Recensie: Stoffen van de prehistorie tot nu

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: De gouden draad. Hoe stoffen geschiedenis schrijven zal denk ik altijd op mijn tafel blijven liggen. Ik ga er nooit genoeg van krijgen. Na de inhoudsopgave en de inleiding bladerde ik direct door naar het register. Wat schrijft ze over wol? Over vlas? Over parkajassen? Over indigo? En als je dan toch daar in die woordenlijst bent beland, dan krijg je een zere duim van het heen-en-weer gaan in dit dikke boek. Met prachtig goud-op-snee mooier uitgevoerd dan het Engelse origineel, zijn de verhalen in dertien hoofdstukken met fraaie symbolen weergegeven. Over weven, mummies, steden en hun plaats aan de zijderoute, de zeilen van de Vikingen, de wollen stoffen voor de middeleeuwse koning in Engeland, kleding van de slaven in Amerika, bergbeklimmers, isolatie, industrie, snelle sportstoffen en innovatieve oplossingen. Hoe textiel diep in onze taal zit. Levens die verweven zijn, plannen die aan een zijden draadje hangen, standpunten waaraan niet getornd kan worden: Kassia St Clair schetst een fascinerende wereld.

En ja, het gaat letterlijk iedereen aan. 'Ik ga er maar even vanuit dat je niet naakt bent, beste lezer.' Ze deed zeer diepgaand en breed onderzoek, haar bibliografie is veelzijdig en enorm. Stoffen van de prehistorie tot nu en dwars door alle culturen en St Clair beschrijft ook de context. Zo gaat de geschiedenis aan de haal met iets wat je soms gewoon voor lief neemt. Katoen, wol, linnen. Als je bedenkt dat de oudste vondsten van geweven linnen van zo'n 32.000 jaar terug dateren, je kunt het je nauwelijks voorstellen. Stof voor warme of koele kleding, voor decoreren en onderscheiden, voor machtsvertoon en identiteit, voor techniek, voor al deze facetten heeft St Clair aandacht. Ze vertelt geweldige verhalen, die zeer gaan leven. En dat zonder illustraties, een bijzondere prestatie.

Je zult nooit meer onzorgvuldig omgaan met je kleding als je weet hoe lang de mens al bezig is zich met stof te omwikkelen, en hoe hard ervoor gewerkt is en wordt. Voer voor historici, ontwerpers en modefreaks, zelden las ik een zo veelzijdig boek over textiel.

Reny van der Kamp is medewerkster van Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum, docent beeldcommunicatie en textielontwerper.