Recensie: Deze glossy maakt nou eens geen appelmoes van je hersens

Ook de nieuwe generatie feministen wil wel eens met een lekker magazine op de bank liggen. Maar waar vind je een tijdschrift dat je geen complex aanpraat? OneWorld's Lonneke van Genugten ontdekt Riposte.

Advies voor de onzekere vrouw

In het overgrote deel van de meisjes- en vrouwenbladen word je aangesproken als een onzekere vrouw die zich door het leven stuntelt, bedekt met een laagje cellulitis en drie melkpakken aan vet te veel met zich meezeulend. Het dagelijks leven is bezaaid met twijfels en onzekerheden, waarover je advies moet inwinnen bij je liefhebbende vriendinnen van je favoriete glossy.

De Britse comédienne Deborah Frances-White vertelt in haar podcast 'The Guilty Feminist' hoe ze een dag lang probeerde te leven volgens de dwingende tips en adviezen uit een vrouwenblad. Ze gaf het op toen ze in de supermarkt op zoek moest naar een blik light perziken, voor een of ander lowcarb-recept. 'Ik kon het nog geen dag volhouden,' licht ze toe, 'omdat ik bang was dat ik alles wat ik sinds mijn negentiende heb opgebouwd aan zelfvertrouwen en harmonie, teniet zou doen.'

Het laatste advies dat ik zelf overnam, was de inktblauwe nagellak van Chanel die volgens Elle de musthave van het seizoen zou worden. Carla Bruni en Ines de la Fressange waren er al mee gespot. Het zou niet lang meer duren of alle stijlvolle dames van het oude continent zouden gehuld gaan in inktpotblauw. De nagellak vlekte als een echte kroontjespen en mijn handen werden een soort klauwen als die van de hoofdheks uit Roald Dahls Heksen.

De diversiteit van damesmagazines

En dat zijn dan nog de bladen die het beste met ons, de lezeressen, voorhebben. Een heel eigen categorie zijn de nihilistisch ingestelde magazines die de pogingen tot verheffing maar helemaal hebben opgegeven en er openlijk plezier in lijken te hebben om onze mentale en fysieke krochten zo scherp mogelijk te etaleren, in TL-licht. 'Nimmer rokjesdag, benen als melkflessen.' 'Blijf van mijn vent af, de vrouw als aasgier.' Deze categorie glossy's cultiveert de imperfectie en geniet openlijk van de sarcastische wentelingen die het rad des levens maakt.

Het Persmuseum bezit een fantastische collectie damesmagazines door de jaren heen. Ik bladerde er door een Margriet uit 1970. Naast een scala aan advertenties voor producten die het leven comfortabeler en gezonder maken, zoals strijkijzers, tampons, condooms, voorverpakte borrelknabbeltjes en tandpasta met fluor, zijn de eerste feministische voortekenen zichtbaar: 'Steeds meer getrouwde vrouwen werken voor de gezelligheid.' En: 'De grote schoonmaak? Die doe ik niet.' Verder blijkt er weinig veranderd in vijfenveertig jaar. Het artikel 'Met de kleinste koffer op vakantie. Drie uitgekiende basisgarderobes' heb ik voor mijn gevoel afgelopen zomer wel op drie plekken gelezen.

Het is niet alleen de Nederglossy die de worsteling met imperfectie als inspiratiebron neemt. Overal ter wereld lijkt de voedingsbodem van vrouwenbladen een geproblematiseerde relatie met ons eigen lichaam en geestesgesteldheid: 'Het succesdieet van Adele, het werkt echt!' (Zuid-Afrika), 'Hoe maakt een #fitgirl haar verwaarloosde sportvoeten weer elegant?' (Spanje), '20, 30 of 40, wat is de juiste leeftijd om moeder te worden?' (Ivoorkust). De onderliggende aanname is dat we allemaal worstelen met onze dikke dijen, in gevecht zijn met onze hongerklop, en onze radar aan hebben staan voor wat de omgeving van ons vindt.

Buiten het vaste domein

Hoe anders is het Britse Riposte, 'smart magazine for women'. Oprichter en hoofdredacteur Danielle Pender begon het magazine in 2013, omdat ze geen tijdschrift kon vinden dat over interessante vrouwen ging buiten het vaste domein van mode, schoonheid, tv en film of interieurdesign. 'Er zijn fantastische tijdschriften,' zei ze in een interview, 'maar de scope is behoorlijk beperkt.' Dus wil Bender vrouwen in haar blad die op allerlei manieren 'fascinerend' zijn. Dat kunnen schrijvers zijn of filmmakers, maar ook wielrenners of videokunstenaars.

De opzet van het magazine oogt wat cerebraal. De cover is puur typografisch, met een aantal namen van vrouwen die terugkomen in het blad. Op de achterkant altijd een in-your-face portretfoto van het icoon van de maand. De soft focus is aan Riposte-fotografen niet besteed. Elk nummer bevat standaard een groot artikel over een voorbeeldvrouw, vijf ideeën, vier ontmoetingen (interviews), drie langere verhalen en twee essays. Dat lijkt wel erg conceptueel, maar het mondt uiteindelijk gewoon uit in human interest, fait divers en hilarische onderbroekfoto's.

Vleugje verdieping

Het fijne van Riposte is dat het, ondanks dit wat strenge, cleane voorkomen, uiteindelijk toch meer om het hart draait dan om het hoofd. Want natuurlijk herlezen nieuwe feministen graag op zondagmiddag essays van Susan Sontag of Germaine Greer, maar wat lichtere kost met een vleugje verdieping is ook best lekker op z'n tijd. Zoals Vileine-hoofdredacteur Hadjar Benmiloud het zegt: 'Er is behoefte aan een glossy met een gidsfunctie waarvan je hersens niet in appelmoes veranderen.'

In het nieuwste nummer is er aandacht voor jonge activisten, onder wie de Nederlandse Annelotte de Graaf, zangeres van Amber Arcades en gezinsherenigingsjurist bij de IND. Verder zijn er redelijk korte essays over vagina's en vriendschap, dubbelinterviews met eigenzinnige moeders en dochters die elkaar om de beurt bevragen over levenslessen, en een lekker lang gesprek met grand old lady van het feminisme Gloria Steinem en illustrator Barbara Nessim. De dames nemen de New Yorkse jaren zestig door, toen ze huisgenoten waren in een appartement met maar één slaapkamer. Het was een boudoir vol boeken, Perzische kussens en papieren, waar ze zich terugtrokken om te schrijven of te tekenen, en waar verloofdes en minnaars tijdelijke voorbijgangers waren.

Eenzelfde joie de vivre zien we elders in het magazine, bij een terugblik op de eerste officiële fotoshoot van hiphopgroep Salt-N-Pepa. Ze hebben de hiphop veranderd, schrijft de journalist, want tot hun hit 'Push it' waren vrouwen in hiphopclips slechts accessoires. Gezien het niveau van recente clips als die van Blurred Lines kun je je afvragen hoe duurzaam die verandering was, maar de foto's vormen een mooi spiegelbeeld met een andere typisch Amerikaanse straatfoto uit ongeveer dezelfde tijd. Het is die beroemde foto van Christy Turlington, Naomi Campbell, Tatjana Patitz, Linda Evangelista en Cindy Crawford, nu te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Fotograaf Peter Lindbergh kneedde hen daarmee in één klap tot supermodellen. Elk meisje wilde toen wel Cindy of Naomi zijn, maar met de blik van nu zijn de dames van Salt-N-Pepa veel leuker en betekenisvoller.

Stijlvol, en eigenzinnig

De titel van de glossy verwijst naar 'riposteren', snel en ad rem antwoorden op een beledigende opmerking. Anders dan je bij een zelfbewust vrouwenblad zou verwachten, is Riposte geen weerwoord op de mannelijke hegemonie, maar vooral een tegengeluid tegen vrouwelijke aannames, tegen de stille consensus dat vrouwen altijd iets niet goed vinden aan zichzelf en hun hele leven in strijd zijn met hun slechte gewoonten. Lieve meisjes en vrouwen, durf lichtvoetig in het leven te staan, lijkt Riposte te zeggen.

De enige zichtbare man in het blad is Giles Duley, op pasfotoformaat, een oorlogsfotograaf die in Afghanistan zijn benen en linkerarm verloor. Hij beschrijft zijn bewondering voor vakgenoot Lee Miller, de fotomodel-schoolt-zich-om-tot-fotograaf die inbrak in het huis van Hitler en een foto nam van zichzelf in zijn badkuip. Lee is misschien wel de ultieme Riposte-vrouw. Stijlvol, en eigenzinnig. En daarvoor heeft ze geen inktpotblauwe nagellak nodig van Chanel.

Lonneke van Genugten is hoofdredacteur van OneWorld, magazine voor mensen die mondiaal denken en groen doen. Ze schrijft over beeldvorming, vrouwenrechten en duurzame lifestyle.