Recensie: Lege sterren

We zeggen het maar meteen, moet de uitgever gedacht hebben. Op de achterflap van Our Young Man, de nieuwe roman van Edmund White, valt de naam Dorian Gray al in de derde zin. Het is dan ook een voor de hand liggende vergelijking: hoofdpersoon Guy lijkt, net als Dorian, te beschikken over eeuwige jeugd en schoonheid. Zelfs op z’n veertigste werkt hij nog als model, in het Parijs en New York van de jaren 1990 – maar de vraag wat, if anything, er gebeurt onder zijn perfecte huid wordt steeds nijpender. We hebben te maken met een almaar gloeiende hoofdpersoon die nooit vlam vat, maar die de lezer toch weet te boeien en een interessante blik gunt op de Amerikaans gay community.

White geeft, in tegenstelling tot Wilde, geen verklaring voor het feit dat Guy er jarenlang als een negentienjarige uit blijft zien. Ook Guy zelf neemt het voor kennisgeving aan, zoals hij alles in zijn leven laat gebeuren. Dit zorgt voor een eigenaardige paradox: hoewel de roman ongeveer twintig jaar beslaat, lijkt Guy aan het einde van de roman innerlijk net zo weinig veranderd te zijn als uiterlijk. Our Young Man voelt soms als een lange zomernacht, met af en toe een briesje of een buitje, maar niets om je echt zorgen over te maken.

Een tijdsbeeld geschetst

En dat terwijl er zoveel aan de hand is. White laat bijvoorbeeld op vermakelijke wijze zien hoezeer de media in de afgelopen dertig jaar veranderd is: als Guy aan het begin van zijn carrière in Parijs poseert voor een fotoshoot die zijn agent niet bevalt, stelt hij zichzelf gerust met de gedachte dat de foto’s in een Amerikaans blad zijn gebruikt en dus nooit door een Frans publiek gezien zullen worden. Kom daar vandaag de dag nog maar eens om.

Daarnaast is er natuurlijk de AIDS-epidemie. Aanvankelijk wordt erover gepraat als ‘the gay cancer’, waarvan iedereen aanneemt dat die over een jaar wel voorbij zal zijn. Maar zelfs Guys onveranderlijke leventje wordt geraakt als een oudere vriend van hem, Fred, ziek wordt en in het ziekenhuis belandt. De scene waarin zijn zoons in het bijzijn van Guy hun vader opzoeken is een van de weinige momenten in de roman waarin de focus niet ligt op de gay scene waarin Guy zich bijna exclusief beweegt, maar op de wrede vooroordelen van de rest van de maatschappij.   

‘Suddenly two men came into the room, wearing cream-colored masks and gloves and blue hospital gowns and shower caps. They switched the lights on and one of them said, “Dad?” and he came to sit beside his father, who touched him and said, “Howie? What are you wearing?” “Who’s this man, Dad?” To Guy he said, “Excuse me, but would you leave? This is a family moment.” “Stay right where you are, Guy. This putz is my son. Why are you wearing all that junk, Howie?” “For self-protection, Dad. You’re highly contagious, in case you forgot. A tear, a mosquito bite, a lick of saliva could infect us, then it’s curtains. Guy, is that your name? Scram!”’

In balans

Aan de ene kant is het schokkend om eraan herinnerd te worden hoe diep de angst voor homoseksualiteit zat in de Amerikaanse maatschappij, als je de overwinningen op het gebied van burgerrechten van vorig jaar in herinnering roept. (“Poor boy, you’re so new to gay life, you don’t realize we don’t have any rights,” verzucht Guy tegen een jonger vriendje). Aan de andere kant, gezien de recente gebeurtenissen in Orlando, is het dat in het geheel niet.

White, een van de belangrijkste chroniqueurs van de Amerikaanse gay community van de laatste veertig jaar, houdt in Our Young Man het midden tussen glamour en realiteit, een pot dure gezichtscrème en een infuus. Het is die balans die het spannend houdt, uiteindelijk ook in het personage van Guy zelf. Zijn oppervlakkigheid zou de lezer af moeten stoten maar is op een bepaalde manier ook sympathiek, misschien omdat hij zichzelf nooit wijs probeert te maken dat hij meer is dan hij lijkt te zijn. Het boek en de man zijn moeilijk te vangen, de diepte is soms ver te zoeken, maar ze zijn ook flonkerend en verleidelijk, als een lege ster. 

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek.