De eerste zinnen van Martin Horváths Moorkop, of hoe ik eropuit trok om de wereld te redden

Politiek incorrecte gebakjes

De eerste zinnen van de proloog gaan over koffie; Ali, de hoofdpersoon, komt als Alleenstaande Minderjarige Asielzoeker in Wenen terecht, de stad van duizend koffiehuizen. Hij filosofeert wat over het verband tussen verschillende koffiespecialiteiten en zijn in de loop van de dag variërende huidskleur, om een alinea verder te besluiten dat bij koffie iets lekkers hoort, zeker in de stad van duizend-en-een-Konditoreien.

In dieser Stadt der tausendundein Konditoreien kann man Kaffee natürlich nicht ohne Kuchen- oder Tortenstück genießen. Doch Linzer Torte will ich nicht, auch Apfelstrudel kommt mir keiner auf den Tisch, es steht mir der Sinn nicht nach Indianerkrapfen oder anderem Unfug für Bleichgesichter, nein, Herr Ober, ein Mohr im Hemd muss es sein, so viel ist klar. Mohr im Hemd will ich, sonst fühle ich mich nicht wohl in meiner Haut, Mohr im Hemd krieg' ich, sonst wähne ich mich nicht willkommen in diesem Land.
In deze stad van duizend-en-een-Konditoreien kun je natuurlijk niet koffiedrinken zonder een stuk taart of gebak erbij. Maar voor Linzer Torte bedank ik vriendelijk en apfelstrudel komt bij mij niet op tafel, ook heb ik geen zin in mokkaschuimtaart of andere blekebettenflauwekul, nee, meneer de ober, een moorkop moet het zijn, zoveel is zeker. Een moorkop graag, anders zit ik niet lekker in mijn vel, een moorkop alstublieft, anders voel ik me niet welkom in dit land.

Ik heb nog even overwogen om Mohr im Hemd, een Oostenrijkse specialiteit, domweg te laten staan, Linzer Torte en apfelstrudel mochten tenslotte ook blijven. Moor-in-zijn-hemd was het dan geworden, maar dat zei mij persoonlijk niets en het klinkt ook wel een beetje gekunsteld. En dan was de titel nog langer geworden. Bovendien: waar het om politiek incorrecte gebakjes gaat (wat Mohr im Hemd in Oostenrijk is) hebben wij onze goede oude negerzoen (hoewel de naamswijziging van negerzoen in Buys Zoenen achteraf een publiciteitsstunt van de fabrikant bleek).
Maar een negerzoen ligt bij ons toch vooral in een gele doos in het koekschap in de supermarkt, en niet in de vitrine van banketbakker of Hema waar wij bij gebrek aan Kaffeehaus en Konditorei ons kopje koffie met gebak bestellen. Vandaar dus: moorkop. Ook donkerbruin met wit, ook erg lekker en ook met een ‘foute’ naam. Opgelost en bekt ook lekker in de titel.

Maar dan: wat te doen met die Indianerkrapfen, een soes met chocolade en slagroom die op zijn beurt verdacht veel op onze moorkop lijkt en waar Ali geen trek in heeft omdat dat volgens hem Unfug voor Bleichgesichter is? Met de beste wil van de wereld kon ik geen indiaanachtig gebakje bedenken waar bleekgezichten zich aan te goed doen. De Indianerkrapfen moest dus het veld ruimen voor mokkaschuimtaart, de Unfug für Bleichgesichter voor blekebettenflauwekul. Dat was namelijk mijn eigen associatie met mierzoete mokkaschuimtaart, waar ik al kiespijn van krijg als ik er alleen maar naar kijk… Jammer van de Indiaan, maar soms kun je niet anders.

De wereld van vertalen

Dat was dat, twee alinea's achter de rug, nog een stuk of duizend te gaan. Het water loopt me inmiddels in de mond, en ik concludeer maar weer eens dat vertalen echt het mooiste vak ter wereld is. Want een alinea, een bladzijde, een hoofdstuk verder en ik mag mezelf weer in een compleet andere wereld onderdompelen. De wereld van de Alleenstaande Minderjarige Asielzoeker. De wereld van waspoeder. De wereld van het Pinksterwonder. De wereld van Chinese restaurants. De wereld van het landingsgestel van vliegtuigen. De wereld van posttraumatische stressstoornissen. De wereld van kinderliedjes. De wereld van asielbeschikkingen. De wereld van de Koran. De wereld van Ikeaslaapkamers. De wereld van de Nigerdelta. De wereld van Weense tramconducteurs. De wereld van verhalen. In dit geval: de wereld van Ali.

Annemarie Vlaming vertaalde werk van onder anderen Andreas Maier, Sasa Stanisic, Alain Claude Sulzer en Edgar Hilsenrath.