Thomas Wolfe, Marie Kessels, en de genomineerden van de C. Buddingh'-prijs (de boekbesprekingen in de week van 9 mei 2018)
14 mei 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, waarin deze week aandacht voor Murat Isik, Elma van Haren, Sara Baume (Trouw), Leïla Slimani, Yascha Mounk, Peter Sloterdijk (De Volkskrant), Herman Stevens, Halil Gür, Lisa Halliday ( Het Parool), Friedrich Nietzsche, Bertram Koeleman, Thomas Wolfe, Steve Coll, Ali Rizvi(NRC), Marie Kessels, Anton Jäger, José Eduardo Agualusa en de genomineerden van de C. Buddingh'-prijs (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Hoe was het om de Libris Literatuurprijs te winnen met Wees onzichtbaar [fragment], vroegen Sander Becker en Sybilla Claus aan Murat Isik: 'Fantastisch! Het is geweldig om met zo'n sterke shortlist als winnaar uit de bus te komen. Ik zie het als bekroning van het harde werken. Ik heb vier jaar en drie maanden aan dit boek gewerkt. De eerste versie telde 1200 pagina's. Ik heb het boek geschreven vanuit een soort koorts, in een flow, als een stream of consciousness met allerlei zijpaden. Achteraf moest ik hard schaven om de kern bloot te leggen.'
Janita Monna las Elma van Harens Zuurstofconfetti [fragment]: 'Het is een luisterrijk spektakel dat oren en ogen, reuk en tast, dat alle zintuigen open zet.' En Pieter Hoexum las Dolf Broekhuizen, Coert Peter Krabbe, Niek Smit, Huizen in Nederland. De negentiende en twintigste eeuw. Architectuurhistorie aan de hand van het bezit van Vereniging Hendrick de Keyser: 'Het boek is meer dan een catalogus. Voor bijna de helft bestaat het uit historische beschouwingen over bouwen en wonen in de negentiende en twintigste eeuw. Daarmee is het een heus standaardwerk geworden.'
Paul van der Steen vergeleek de bedrijfsgeschiedenissen van Blokker en Gazelle. Over het Blokkerboek van Teri van der Heijden & Barbara Rijlaarsdam: 'De twee journalisten nemen de lezer mee naar de binnenkamers. Karakters en bedrijfscultuur komen tot leven.' En over Marian Rijks Eeuw in versnelling: 'Wat betreft de Gazellegeschiedenis voldoet de eerste helft van het boek prima.'
Boek van de Week is Sara Baumes Zevenduizend eiken [toelichting door vertaler Lette Vos]. Vrouwkje Tuinman: 'Een boek over rouw die tegen wil en dank ervaren wordt - want Frankie vindt eigenlijk dat ze geen recht heeft op verdriet. [...] Dat Baume dat laat gebeuren, en niet zwicht voor de verleiding om de zaken voor haar hoofdpersoon op te lossen, is een teken van haar eigen soevereine schrijverschap.'
Korter:
- Annemarié van Niekerk over Antjie Krog, Hoe alles hier verandert [fragment]: 'De grote kracht van dit boek is dat Antjie Krog de ongemakkelijkheid van haar emoties daadwerkelijk voelbaar weet te maken.'
- Beeldboek van de week is Thomas Lairds Murals of Tibet.
- Sofie Messeman over Vigdis Hjorth, Zomerhuis: 'Toont indringend hoezeer mensen uit een ontwricht gezin heen en weer worden geslingerd tussen loyaliteit en woede, zonder dat er ooit een definitieve verzoening of zelfs definitieve breuk kan komen.'
- Monique de Heer over Graeme Macrae Burnet, De verdwijning van Adèle Bedeau: 'Geen doorsnee thriller, wel een heel sfeervol en knap geconstrueerd boek.'
- Rob Schouten over Mano Bouzamour, Bestsellerboy [fragment]: 'Of de dynamiek en de uitspattingen van dit ongeleide projectiel allemaal geestig zijn, moet de lezer zelf maar beoordelen, voor mij ontbreekt de ironie er te zeer aan. Maar dat Bouzamour doelgericht kan schrijven staat vast.'
- In 'Vandaar dit boek': Tom van Hulsen, Het geheim van Ipswich. Hoe Arnold Mühren en Frans Thijssen het Engelse voetbal veranderden.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Maartje Laterveer interviewde de Marokkaans-Franse auteur Leïla Slimani over haar boek Seks en leugens en misogynie, dit is niet alleen in de islam een probleem, betoogt Slimani, maar ‘het meest wijdverbreide verschijnsel ter wereld. […] Ik geloof echt, echt dat als we dingen willen veranderen, we niet alleen een feministische revolutie nodig hebben, maar ook een viriele revolutie. Mannen moeten in de spiegel kijken en hun plaats in de wereld herdefiniëren.’
En het schrijverspaar Eva Hoeke en Marcel van Roosmalen sprak Saskia Noort over haar roman Stromboli, waarin een ander schrijversechtpaar hun huwelijk ziet stranden. Verder over polarisatie, hokjesdenken en Noorts verkrachting. ‘Door de MeToo-affaire was ik er al over aan het schrijven, omdat ik me ergerde aan alle mythen die steeds maar weer naar voren kwamen: dat het een heksenjacht zou zijn, of dat het om flirten zou gaan. Dit is het moment, dacht ik, om mensen de impact van zoiets te laten zien.’ En over haar plaats in de boekenwereld: ‘Het lijkt wel of je in Nederland één imago moet kiezen, en de dag dat je ingedeeld bent kom je daar nooit meer vanaf. Verstikkend.’
Hans Wansink is erg enthousiast over The People vs. Democracy van Yascha Mounk en geeft het vijf sterren. Mounk, ‘de Piketty van de politicologie,’ wil het populisme onschadelijk maken. ‘Het is daartoe onontbeerlijk de zwakke plekken van de liberale democratie in kaart te brengen. Dat doet deze jonge onderzoeker zeer overtuigend.’
Hans Bouman dan, over de nieuw vertaalde roman van Penelope Fitzgerald: 'Het begin van de lente beschrijft Moskou aan de vooravond van ingrijpende veranderingen, die in deze roman hun schaduwen vooruitwerpen. Maar hoe serieus de thematiek ook is, de toon blijft soeverein licht.'
Hans Achterhuis besprak Wat gebeurde er in de 20ste eeuw? [fragment], een bundeling van artikelen van Peter Sloterdijk (uit het Duits vertaald door Mark Wildschut). ‘Het meest verrast was ik door enkele nieuwe thema’s die de Duitse denker aansnijdt.[…] Bij zo veel sprankelende vertoningen van eruditie vergeef je de Duitse filosoof dat hij in andere essays soms vooral kennis etaleert.’
En Bo van Houwelingen las Zomerlicht, en dan komt de nacht [fragment] van Jón Kalman Stefánsson (uit het Ijslands vertaald door Marcel Otten). ‘[De] plotlijntjes kabbelen nogal, als beekjes die traag door het beschreven IJslandse landschap meanderen. […] Dat oeverloze deinen is heerlijk, als je je tenminste rustig laat meevoeren door Stefánssons onverstoorbare vertelstroom. De schrijver laat met dit haast archaïsche uitweiden zien dat hij weinig op heeft met onze moderne, gehaaste efficiëntie die misschien wel tot meer tijd leidt, maar niet tot meer geluk.’
Frank Heinen schreef over Benjo Maso’s Het zweet der goden. ‘Een klassieker over wielerklassiekers besproken als een wielerklassieker.’ ‘En dat was hem dan weer: de vierde, herziene editie van Het zweet der goden. Naast mij: José De Cauwer. José, waar hebben we naar zitten kijken?’ ‘Goh ja, waar hebben we naar zitten kijken… Ik denk naar een klassieker, een klassieker over een parkoers dat veel schrijvers redelijk goed ligt: de geschiedenis van het wielrennen, laten we zeggen van 1868 tot nu.’ ‘En heb je je vermaakt?’‘Goh ja, vermaakt… Ja, eigenlijk wel ja. Het was mooi, het was heel mooi.’
Korter:
- Arjan Peters over Roos van Rijswijk, De olifant van de buurman: 'Van andermans asociale gedrag kun je je afkeren. Van Rijswijk wendt zich er juist naartoe, en buigt haar ergernis en uitputting om in feestelijke taal.'
- Pjotr van Lenteren over Carlo Fabretti: 'Alice in wiskunde wonderland moet soms een beetje door de oogharen worden gelezen. Dan blijft datgene over waar het om draait: dat je de oplossing van de meeste sommen allang weet.'
- Martin Sommer over Daverende dingen dezer dagen van H.L. Wesseling. ‘Wesseling is erudiet en schrijft met een lichte pen, ook over serieuze kwesties als hoe (weinig) zinvol het is opvattingen over genocide te verbieden.’ Vier sterren.
- Bo van Houwelingen recenseerde Aafke Romeijns Concept M [fragment]. ‘Kan solidariteit te ver gaan? Een ongemakkelijke vraag en daarom een interessant boek.’ Drie sterren.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Dieuwertje Mertens besprak Het sterke geslacht, een selectie van essays van vrouwelijke schrijvers door Herman Stevens. ‘Hoewel de titel […] anders doet vermoeden, gaan de essays niet per se over feministische, onterecht onderschatte, of bijzonder belangwekkende auteurs, maar over vrouwelijke, veelal Nederlandse en een paar Angelsaksische auteurs die Stevens zelf graag leest en de vrouwelijke personages van een aantal mannelijke auteurs. […] Binnen de context van dit boek is het toch vreemd dat Stevens haast als enige een feministisch stemgeluid laat horen. Hij brengt de besproken auteurs niet nadrukkelijk in verband met een feministische boodschap.’
Marjolijn de Cocq interviewde Halil Gür over zijn poëziebundel Derwisj ben ik, dansende derwisj en over zijn boodschap aan de lezers. ‘Met deze bundel heeft hij geprobeerd de oude ziel in zichzelf te laten spreken, zegt Gür. “Maar over thema’s die in Nederland, Europa en de rest van de wereld actueel en universeel zijn. Magische, macrofilosofische prozagedichten, noem ik ze. Waarom macro en niet micro? Je kunt naar de wereld kijken als door het oog van de naald. Letterlijk helemaal van bovenaf kijken, met ogen van de ziel.”’
Dries Muus las Assymmetry, de debuutroman van Lisa Halliday. ‘Qua vorm, qua zinnen, qua durf, thematiek en inlevingsvermogen, overstijgt Asymmetry het overgrote deel van de recente romans – debuut of niet. De hype is terecht.’
Korter:
- In het ‘door Liset Celie prachtig geïllustreerde Kwie-kwie-kwie-kwie-kwie vertelt bioloog en vogelaar Camilla Dreef […] over brutale meeuwen, baltsende futen en vissende aalscholvers’. En, over ‘hoe ze de vogelaar in zichzelf ontdekte’.
- Dirk-Jan Arensman is enthousiast over De melodie van Jim Crace: ‘Een verhaal dat leest als een tijdloze parabel, gevat in prachtig zangerig proza. Terwijl het tegelijkertijd het hier en nu becommentarieert.’
- Diewertje Mertens over Gerda Blees’ dichtbundel Dwaallichten: ‘Blees [probeert] in klare taal personages of gebeurtenissen te vangen met een bijzonder gevoel voor detail. […] We zijn overtuigd.’
- Marjolijn de Cocq las De tunnels, het eerste jeugdboek van Dave Eggers. ‘Hoe leuk de elfjarige proeflezer De tunnels ook vond, er valt toch wel het een en ander op af te dingen. […] Deze volwassen lezer had van juist deze schrijver meer verwacht.’
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Arnon Grunberg schreef voor NRC een stuk over de 'voortreffelijk vertaalde' nieuwe uitgave van Friedrich Nietzsches De vrolijke wetenschap [recensie]. Thomas de Veen bespreekt Bertram Koelemans Het wikkelhart, dat 'als ideeënroman overtuigt'. En Jan Donkers wijdt een recensie aan Thomas Wolfes Daal neder, engel [fragment], volgens hem een 'grandioze leeservaring juist vanwege die gewaagde schakeling tussen verschillende registers'.
Menno de Galan las Steve Colls 'beklemmende' Directorate S. Het boek is 'een uitputtend verslag van zeventien jaar knutselen aan een luchtkasteel: van Afghanistan een stabiel en terreurvrij land maken'. Bernard Hulsman sprak daarnaast met Ali Rizvi over diens De atheïstische moslim. 'De laatste tien jaar heb ik, vooral door mijn blogs, vastgesteld dat veel moslim-jongeren, niet alleen in westerse landen maar ook in landen met een islamitische meerderheid, worstelen met het geloof zoals ikzelf heb gedaan. Met mijn boek wil ik ze laten weten dat ze niet alleen zijn en dat er een weg is om ex-moslim te worden,' zegt Rizvi onder meer in het interview.
Korter:
- Margot Dijkgraaf over Olivier Guez, De verdwijning van Josef Mengele ('Hij beschikt over het observatievermogen van een reporter en de techniek van een romanschrijver.') [toelichting door de vertalers]
- Sebastiaan Kort over Peter Drehmanns, Van de wereld ('Dat Daans behoeftes zo plat als een cent zijn, weten we na een paar pagina’s wel, daar hoef je niet voortdurend aan herinnerd te worden.')
- Arjen Ribbens over Georgina Adams Dark Side of the Boom ('Thompson geeft vermakelijke voorbeelden van het moderne relatiebeheer van de veilinghuizen.') en The Orange Balloon-Dog van Don Thompson (schetst 'een adequaat maar tamelijk rechttoe-rechtaan beeld van de kunstmarkt')
- Caroline de Gruyter over Andrew Duff, On Governing Europe ('een prima, leesbaar overzicht van de Europese integratie als vredesproject van 1945 tot nu')
- Toef Jaeger over Marianne Thamm De ondraaglijke blankheid van het bestaan ('erg particulier')
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Joost de Vries bespreekt Veldheer Banner van Marie Kessels. ‘Veldheer Banner past in het rijtje zorgromans en toch weer niet. Om te beginnen is Kessels niet zo sentimenteel. […] Haar toon is vaker afstandelijk, terugblikkend. […] Het maakt van de roman bijna een monter boek over een grimmige ziekte.’ En Jaap Tielbeke schrijft over Anton Jägers debuut Kleine anti-geschiedenis van het populisme: ‘Vanaf pagina één is het duidelijk dat hij iets te melden heeft, iets dat, ondanks alle analyses en verhitte polemieken, nog ontbreekt in het populismedebat.’
Cyrille Offermans recenseert Het genootschap van onvrijwillige dromers van José Eduardo Agualusa [fragment]. ‘De gedroomde val van de oude dictator [is] een paar maanden na publicatie […] via verkiezingen realiteit geworden. De nieuwe president van Angola kiest voor openheid, hij is – vooralsnog – een verademing. Dat – een verademing – is ook een goede kwalificatie voor dit even speelse als spannende boek van Agualusa.’ Tot slot, een stuk van Alfred Schaffer over de nominaties voor de C. Buddingh’-prijs: Vloekschrift van Arno van Vlierberghe, Bokman van Dean Bowen [fragment], Habitus van Radna Fabias [onze recensie] en Voor het ideaal, lees de schaal van Elisabeth Tonnard. ‘Bundels die stuk voor stuk laten zien dat nieuwe poëzie nog altijd moeilijk mag zijn, meerduidig, associatief, experimenteel, politiek en (zelf)kritisch.’
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
