Recensie: Grappig, maar jammer

Na het succes van zijn eerste bundel, Gedichten van de broer van Roos, komt presentator Tim Hofman nu met Grappig jammer. Daarmee staat hij momenteel in de Bestsellerlijst 60. Hofman bespreekt in zijn gedichten alles wat in het leven van de twintigers en dertigers relevant is: seks, liefde, dood, de maatschappij, religie, seks…

In een openhartig interview met de Volkskrant gaf Hofman al aan zich nergens voor te schamen en ook vooral nergens meer bang voor te zijn, dingen die in zijn eerste bundel nog met enige regelmaat naar voren kwamen. Desondanks heeft hij toch het gevoel zijn dagboek te hebben overhandigd aan de uitgeverij. '… met die dichtbundel ligt alles van mij ineens zo op tafel. Ik ben bijvoorbeeld vrij eerlijk over waarom het in relaties soms misging.'

Applaus, applaus

Ook is hij zich bewust van het feit dat hij, ondanks zijn goede intenties, wel altijd 'met een camera op zijn bek staat': 'Toen heb ik met mezelf afgesproken: oké, ik vind dit vak leuk, ik ben hier goed in, maar als ik het dan toch doe, voel ik me wel geroepen om onderweg dingen te bewerkstelligen.' Hofman is in staat kritisch te zijn, ook over zichzelf, ook in Grappig jammer. Met woordspel en rijm:

'Ik schijnheilig te zijn / applaus, applaus / zie me lekker gaan / 't gaat niet om de veren / applaus, applaus / ik heb het goed gedaan / en je mag me tutoyeren / applaus, applaus / nee, 't gaat niet om m'n baan / kijk me geven om de wereld / applaus, applaus / staat de camera wel aan / ik ben echt een fijne kerel'

Een nobel streven dat in beide bundels van Hofman op de voorgrond staat, is dat er vooral veel uitgesproken moet worden. Dat doet hij ook al actief (en vol overgave) op tv en YouTube, maar in boekvorm doet het vaak toch enigszins chaotisch aan. De onderwerpen díe worden aangesneden zijn persoonlijk en herkenbaar, met name voor de millenials. Er is veel te bespreken en hij lijkt geen orde te hebben aangebracht in de brij aan actuele thema's.

Weinig woorden

Hofman zet met weinig woorden situaties duidelijk neer. Fantasie lijkt bijna overbodig. Een verhaal lijkt soms te ontbreken, zoals in het gedicht 'Mourning':

'A / morning / with / u.'

Een lach en een traan weet Hofman met gemak op te roepen, vooral met zijn woordgrappen.

'Drie universiteiten, een studieschuld, geen diploma. / was verslaafd aan van school getrapt worden / ben inmiddels afgekickt.'

Of

'Gemene deler / we delen niks / behalve de rekening'

Het bewerkstelligen van dingen, zoals Hofman zich zo optimistisch voorneemt, lukt hem in zulke gedichten niet. Hofman zet ook niet hoog in qua techniek, maar het leest wel vlot en dat is ook wat waard.

Subtiliteit

Toch gaat ook een deel van de gedichten - het autobiografische deel - wel degelijk ergens over.

'Twee weken lang iedere dag gehuild/ mijn vriendin / ging vreemd / met een vrouw / ik wist / ervan / en was heel / erg gekwetst / door wat ze / zei vooral / maar dat geeft / niet want / er groeit haar / uit mijn gezicht'

Door de subtiele kritiek die Hofman hiermee levert op de positie van de man in de samenleving, diept hij de autobiografische basis van de bundel verder uit.

Wanneer het leestempo te hoog wordt, gooit Hofman er een technisch(er) stuk in. Zo komt na 'Gemene deler' het gecompliceerdere 'Marketingplan van een timmerman II' (deel I is te vinden in de eerste bundel, uiteraard) en 'Trio Jaloezio', een gedicht dat op vier verschillende manieren gelezen kan worden. Er is daardoor grote overlap met Gedichten van de broer van Roos, waar dezelfde afremmende techniek wordt gebruikt.

Misschien is het vullen van de bundel met herkenbare thema's wel een reden, samen met Hofmans reputatie als publiek figuur, dat jongeren zich in grote getale weer wagen aan het boek, zo zegt ook Guus Bauer op Tzum. Net als Gedichten van de broer van Roos heeft Grappig jammer wellicht als positief bijkomstig resultaat dat meer jongeren een boek oppakken. En poëzie nog wel! Het is aardig en leest lekker weg, Hofman heeft er duidelijk plezier in gehad, maar of deze hernieuwde lezers lang genoeg stilstaan om meer poëzie en literatuur te ontdekken? Ik vrees dat Hofman dat ding niet bewerkstelligt.

Lisanne de Zee is studente Media en Cultuur, publiceert recensies over Engelstalige boeken op haar blog en loopt momenteel stage bij Athenaeum.nl.