De eerste zin van Aifric Campbells De schade-expert, vertaald door Anneke Bok en Nan Lenders
11 oktober 2010Caro heeft een goedbetaalde baan als schade-expert bij een verzekeringsbedrijf in Londen. De emotionele schade die zij zelf in haar leven heeft opgelopen, kan ze echter maar moeilijk verwerken. De herinneringen aan haar jeugdjaren, die ze doorbracht met haar beste vrienden Estelle en Cormac, houden haar overeind, maar tegelijkertijd confronteert het verleden haar met tragische gebeurtenissen waardoor ze hun kinderlijke onschuld hebben verloren. Anneke Bok en Nan Lenders vertaalden The Loss Adjustor als De schade-expert. We vroegen hen de eerste zin toe te lichten.
I was born in a place that presumed departure
Ik ben geboren op een plek waar je niet werd geacht te blijven.
Dit is de openingszin van De Schade-expert van Aifric Campbell. Makkelijker kan niet, zou je denken — kort en kernachtig en, wat misschien wel het belangrijkste is voor de eerste zin van een boek: hij wekt je nieuwsgierigheid.
Maar wat een narigheid! Negen woorden waarvan er drie lastig te vertalen zijn. ‘A place’ — een plaats, een plek, een huis, een gebouw, ergens? Gelukkig wordt het nader omschreven als een onbeduidend stuk straat, dus lijkt ‘een plek’ het meest voor de hand te liggen.
Maar dan — die plek ‘presumes’ iets. Om de een of andere reden klinkt het in het Nederlands niet om ‘de plek’ iets te laten voor/veronderstellen, ergens van te laten uitgaan, daar moet een persoon aan te pas komen, een ‘men’ of een ‘je’. Maar ‘een plek waar je verondersteld werd…’ is niet bepaald mooi. ‘Geacht werd’ misschien.
‘Departure’ — vertrek, vertrekken — …waar je geacht werd te vertrekken/weg te gaan? Mwah. Weggaan is ook ‘niet blijven’ en dat is het uiteindelijk geworden. Jammer dat de negen woorden er dertien zijn geworden, dat die ‘je’ erin moest en die ontkenning – misschien had het toch anders gemoeten, mooier gekund… Maar vertalen is net schilderen: Er komt een moment dat je moet besluiten dat het af is. En dan is er het boek en is die zin gewoon de openingszin. Klaar!
Anneke Bok vertaalde eerder werk van Colm Tóibín, Nick Hornby en James Salter; Nan Lenders vertaalde eerder Douglas Coupland en André Aciman. Samen vertaalden ze Ron Rash.
