Recensie: Rijpen in Noorwegen

Na De dagen van de bluegrassliefde (1999) en Ons derde lichaam (2006) heeft Edward van de Vendel een derde boek geschreven over Oliver: Oliver. Oliver komt oorspronkelijk uit Noorwegen, maar is toen hij volwassen werd naar Nederland verhuisd, omdat hij zijn droom achterna ging: voetballen. Die droom kwam uit en hij ontmoette daar ook zijn vriend, de man met wie hij later samen zou gaan wonen. In Oliver wordt er echter niet over zijn tijd in Nederland geschreven, zoals uitgebreid werd gedaan in de vorige delen, maar over zijn jeugd in Noorwegen. Hij vertelt erover aan zijn vriend, en Van de Vendel heeft dat zo gedaan, dat het omslaan van elke bladzijde voelt als het bereiken van een hogere verdieping van de hemel.

Een scheiding en erotische dromen

In het verhaal, dat eigenlijk een soort flashback is, volgt de lezer ongeveer een maand uit Olivers leven. Oliver is zestien, en in die maand gaat er van alles mis. Als Oliver op een dag thuis komt van een feest, komt hij er namelijk achter dat zijn vader en moeder een fikse ruzie achter de rug hebben. Ze zijn van plan om te gaan scheiden. Een regelrechte ramp; waarom gaan ze scheiden? Waarom heeft hij nooit eerder doorgehad dat er iets mis was tussen zijn ouders? Wat hem ook dwars zit, is dat hij niet precies weet wat er is gebeurd, en wat er fout is gegaan, en niemand wil het hem vertellen.

En alsof dat allemaal nog niet genoeg was, zit hij ook nog eens in de knoop met zijn seksualiteit. Terwijl zijn beste vriend, zijn neef, de hele tijd zit te rommelen met meisjes, heeft Oliver namelijk incestueuze, erotische dromen over hem. Al die problemen zijn natuurlijk een tikkende tijdbom, met een ontzettend lang lont, die steeds wordt aangestoken, en weer tijdelijk gedoofd. Deze bom komt wel tot ontploffen, met een ontwikkeling die verrassend is, maar toch vertrouwd aanvoelt.

Hier, nu, spannend

Oliver is een bijzonder knap geschreven boek. Het heeft namelijk geen hoofdstukken, het is één doorlopend verhaal. Dat zou zeer vervelend zijn als het saai en langdradig geschreven was, maar dat is zeker niet het geval. Oliver is het soort boek dat je in een avond uit wil lezen. Vanaf het eerste woord  – ‘Waar’– trekt Van de Vendel je erin. Een woord dat op zichzelf al vragen opwekt, door het vragende karakter.  Als je  verder leest, valt al snel op dat Van de Vendel in de tegenwoordige tijd schrijft. Ook die keuze voedt de nieuwsgierigheid, en het leven van het verhaal. Daardoor lijkt het alsof het verhaal zich nu afspeelt, nu waar je bij staat. Van de Vendel is bovendien ontzettend goed in het omschrijven van situaties, als deze ontmoeting tussen Oliver en een eland:

'Oliver ligt roerloos op het water en de eland staat roerloos op het land. Oliver probeert onbeweeglijk adem te halen, maar daar hoeft hij geen moeite voor te doen, zijn adem verdiept zich als vanzelf, zijn gedachten gaan liggen en hoewel zijn kano zachtjes trekt en Oliver voortdurend bij moet sturen om niet weg te drijven, blijven zijn ogen op de elandstier gericht, en misschien de ogen van de elandstier ook op hem. Dan laat het dier zijn kop even zakken. Het tilt zijn rechtervoorpoot een eindje op. Het wandelt kalm weg.'

Van de Vendel gebruikt de lengte van de zin voor de spanning van het verhaal. Door de tweede zin heel lang te maken, met heel veel komma’s, creëert hij het gevoel dat hij omschrijft. Daarna gaat hij verder met een aantal korte zinnen, zoals wat er zich afspeelt in het verhaal. De eland maakt kleine bewegingen die grote invloed hebben op de situatie. Maar niet alleen de scènes beschrijft hij mooi, ook de locaties brengt hij tot leven. In het boek staan soms alinea lange beschrijvingen van het prachtige Noorse landschap, die zo tot leven komen, dat het een zekerheid is dat Edward Van De Vendel er veel tijd heeft doorgebracht.

Iedereen die houdt van een boek waar spanning afgewisseld wordt met psychologie moet Oliver lezen. Het is een boek met sterke beschrijvingen, en levensechte personages. Een belangrijk thema in dit boek is de seksuele geaardheid van Oliver, die resulteert in mooie dilemma's. Zijn twijfel is prachtig, en het is heel mooi om te zien hoe iemand er langzaam achter komt op wie hij valt. Het enige nare is dat er een incestscène in zit, die wel even slikken is. Maar voor de rest is het een fantastisch boek over opgroeien, en alles wat daar bij hoort. De zonnige kant, de regenbuien, de twijfel, maar alles op een opwindend dramatische, krachtige manier.

Max Hell is geboren in het jaar van het paard. Niets vindt hij leuker dan muziek luisteren en spelen (alles van The Beatles tot Slayer), maar een goed boek gaat er ook wel in.