Recensie: Hartverscheurend hoopvol

Op aarde schitteren we even (On Earth We’re Briefly Gorgeous, vertaald door Johannes Jonkers) is een brief van een zoon aan zijn moeder die niet kan lezen. De schrijver van de brief, de achtentwintigjarige Hondje, legt een familiegeschiedenis bloot die voor zijn geboorte begon - een geschiedenis waarvan het brandpunt in Vietnam ligt. Daarnaast verschaft hij toegang tot delen van zijn leven waar zijn moeder nooit van heeft geweten, en doet hij een onvergetelijke onthulling. De roman is behalve een getuigenis van de problematische maar onmiskenbare liefde tussen een alleenstaande moeder en haar zoon, ook een genadeloos eerlijk onderzoek naar ras, klasse en mannelijkheid. Op aarde schitteren we even stelt vragen die centraal staan in het Amerika van nu, dat ondergedompeld is in verslaving, geweld en trauma. Het is een roman vol mededogen en tederheid over de kracht van je eigen verhaal vertellen en over de vernietigende stilte van niet gehoord worden. Een boekverkopersbespreking.

N.B. Deze recensie is verscheen eerder op Oost Online. Wij publiceerden eerder voor uit Op aarde schitteren we even. Plus: dit boek is niet alleen Annicks favoriet van 2019, maar ook van meer boekverkopers - en van de critici.

Afgelopen september las ik mijn tot nu toe favoriete boek van dit jaar: Op aarde schitteren we even van Ocean Vuong. Voor het verschijnen van dit boek had ik nog nooit van Vuong gehoord, niet heel vreemd; hij publiceerde hiervoor alleen poëzie, voornamelijk in Amerika. Op aarde schitteren we even is zijn romandebuut.
Dat Vuong vanuit de poëzie komt wordt tijdens het lezen vrij snel duidelijk: het is prachtig poëtisch geschreven, met veel liefde en zorg voor de taal en de opbouw.

Het boek is opgezet als een brief van een zoon aan zijn moeder, het schrijnende hieraan is echter dat zijn moeder niet kan lezen. De hoofdpersoon, Hondje (Little Dog), schrijft in deze brief over zijn eigen jeugd als Vietnamese jongen in Amerika, waar hij opgroeide met zijn oma en zijn moeder, maar komt hierdoor ook automatisch uit bij de levensverhalen van de belangrijkste twee vrouwen in zijn leven. Een droevige geschiedenis van een vrouw die met haar dochter naar Amerika is gevlucht na de Vietnamoorlog. Dit werkt vanzelfsprekend allemaal door in het leven van Hondje. Hij heeft een moeizame, problematische relatie met zijn moeder. Door wat ze beiden hebben meegemaakt, maar ook door het verschil in kansen die ze beiden hebben gekregen en krijgen. Vuong onderzoekt door de ogen van Hondje familiebanden en de hoop en verwachtingen van een nieuw leven in een nieuw land, maar ook ras, mannelijkheid, klassenverschillen en verslaving spelen een belangrijke rol.

Als de moeder van Hondje de brief wel had kunnen lezen was het wellicht een heel ander boek geworden; nu neemt de auteur alle ruimte voor eerlijkheid, openheid, en zelfs voor een onthulling waar de moeder nog niets over wist. Uit de brief spreekt bijna in gelijke mate de liefde voor zijn moeder als de frustratie over de twee werelden waarin ze leven, en die niet te verenigen zijn.
Hartverscheurend en rauw, maar hoopvol. Ik ben zeer benieuwd wat zijn tweede boek gaat brengen.

Annick van Kessel is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Roeterseiland.