Recensie: Wat is een droom? De nieuwe Ursula Poznanski

Constant op de vlucht en niemand kunnen vertrouwen. Vanaf het begin van Layers sleurt Ursula Poznanski je mee in het leven van Dorian. Je kruipt in de huid van een jongen die een uitzichtloos leven leidt, op straat, in stinkende kleren. Dorian wordt van straat geplukt en krijgt een zorgeloos leven te lijden, maar al snel beseft hij dat dat een te vrolijk sprookje is. De spanning neemt toe. Hij twijfelt aan alles en iedereen en vindt steeds meer aanwijzingen. Zal hij het raadsel oplossen?

Waar of nep?

‘Slaperig voelde hij aan zijn gezicht. Hij wilde het water afvegen – alleen was het geen water.
Te warm.
Te kleverig.
En die geur...
Zijn ogen gingen langzaam open, alsof het tegen zijn zin was. In het flauwe licht van de buizen aan het plafond zag hij iet roods op zich af komen.
Dorians lichaam reageerde nog voor hij zelf echt doorhad dat het bloed was.’

Dorian wordt wakker in het koude metrostation en realiseert zich voor de zoveelste keer hoe afschuwelijk zijn leven is. En het wordt alleen maar erger wanneer hij een lijk naast zich ziet liggen. Maar wonder boven wonder brengt deze gebeurtenis hem naar het einde van zijn uitzichtloze dagen. Hij krijgt onderdak, eten, drinken, maar het belangrijkste, onderwijs. In dit paradijs vindt hij ook zijn ‘Eva’, Stella in zijn geval. Lang na het overlijden van zijn moeder, vindt hij voor het eerst de liefde weer terug.

Maar als Dorian een heel ander beeld begint te krijgen van de stad, lijkt de afstand tussen hem en Stella steeds groter te worden. Elke dag voelt hij sterker hoe hij haar mist. Hij zet door, er staan levens op het spel. Maar wie moet Dorian vertrouwen als hij zijn eigen ogen al niet meer vertrouwen kan? Doordat het zich in het digitale tijdperk afspeelt, is het lastig de waarheid te onderscheiden van de gruwelijke nepbeelden. Of is de waarheid zelfs nog gruwelijker dan de nepbeelden? De onmacht van Dorian is bijna tastbaar: ‘Uit alle macht probeerde hij de schaarse puzzelstukjes die hij tot nu toe had gesprokkeld samen te voegen tot een beeld, al was het nog zo onvolledig.’ 's Nachts ligt hij te piekeren over het leven, wat na dat hij als zwerver van de straten werd geplukt, nog slechter lijkt te zijn, dan ervoor.

Steeds meer vragen

Door het toegankelijke taalgebruik kan je het verhaal snel volgen. Dat is wel zo fijn als het zo spannend is. Je wilt alsmaar door blijven lezen. Dorians belevenissen wekken veel nieuwsgierigheid op en je komt met steeds meer vragen: hoe is Dorian als zwerver gestrand? Hoe is zijn moeder gestorven? Maar vooral: hoe heeft Dorian een andere zwerver vermoord?

De gebeurtenissen zijn ontzettend gedetailleerd beschreven zodat het net lijkt of je zelf in het verhaal zit. Terwijl het niet eens vanuit het ik-perspectief is geschreven. Je kruipt in Dorians gedachtes en leeft met hem mee. Stukje bij beetje zal je het ingewikkelde plot begrijpen. Het zet je behoorlijk aan het denken, het is een verhaal dat je niet loslaat. Layers zal in je dromen terugkeren. Ik hoop dat je tegen nachtmerries kunt.

Cato Draaisma is vijftien jaar oud en zit op het Geert Groote College. Ze liep stage bij de boekhandel.