De eerste zin van Juan Gabriel Vásquez, Het geluid van vallende dingen, vertaling Brigitte Coopmans

11 maart 2014
| | | |

Zodra de jonge Antonio Yammara een zekere Ricardo Laverde leert kennen, begrijpt hij dat zijn nieuwe vriend een geheim met zich meedraagt. Zijn fascinatie voor het mysterieuze leven van Laverde verandert in een ware obsessie als Laverde wordt vermoord. Hij heeft het idee dat de oplossing van het mysterie ook inzicht zal geven in de keuzes in zijn eigen leven.

Yammara begint een onderzoek dat teruggaat tot de jaren zeventig, toen een complete generatie noodgedwongen opgroeide onder de constante dreiging van datgene wat Colombia uiteindelijk naar de rand van de afgrond zou brengen, de drugshandel. Het geluid van vallende dingen is het verhaal van een onderbroken vriendschap. Het is een dubbele liefdesgeschiedenis in weinig gunstige tijden, een onderzoek vol suspense naar het verleden van een man en een land, en een röntgenfoto van een generatie gevangen in angst.

Wij vroegen Brigitte Coopmans om de eerste zin van haar vertaling van Het geluid van vallende dingen toe te lichten.

El primero de los hipopótamos, un macho del color de las perlas negras y tonelada y media de peso, cayó muerto a mediados de 2009.
Het eerste nijlpaard, een mannetje met de kleur van zwarte parels en een gewicht van anderhalve ton, sneuvelde halverwege 2009.

Een fascinerende opening. Een nijlpaard dat sneuvelt. En ik dacht dat het boek in Colombia speelde...

In het Spaans ‘valt’ het nijlpaard en wordt er dus meteen aan de titel gerefereerd, maar voor het Nederlands vond ik ‘vallen’ te ruim van betekenis. Gelukkig was ‘sneuvelen’ in deze context een goed alternatief.  Jaren eerder namelijk, op 2 december 1992, rende drugsbaron Pablo Escobar als een opgejaagd hert over de daken van Medellín, in het vizier van een elite-eenheid die al jarenlang achter hem aan zat. Nadat hij is doodgeschoten, poseren de scherpschutters om zijn logge lijf. De foto ging de hele wereld over.

De gelijkenis van deze afbeelding met een triomfantelijke foto van de nijlpaardjagers, die in de nationale pers verscheen, is frappant, zo las ik in een interview met Juan Gabriel Vásquez. En daarmee had de auteur het ideale begin gevonden voor zijn boek over het gewelddadige recente verleden in zijn land, een begin dat vervolgens mijn onderzoeksdrift aanwakkerde.

Ik kwam terecht bij documentaires als Pablo’s Hippos en Hunting Pablo Escobar, waaruit bleek dat de nijlpaarden afkomstig waren van Hacienda Nápoles, het landgoed waar Pablo Escobar in de bloeitijd van zijn imperium een dierentuin met uit Afrika overgevlogen beesten hield. Na de dood van de drugsbaron raakte het landgoed in verval. De meeste dieren werden ondergebracht in dierentuinen, maar de nijlpaarden bleven en plantten zich voort. Een paar ervan ontsnapten en vormden een bedreiging voor de lokale flora en fauna.

Het onderzoek naar aanleiding van deze eerste zin – googelend op ‘nijlpaard’ en ‘Colombia’ – was meteen de eerste stap om me een deel van het collectieve geheugen en  het collectieve trauma van de Colombianen eigen te maken. En zo begaf ik me, als een acteur die zich op zijn rol voorbereidt, in de wereld van dit boek.

Brigitte Coopmans vertaalde ook ander werk van Vásquez, en boeken van Isabel Allende, Jorge Franco Ramos, Marcelo Figueras, Rosa Montero, Matías Néspolo en Sergio Álvarez.

pro-mbooks1 : athenaeum