Recensie: Benedenwereld is informatief, intiem en een gids

Underland: A Deep Time Journey (Benedenwereld in de vertaling van Nico Groen en Jan Willem Reitsma) is heel veel boeken ineen, en het geheel is uitermate geslaagd. In de inleiding, mooi 'Eerste zaal' getiteld, noemt MacFarlane op waar de benedenwereld allemaal voor gebruikt wordt: 'Beschermen (herinneringen, kostbaarheden, boodschappen, tere levens). Delven (informatie, rijkdom, metaforen, mineralen, visioenen). Wegstoppen (afval, trauma’s, gifstoffen, geheimen).'
We hebben de benedenwereld lange tijd gevuld met wat ons angst inboezemt en wat we kwijt willen, maar ook met wat ons lief is en wat we willen bewaren,' schrijft hij - en die tegenstelling zit in het hele boek. Ook MacFarlane zelf is gefascineerd door de wereld onder de zichtbare wereld - maar is ook bang voor het donker en het niet-zichtbare dat hem daar te wachten staat.

N.B. Lees op Athenaeum.nl een fragment uit Benedenwereld.

Benedenwereld is vele boeken. Het is een informatief boek. Zo was het hoofdstuk 'Donkere materie' voor mij een eyeopener, over de mijnbouw in de Noordzee, waar een heel gangenstelsel loopt onder een van de drukste vaarroutes.

Het is een wandelboek. 'Sterrenloze rivieren (de Carso, Italië)' kun je heel makkelijk als inspiratie gebruiken als je nog niet weet wat je de volgende vakantie wilt doen.

Het is een interviewboek. De mensen die MacFarlane op de meest afgelegen plekken ontmoet zijn mooi geportretteerd, hij licht de redenen uit waarom ze daar wonen, hun liefde voor die plaatsen.

Maar het is ook een heel intiem boek, MacFarlane beschrijft zijn angsten onder de grond zoals in 'Onzichtbare steden', over de tocht van twee dagen met een jonge vrouwelijke gids die zonder plattegrond hen toch het hele gangenstelsel doorloodst, of als in het hoofdstuk op de Lofoten, 'Rode dansers', over het gevoel dat er nog een levend wezen aanwezig is op het eiland terwijl hij weet dat hij er alleen is.
En op die momenten is het boek heel ontroerend, je voelt hoe nietig de mens is in het grote geweld van de aarde, ook al denken we ook de donkerste plaatsen te kunnen doorgronden en ze zelfs te gebruiken voor ons gemak of plezier.

Elly Ooms is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.