Recensie: Ik weet niet wie ik ben geweest

Alweer? Hou toch op. Ga iets nuttigs doen. Zo stel ik me voor dat Olive Kitteridge zou reageren op Olive, Again, de nieuwe roman van Elizabeth Strout en een vervolg op Pulitzerprijswinnaar Olive Kitteridge uit 2008. (De Pulitzerprijs, nog zoiets waar Olive niet van onder de indruk zou zijn.) Olive is eerlijk, rechtdoorzee, zegt waar het op staat. Zo is ze altijd geweest, en ze is het type niet om dat te veranderen. Maar in Olive, Again (Opnieuw Olive, vertaald door Marijke Versluys, is vandaag verschenen) zit de tijd haar op de hielen en slaat zelfs bij Olive de twijfel toe.

N.B. Eerder publiceerden we voor uit Strouts Ik heet Lucy Barton en Niets is onmogelijk.

Gemeenschap

Net als Olive Kitteridge speelt Olive, Again zich af aan de kust van Maine, met als enige verschil dat Olive, gepensioneerd en al een aantal jaar weduwe, nu in een ander klein stadje woont. De opzet van het boek is weer hetzelfde: de roman bestaat uit hoofdstukken die bijna als korte verhalen te lezen zijn. Sommigen draaien om Olive, maar in andere hoofdstukken verschuift het perspectief bijvoorbeeld naar de dochter van een ouder, excentriek echtpaar, een buurman, of de tienerdochter van de postbode, die jong overleden is en nog bij Olive, die wiskunde gaf, in de klas heeft gezeten.

Het is niet zo dat Olive steeds het centrum is van deze verhalen, of dat iedereen op een of andere manier dichtbij haar staat. Olive fungeert meer als ons inkijkje in deze gemeenschap, waar iedereen elkaar kent maar waar veel verborgen blijft. Kayley bijvoorbeeld, de dochter van de postbode, heeft een verwarrende ervaring met de man van het excentrieke oudere echtpaar waar ze elke week komt schoonmaken., Een ervaring die ze angstvallig geheimhoudt. In Kayleys hoofdstuk, 'Cleaning', is Olive Kitteridge een bijfiguur.

'Kayley locked her bike out behind the nursing home, and as she went around to the front door, Mrs. Kitteridge was just coming out. "Hello again ," Mrs. Kitteridge said to her; she was a big woman, tall, and when Kayley had first met her here a month ago, she had seemed a little frightening. Now Mrs. Kitteridge held the door open for Kayley, and she said, "You're quite the kid, coming to visit someone in this place. God, I hope to hell when I get to this stage, someone just shoots me." Kayley said, "I know. Me too. I mean I hope they shoot me too." Mrs. Kitteridge put her sunglasses on and looked Kayley up and down and said, "Well, you won't have to worry about it for a while." She let the door close, and they stood together in the pale March sun.'

Ouder worden

Deze op het oog kleine scène is op meerdere manieren exemplarisch voor de roman als geheel. Ten eerste door Strouts voorliefde voor alledaagse gesprekken en details, die net alledaags genoeg zijn om herkenbaar te zijn maar ook betekenisvol genoeg om mee te bouwen aan het verhaal. Waarom komen Kayley en Olive elkaar juist in een verzorgingstehuis tegen? Omdat de hele roman draait om ouder worden, het verstrijken van de tijd - zelfs tiener Kayley, is daar al mee bezig. Strout onderstreept het soms schrijnende verschil tussen hoe iemand overkomt (Olive: daadkrachtig, niet van haar stuk te krijgen), en hoe die persoon zich kan voelen (Olive: onzeker, zoekend naar houvast).

Want wat doet Olive intussen? Olive hertrouwt, met een man die totaal anders is dan zij, maar toch goed bij haar past. Olive krijgt haar zoon en zijn nieuwe vrouw op bezoek, en vraagt zich af of ze ooit nog zo dichtbij hem zal staan als ze deed toen hij klein was. Olive komt zelf in een verzorgingstehuis terecht, en schrijft op aanraden van een vriendin (een nieuwe vriendin, en een dierbare) haar herinneringen op. 'I do not have a clue who I have been. Truthfully, I do not understand a thing,' schrijft ze; het is een realisatie die haar nog meer verrast dan de lezer, omdat ze altijd juist heeft gedacht dat ze alles zo scherp en eerlijk zag. Olive, Again is een kleine maar grootse roman, van een schrijfster die een diepgeworteld begrip heeft van de gecompliceerde wisselwerking tussen een mens en haar leven. Ik zou bijna zeggen: Olive, doe ons er nog een.

Emmi Schumacher is anglist en mediastylist. Ze knipt, plakt, schrijft en fotografeert op Emmimeteeni.tumblr.com.