jammer dat Hazeu zich niet waagt aan een wat meer gedetailleerd antwoord op de vraag hoe Luceberts komeetachtige opkomst aan het einde van de jaren veertig te verklaren valt en uit welke persoonlijke diepten zijn lyrische erupties zijn opgeweld.'
Co Welgraven sprak niet alleen Russel Shorto, hij recenseerde ook Bruce Hendersons De Ritchie-boys [fragment]: 'Vooral de eerste en laatste hoofdstukken zijn aangrijpend. [...] [Er] is over deze groep weinig geschreven. In die zin is het vrij omvangrijke boek van Bruce Henderson al waardevol. Hij geeft een vrij compleet beeld van de groep. De auteur heeft een goede pen [...], maar verliest zich in het midden van dit boek in details, dat deel is nogal langdradig.' En Laura van Baars besprak Esther Perels Liefde in verhouding. Een nieuw perspectief op trouw en ontrouw ('Het knappe van Liefde in verhouding is dat de auteur in dit "rommelige" onderwerp wel degelijk structuur heeft weten aan te brengen.') en Corine Kooles De zeven wetten van de liefde ('[De details leveren] een intiemer boek op van de Nederlandse, al had een toelichting niet misstaan.').
En Boek van de Week is L.H. Wieners Fallen Leaves. Rob Schouten: 'Het geeft een aardig inkijkje in het temperament en de gestemdheid van Wiener, geharnast schrijver, lastpak, querulant soms. Maar hij verpakt het allemaal zo mooi dat je hem niet alleen vergeeft maar ook met hem instemt.'
Kort:
- Casper Luckerhof over Tenzin Dickie's (samenstelling) Oude demonen, nieuwe goden: 'Subtiliteit voert hier niet de boventoon. [...] De wisselvalligheid aan literaire kwaliteit wordt ruimschoots gecompenseerd door de nieuwe, frisse blik die Oude demonen, nieuwe goden werpt op de Tibetaanse wereld.'
- Beeldboek is Robin de Puys Randy.
- Janita Monna over Brieven 1962-1974 van Judith Herzberg en Chris van Geel: 'Zijn worsteling met de niet altijd even warme ontvangst schreef hij van zich af. [...] Herzbergs toon is lichter, levendiger dan die van Van Geel.'
- Annemarie Terhell over Inger Hagerups Zo raar: 'Hagerup schrijft, net als [vertaler Bette Westera], met humor, verwondering en lekker ritmisch. Het taalplezier spat eraf.'
- Oscar van Gelderen in 'Vandaar dit boek' over Ontroerend goed. Van kunst kijken naar kunst kopen [fragment]: 'De kunstwereld heeft zijn geheel eigen codes, die proberen we in ons boek te kraken. De belangrijkste codes zijn misschien wel niet te kraken. Dan gaat het om de vragen die iedereen bezighouden: hoe beoordeel je wat goed is? En hoe verhoudt goed zich tot succes?'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Eva Hoeke ging in gesprek met journaliste Corine Koole. Zij schrijft al vijftien jaar op verschillende manieren over de liefde en heeft over haar bevinden nu De zeven wetten van de liefde geschreven. Het gaat ook over de liefde in het interview met Esther Perel. Margreet Vermeulen praat met haar over Liefde in verhouding, het omgaan met vreemdgaan en hoe daarna verder.
Wim Hazeu schreef een biografie over Lucebert [fragment] (nu veel in het nieuws!) en Aleid Truijens geeft het vier sterren: 'Het is een uitstekende biografie geworden, in mijn ogen Hazeu's beste.' Other minds van Peter Godfrey-Smith gaat over octopussen, maar toch gaat de auteur volgens Marcus Werner 'nergens echt de diepte in'. Zijn boek geeft dan wel weer 'genoeg om over na te denken' (Drie sterren).
Angst en vrijheid. Hoe de Tweede Wereldoorlog ons voorgoed veranderde krijgt van Sander van Walsum vijf sterren. Het boek, geschreven door Keith Lowe, is namelijk 'bij vlagen adembenemend'. Van Louise O. Fresco kan volgens Bo van Houwelingen niet gezegd worden dat ze zich aan een plot houdt of humor heeft, wel is De idealisten [fragment] volgens haar 'van het kaliber verplichte kost' (drie sterren). Vamba Sherif en Ebissé Rouw stelden een bundel samen van Afro-Europese literatuur uit de lage landen. Zwart [fragment] biedt volgens Wim Bossema 'vele invalshoeken voor een gedeelde ervaring' (drie sterren).
Arjan Peters bespreekt twee kunstboeken, een waarin gedichten tot foto's (Le goût de l'éternel van Jef Paepen) en een waarin foto's tot gedichten (Als parelmoer van Elly de Waard en Gabriele Viertel) leidden. Hij geeft het eerste boek vier sterren en het tweede drie. Fokke Obbema heeft een 'jolly good read' gehad met Gouden bergen [fragment | toelichting van de vertalers] van Francis Spufford (vier sterren).
In het kort:
- Sander van Walsum over Kom vrouwen, aangepakt! van Bart Lankester (drie sterren): 'Een klein waagstuk.'
- Pjotr van Lenteren over Onbreekbaar van Hans Hagen (vijf sterren): 'Jeugdpoëzie, in ijzersterke vorm.'
- Nadia Ezzeroili over De misleider van Walter Tevis [fragment | woord van de vertaler] (vier sterren): 'Prachtige precieze dialogen.'
- Maria Barnas over Kozijnen van krijt van Hanneke van Eijken (drie sterren): 'Als het schetsboek van een virtuoos schilder.'
- Rolf Bos over Het meisje in het ijs van Robert Bryndza (drie sterren): 'Sterk verhaal, smaakt naar meer.'
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Meer/minder
Joop van Kempen spreekt met Jonathan Eig over het leven van Mohammad Ali, de biograaf licht toe aan de hand van verschillende categorieën.
Volgens Hans Renders gaat door het verschijnen van de biografie [fragment] geschreven door Wim Hazeu Luceberts reputatie een 'zware operatie' tegemoet. Plus: De vrouw in het raam was een onverwacht succes en Marjolijn de Cocq zoekt uit waarom.
Ook interviewt De Cocq Joke Hermsen over het verschijnen van Rivieren keren nooit terug [fragment]. Veel van haar personages keren ook niet terug of gaan volgens Hermsen 'op reis'. Als laatste las De Cocq De winter voorbij van Isabel Allende: 'Allendes vermogen zoveel verhalen zo natuurlijk te vervlechten is de kracht van dit boek.'
Aan het dichterschap van Carmien Michels valt niet te ontkomen volgens Dieuwertje Mertens, nu haar poëziedebuut We komen van ver [fragment] verschenen is. Een ander debuut is Oogzenuw van Maria Gainza, een boek waarin ze volgens Maarten Moll 'vrij virtuoos' het persoonlijke met kunstgeschiedenis verweeft. De gedichten van Guillaume Apollinaire zijn opnieuw gekozen en vertaald door Kiki Coumas. Guus Luijters noemt de bundel Het raam gaat open als een sinaasappel 'magistraal'.
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Van Toef Jaeger deze week een uitgebreid stuk over Zwart. Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen, de bundeling onder redactie van Vamba Sherif en Ebissé Rouw [fragment]. 'Met Zwart is er aandacht voor samenhang tussen een groep auteurs die er tot nog toe te weinig was. Het feit dat er te weinig aandacht is voor de Afro-Europese literatuur is terecht op de kaart gezet en je hoopt, mét de inleiders, dat er een gevolg aan wordt gegeven in uitgeversland. Ook laten veel verhalen goed zien wat literatuur en identiteit met elkaar te maken hebben. Maar je zou wensen dat er ooit een bundel Zwart 2 komt met verhalen waarin meer afwijkende visies zijn te vinden, en meer verschillende benaderingen van identiteit,' stelt ze.
Thomas de Veen bespreekt Gebrek is een groot woord, de nieuwe roman van Nina Polak [fragment]: '[H]et is verleidelijk om de roman langzaam te lezen, om maar zo lang mogelijk in dit universum te kunnen blijven, om haar zinnen te savoureren. Want iedere zin stáát, gemakzuchtige formuleringen vind je hier niet. En Polak waakt er ook voor om haar zinnen té fraai te maken, waardoor ze iets zelfvoldaans zouden krijgen.' Hannah van Wieringen wijdt een recensie aan Naomi Aldermans De macht [toelichting door de vertalers], volgens haar 'een pleidooi voor bewustwording voor de werking van macht'. 'Het is alsof je vanaf de eerste rij, met haar slechte zichtlijnen, een upgrade krijgt naar het midden van het eerste balkon. Je overziet ineens het hele toneelstuk.'
Nynke van Verschuer recenseert Walter Isaacsons biografie Leonardo da Vinci. 'Van een biografie van dergelijke omvang zou je verwachten enig inzicht te krijgen in de psyche van deze dandyeske maniak. Dat je daar ook na 600 bladzijden van gespeend blijft is de auteur niet helemaal aan te rekenen, gezien de ongrijpbare aard van zijn onderwerp. Maar Isaacsons poging het genie van Leonardo te vatten is een miskleun,' schrijft ze onder andere. Michel Krielaars las De laatste getuigen van Svetlana Alexijevitsj [fragment]. 'Dertig jaar nadat Svetlana Alexijevitsj deze verhalen heeft opgetekend, hebben ze nog niets aan betekenis verloren,' merkt hij op. 'Het heeft zowel te maken met haar empathische interviewtechniek als met de manier waarop ze de door haar aangehoorde getuigenissen componeert en opschrijft.' En Thomas de Veen sprak met Paolo Cognetti, auteur van De acht bergen [recensie | toelichting door de vertalers]. 'Zou het succes van het boek schuilen in die aantrekkingskracht van de natuur, als plaats van puurheid en echtheid?' vraagt De Veen aan de auteur. 'Dat is wel wat de bergen voor mij zijn: ik voel me er vrij om mezelf te zijn. Niet dat ik een bepaald geheim koester dat ik daar kan uiten, maar gewoon: vrij om alles op mijn manier te doen. En de nietsontziendheid van de bergen dwingt je om meer je best te doen. Ook fysiek: ik voel me beter in mijn lichaam als ik in de bergen ben. Je moet er werken,' antwoordt Cognetti.
Verder:
- Jan Donkers over Willy Vlautin, Laat me niet vallen (vier ballen) [fragment]
- Ger Groot over Javier Cercas, De bedrieger (drie ballen) [fragment]
- Auke Hulst over Yasushi Inoue, Het jachtgeweer (vijf ballen)
- Clara van de Wiel over Rose McGowan, Brave (twee ballen)
- Anna Krijger over Demian Vitanza's In dit leven of het volgende (vier ballen) en Ik moest alleen komen Souad Mekhennet (vier ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Irene Start bespreekt De winter voorbij van Isabel Allende en geeft drie sterren. De roman leest volgens haar 'als een statement tegen het beleid van Donald Trump, eentje die Allende suikerzoet verpakt'. Ze vindt dat niet per se positief: 'Gelukkig wordt de roman, naarmate het verhaal vordert, steeds minder een pamflet.'
Gertjan van Schoonhoven heeft de nieuwe dichtbundel van Remco Campert gelezen. Open ogen krijgt van hem drie sterren: 'Voor Camperts doen is de poëzie opvallend "luid," vitaal, spontaan en politiek geëngageerd.' Gewicht zit niet tussen je oren van Roel Pieterman is volgens Simon Rozendaal samen te vatten als een 'opmerkelijke biologische visie van deze socioloog.' Hij geeft drie sterren.
Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
In De Groene Amsterdammer bespreekt Chris van der Heijden Piet Emmers Het zwart-witdenken voorbij, Een bijdrage aan de discussie over kolonialisme, slavernij en migratie. Van der Heijden is kritisch: 'Op het eerste gezicht heeft Emmer natuurlijk gelijk. Het is nogal onnozel om de criteria van vandaag op gisteren toe te passen. Niettemin zijn er twee redenen waarom zijn gelijk bij nader inzien zo sterk verbleekt dat er maar weinig van overblijft. Om te beginnen komt dat door de toon van het betoog. Emmer presenteert zich als een rationeel man die simpelweg beter weet. Mensen die anders denken dan hij – dit zegt hij niet met zoveel woorden maar suggereert het voortdurend – zijn gewoon niet zo slim dan wel overdreven emotioneel. Helaas doet Emmer zelf voortdurend uitspraken die niet hard te maken, onmogelijk vol te houden, suggestief of op z’n minst zeer aanvechtbaar zijn.'
Van Christiaan Weijts een bespreking van Nina Polaks Gebrek is een groot woord [fragment]. 'Het is de vraag wanneer al dat sprezzatura omslaat in opzichtig vertoon, in acrobatiek. Ook dat breeduit rondstrooien met allerlei stijlen, vormen en registers heeft iets van een beginnerstrekje: kijk eens wat ik allemaal kan! Alsof ze zich nog zou moeten bewijzen. Pas halverwege het boek – net als je denkt: ja, ik wéét dat je heel goed kunt schrijven! – wordt het stilistisch wat rustiger, en niet toevallig is dit ook het moment dat het verhaal je echt in de greep krijgt,' merkt hij onder andere op. Cees Nooteboom las Oogzenuw van María Gainza. 'Het is niet makkelijk om over schilderijen te schrijven op zo’n manier dat je als lezer denkt dat je naast haar staat, maar het lukt haar uitstekend – zo zelfs dat je niet altijd zeker bent of je haar smaak wel deelt,' schrijft hij. En Alfred Schaffer gedenkt Menno Wigman. 'Ook in zijn latere bundels raakt hij nooit sentimenteel of particulier. Geen woorddronken gebral, geen koketterie, geen machogedrag, geen stoplappen. Toegankelijke en onverbiddelijke regels, overal te vinden in dit veel te kleine oeuvre,' staat er in het stuk.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
