Recensie: Pop-up Poezenkrant weer onverwacht!

De Poezenkrant heeft een lange traditie. Sinds 1974. De traditie is ook dat de Poezenkrant onregelmatig verschijnt. Terwijl in menige Hollandse huiskamer met trillende vingers de sinterklaas- of kerstpakjes werden uitgepakt, verscheen de Poezenkrant – volgens velen een ideaal decembergeschenk – nu eens niet in de feestmaand. Ook op de Beurs van Bijzondere Uitgevers liet de directeur van de Poezenkrant door zijn afwezigheid velen met lege handen huiswaarts keren. Nu PoKra nummer 60 in januari is verschenen lijkt alles weer rustig op het poezenfront. Of toch niet?

Een Poezenkrant verschijnt nu pas wanneer er voldoende materiaal is om deze te vullen of wanneer de noodzaak zich aandient. Met die onregelmatige verschijningsfrequentie is er dus niks nieuws onder de zon. Lang voordat de term pop-up in zwang kwam in Nederland, ver voordat er sprake was van het verschijnsel ‘pop-up restaurants’ of ‘pop-up winkels’, was de Poezenkrant er al als pop-up magazine. Dat directeur P. Schreuders er in dit nummer dan ook geen woorden aan vuil maakt is niet verwonderlijk.

Administratie

Wel moet de directeur iets anders van het hart en dat doet hij niet voor de eerste maal. Het aantal abonnees stijgt namelijk onrustbarend en dat brengt voor de directeur uitermate veel rompslomp met zich mee: administratie, adresseren, in enveloppen doen, naar het postkantoor fietsen en zo meer. Het dringende verzoek van de directeur is dan ook om geen abonnee te worden maar om als lezer eens een nummer los te kopen. Dat kan bij ruim dertig verkooppunten in Nederland, bijvoorbeeld bij Athenaeum Nieuwscentrum in Amsterdam (zie pagina 27), maar zelfs ook in plaatsen als Leeuwarden, Hengelo en Middelburg. Gelukkig heeft de toenemende drukte voor de directeur niet geleid tot een kwaliteitsvermindering van de inhoud van de Poezenkrant. Van afname van het aantal waardevolle poezenberichten en inzendingen over poezen is vooralsnog geen sprake.

Strips

Triest is natuurlijk wel dat naarmate de periode tussen twee nummers langer is, ook de lijst met overleden poezen aanmerkelijk groeit. Tussen nummer 59 en nummer 60 overleden onder meer Basje, Flippie, Flop, Nero, Polle en Solex.

Nog meer overledenen in dit nummer, twee striptekenaars en in wezen is aandacht voor hen een eerbetoon. Peter Pontiac (1951-2015) illustreerde zo’n tien jaar geleden verhalen van de Krantenpoes voor de NRC en de Volkskrant. De verhalen verschenen als Gouden Boekjes en als nummers van de Poezenkrant. Welke techniek Pontiac toepaste bij zijn poezentekeningen – poezen bedrukt met krantenletters – wordt nu voor het eerst onthuld. Ruim aandacht is er voor de opgedoken schetsboeken van de toch wat vergeten tekenaar Mark Smeets (1942-1999), waarin in klare lijn-stijl prachtige poezentekeningen blijken te staan.

De Poezenkrant besteedt vaker aandacht aan strips, striptekenaars en illustratoren. Illustratrice Addie Horn tekende in de jaren veertig  in het Tom Poes Weekblad een poezenstripje, het wordt hier aan de vergetelheid ontrukt, evenals een tekening van Fiep Westendorp.

Fotografie

Deze bijdrages zijn exemplarisch voor de verscheidenheid aan onderwerpen in dit nummer, vaak geïllustreerd met full colour foto’s: het relaas van een kattenoppas in Parijs, een gigantische muurschildering binnenshuis van een poes en de poezenkop als ontwerp op overhemden. Die fotografie in dit nummer is een verhaal apart. De gereproduceerde jaren veertig(?)-advertentie voor Leica camera’s – ‘automatisch kat-oog camera’ – kan dan ook geen toeval zijn.

De foto op de cover lijkt een huiveringwekkende filmstill uit een horrorfilm: twee poezen met fonkelende ogen in de avondschemer. ‘Heksenpoezen!,’ schrijft de inzendster.

En dan ‘Van platjes en katjes’: twee prachtige door lezers ingezonden foto’s van Amsterdamse platte daken waarop drie, vier nieuwsgierige poezen vol argwaan naar elkaar loeren. Een dagelijkse werkelijkheid van zinderende spanning, haarscherp in kleur vastgelegd vanuit een keukenraam.

Lezerspost

Met het stijgende aantal abonnees lijkt ook het aantal lezersbijdragen en waardevolle ingezonden brieven toe te nemen. Maar liefst drie pagina’s post telt deze Poezenkrant. De directeur velt echter geen oordeel over de inhoud hiervan, maar neemt deze voor kennisgeving aan. Voor de lezer blijkt echter hoe verschillend de beleving van het fenomeen poes is bij abonnees en kopers: van adreswijzigingen tot overleden poezen, van poezennamen tot iemand die een abonnement wil vanaf nummer 1 (!).

Op het eerste gezicht lijkt de Poezenkrant daarom vaak een willekeurig samenraapsel van losse berichten, bijeengegraaid non-nieuws, gefotografeerde toevalligheden en het bij elkaar gesprokkelde resultaat van in jaren niet geopende knipselmappen. Niets is echter minder waar, zo blijkt maar weer eens.

Zo ontdekken wij in dit nummer bijvoorbeeld twee platenhoezen met poezen - van Frank Zappa en van de Amerikaanse ontwerper van jazzhoezen James Flora, drie popmuzikanten met poezen - Frank Zappa, Brian Eno en Freddy Mercury, twee Japanse ontwerpers die iets met poezen hebben en twee schrijvers en hun relatie met poezen, Rudy Kousbroek en W.F. Hermans.

Verfilming

Ook al behoort W.F Hermans niet meer tot de levende schrijvers in Nederland, zijn aanwezigheid is in de Poezenkrant vaak nog sterk voelbaar. Eerder zijn in de Poezenkrant al brieven en kaarten van Hermans gepubliceerd. Behalve een ooit door Hermans aan de Belgische auteur Frans Boenders gestuurde ansichtkaart, bevat dit nummer een update over de verfilming van W.F. Hermans’ verhaal ‘De elektriseermachine van Wimshurst’ door regisseur Erik van Zuylen. De verfilming kwam eerder aan bod in de Poezenkrant nummer 25 (mei 1979), waarin een fotoreportage stond over poes Joséphine die een essentiële rol speelt in de verfilming. Met de toevoeging van twee foto’s en een pagina tekstcorrectie door Hermans uit het scenario, lijkt het verhaal rond de film compleet, maar dat weet je bij de Poezenkrant maar nooit.

Martin Smit is redacteur van het tijdschrift De As. Hij publiceerde artikelen in De As, De Parelduiker en Leovardia en is medewerker van Athenaeum Nieuwscentrum.