Recensie: Een handreiking voor de nieuwe generatie feministen

Marja Pruis brengt in De nieuwe feministische leeslijst een eigenzinnige selectie van verschillende auteurs over oude en nieuwe feministische klassiekers bij elkaar; evenveel nieuwe als bekende schrijvers die de boeken voorstellen aan de huidige generatie feministen. Een boekverkopersbespreking door Harm Hendrik ten Napel.

N.B. Zondag 24 maart vertellen Marja Pruis, Basje Boer en Roos van Rijswijk bij Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum welke boeken je gelezen moet hebben als jonge feminist.

Het feminisme van de jongste generatie is overal – dat mocht duidelijk zijn toen Beyoncé het woord metershoog projecteerde tijdens haar optredens. Feminisme begint zo langzamerhand iets vanzelfsprekends te krijgen. Niet dat daarmee de strijd is gestreden, natuurlijk niet, maar het gelijkheidsideaal is mainstream geworden (wat niet alleen maar een overwinning is, het levert ook weer nieuwe uitdagingen op).

Waarom deze leeslijst, kun je je afvragen. Het is niet alsof het feminisme van nu zich ernstig onbelezen heeft getoond en er daarom maar eens een lijstje moest komen. Nee, feminisme vraagt überhaupt om constante heroverweging en uitdaging, en daarbij is zo’n handreiking als dit gewoon handig.

De leeslijst is precies dat: een overzicht, een onderlegde suggestie. Het is geen nieuwe canon, dat zou ook helemaal niet passen bij de diversiteit van het hedendaagse feminisme. De bundeling die Pruis heeft samengesteld, begint in 1915 en eindigt in 2015, en geeft twintig schrijvers de kans om een belangrijk boek te introduceren voor een nieuwe generatie. Er is geen sprake van een programma, een verzameling overtuigingen die de keuzes heeft gestuurd. En dat is alleen maar goed.

Het geeft schrijvers – van Bregje Hofstede tot Saskia Pieterse, en ook een paar mannen – de kans om niet alleen de loftrompet te steken maar ook hier en daar een historische kanttekening te plaatsen. Verfrissend is het bijvoorbeeld dat Germaine Greer (controversieel in feministische kringen) voorbij het debat ook bewonderd wordt om haar onverschrokkenheid. ‘Ergens is het ook een verademing dat een vrouw zo ongegeneerd de feministische consensus aan haar laars lapt,’ schrijft Xandra Schutten.

Zeuren welke titels er nog in hadden gemoeten, is niet aan de orde. Hoewel ikzelf bijvoorbeeld bell hooks nog wel miste, was dat niet omdat de verzameling te weinig intersectioneel zou zijn – zo’n gemis is gewoon persoonlijk. (Toni Morrison en Audre Lorde zijn wel opgenomen, en ook Fatima Mernissi met Achter de sluier.) Nee, de lijst is divers, interessant en prikkelend. De nieuwe feministische leeslijst is zo’n boek waardoor je meteen weer twee, drie boeken op je eigen to-read-lijstje zet.

Harm Hendrik ten Napel is schrijver, filosoof en boekverkoper. Zijn verhalen en essays verschijnen onder andere in Tirade, Revisor en de Nederlandse Boekengids. In oktober verscheen zijn verhalenbundel Om aan te raken [fragment] bij Uitgeverij Querido.