Recensie: Poezenkrant: Verandermanager op komst!

Met een ingetogen vormgeving lijkt De Poezenkrant nummer 61 in rustiger vaarwater beland, maar al snel zal de lezer merken dat dat slechts schijn is. Door het publiek ditmaal een meer dan gewone hoeveelheid interessante berichten, feiten, brieven en illustraties voor te schotelen, doet directeur P. Schreuders alsof er niets aan de hand is bij De Poezenkrant, die al sinds 1974 bekend staat als de bindende factor voor het poezenminnende lezerspubliek. De kop waarmee de krant opent - 'Kernafval lekte door verkeerd kattengrind' - liegt er natuurlijk niet om, maar het meest opzienbarende bericht is door de directeur weggemoffeld in een hoekje op een pagina achterin: 'Tijdschrift stelt "verandermanager" aan'.

Breuk met het verleden

De verandermanager zou de overgang van De Poezenkrant van magazine naar tabloid moeten begeleiden. En dan niet op interim-basis, maar met een duidelijke bemoeienis met de inhoud van het tijdschrift. Hoewel de redactie zich maandenlang heeft verzet tegen zijn aanstelling gaan de plannen nu toch door, zo meldt de directeur. Over de plannen wil hij nog niets kwijt, leren we uit het bericht. Vooralsnog lijkt er dus niets aan de hand, maar de oplettende lezer treft in dit nummer al een aantal veranderingen aan die mogelijk kunnen wijzen op toekomstige wijzigingen in beleid en inhoud.

In tegenstelling tot menig eerder verschenen nummer van De Poezenkrant valt bij dit nummer vooral de zakelijke uitstraling op. Berichten en artikelen zijn ondergebracht in rubrieken als Nieuws, Nieuwe Media, Wereldnieuws, Strips, Opinie, Wetenschap, Kunst, Fotografie en Poëzie. Heeft hier de nieuwe verandermanager al toegeslagen?

Een duidelijke breuk met het verleden is het zeker, want De Poezenkrant had vaak een onduidelijk, rommelig karakter, zowel in bericht- als vormgeving. Vaak leek het alsof de samenstelling op een saaie nazomermiddag had plaatsgevonden, met weinig oog voor de wensen van de lezer. Het blad leek vooral de voorkeuren van de directeur te willen etaleren. Dat nu voorzichtig een wijziging in dit beleid is te zien, is toe te juichen.

Thema's

De meest opvallende wijziging is de toevoeging van een weekendkatern getiteld 'PK', waarin opmerkelijke berichten en achtergronden over De Poezenkrant zijn samengebracht. Menig verzamelaar van het tijdschrift zal hierbij smullen van de bijdrage Bibliografische Bijzonderheden. Velen zullen daarentegen ook tandenknarsend kunnen constateren dat hun verzameling incompleet is. Zo blijken in diverse nummers van De Poezenkrant talloze afwijkingen in omslag, typografie, kleur, adreswikkel en abonnee- en verkoopexemplaren voor te komen. Zo verscheen nummer 40 met twee verschillende omslagkleuren, verscheen er van nummer 29 een A-versie en een B-versie (verschillende opmaak) en verscheen van nummer 57 een gebonden handelseditie met harde kaft en een garenloze, gebrocheerde abonnee-editie (de 'oorlogseditie').

Met dit laatstgenoemde nummer is overigens meer aan de hand. Van de afdeling administratie komt het opvallende bericht dat veel abonnees hun abonnement na dat nummer niet hebben verlengd. En dat terwijl het toch een historisch onderbelicht thema aansneed, namelijk de positie van de poes in oorlogstijd.

Dat het aantal abonnees daalde vond de directeur in het verleden alleen maar toe te juichen. Zoals u wellicht bekend is, raadde hij de mensen juist af abonnee te worden. Nu De Poezenkrant volgens de administratie met deze daling van abonnees 'in onrustig vaarwater' terecht lijkt te zijn gekomen, lijkt ook hier de invloed van de verandermanager aanwijsbaar.

Maar voor de lezer die De Poezenkrant kent zijn er toch herkenbare thema's: de rare plekjes die poezen uitkiezen om te zitten of te slapen, in vergetelheid geraakte advertenties waarin poezen zijn afgebeeld, uithangborden, een platenhoes en ramen en tegels met poezen zijn nog steeds in het blad te vinden.

Strips en illustraties krijgen in dit nummer weer een prominente plek. Zo maakt Tobias de Kater, een strip uit de jaren vijftig, waarvan in 2011 al een aflevering geplaatst werd, zijn comeback. En uit de nalatenschap van tekenaar Mark Smeets (1942-1999) vonden een tweetal illustraties hun weg naar deze Poezenkrant. Niet verassend, want onlangs verscheen er zowel integrale herdruk van een van de schetsboeken als een boek over het leven van deze ten onrechte vergeten briljante tekenaar.

Literatuur

Het softere, vriendelijker imago dat De Poezenkrant nu lijkt uit te dragen, biedt de lezer meer ruimte voor reflectie en bezinning. Hiervan getuigt bijvoorbeeld de ruime opzet van de poëziepagina. Maar liefst vier poëziebijdragen telt dit nummer, waarvan de bijdrage van James Joyce- en Bob Dylan-vertaler Robbert-Jan Henkes eruit springt. Op liefdevolle wijze portretteert hij de poes als de redder in nood in huiselijke, alledaagse situaties: Kat de Redder, Superkat! Lezers en poezenliefhebbers worden met de neus op de feiten gedrukt: een poes in huis is onmisbaar.

Veel literatuur in deze Poezenkranten dus. Naast een gedicht van T.S. Eliot treffen we berichten aan over Raymond Chandler, Ina Boudier-Bakker en het poezenluikje van Rudy Kousbroek.

Voortsudderende kwesties

Een prettige kant van De Poezenkrant is ook dat eenmaal aangezwengelde kwesties jarenlang in de kolommen kunnen voortsudderen, vaak met opvallende resultaten. Niet zelden wordt daarmee immers duidelijkheid verschaft over zaken die lezers en directeur vaak hoofdbrekens hebben bezorgd.

Dit keer is er meer opheldering over de inmiddels legendarische Krantenpoes, een creatie van de helaas te vroeg overleden illustrator Peter Pontiac (1951-2015). Pontiac maakte in 2005 en 2006 tekeningen voor NRC-Handelsblad en later voor de Volkskrant, waarin hij een nieuwsfeit verwerkte in een uit een krantenkolom geknipte poes. Avonturen van de Krantenpoes verschenen later in een Gouden Boekje. In Poezenkrant # 52 (2007) legde Pontiac al uit hoe hij te werk was gegaan, een werkwijze die nu dankzij een update een concretere invulling krijgt. De betreffende nieuwsfeiten zijn veelal vergeten, maar de Krantenpoes leeft voort, zo bewijst deze bijdrage van de Mediaredactie.

Poezenkrant-Award

Naast de fictieve Krantenpoes staat er in dit nummer een aantal indrukwekkende werkelijke belevenissen en avonturen van poezen. Wat te denken van poes Ake (2002-2016), die tien jaar lang een vaste plek had op de tramhalte Oude Plantage in Rotterdam-Kralingen (met fotografisch bewijs!). Of de vermiste poes Cookie die duizend kilometer door Frankrijk liep om zijn bazin terug te vinden. Het zijn ook dit soort berichten die ervoor hebben gezorgd dat De Poezenkrant onlangs de Poezenkrant-Award kreeg uitgereikt tijdens de prestigieuze PoKra Awards. Dit vanwege het 'onvergelijkbare creatieve en artistieke talent en zijn invloed op poezenliefhebbers'. Het tijdschrift is bovendien ook nog in de running voor de betiteling Tijdschrift des Vaderlands. Iets waarmee de directeur overigens nog niet te koop loopt: het bericht staat onopvallend op pagina A9.

Martin Smit is redacteur van het tijdschrift De As en medewerker van Athenaeum Nieuwscentrum.