Recensie: Wie zette Modderkolks router uit?

Huib Modderkolks boek Het is oorlog maar niemand die het ziet is zo'n boek over dingen waar je toch te weinig over nadenkt. Je weet al dat je gaat schrikken — en dat doe je ook. Want het is spannend - die geheime diensten hebben iets mysterieus, en er zijn thrillerelementen aan Modderkolks onderzoek - maar ook concreet en reëel. Hackers van buitenlandse diensten kunnen je router platleggen, de alle energiecentrales in een land - of wie weet, de Deltawerken openzetten. Een boekverkopersbespreking door Joop Hopster.

'Ik zei Steven telefonisch dat ik niet langer kon praten. Maar het internet bleef weg. Ook de volgende dag - terwijl er geen storing bekend is. Het modem van de internetprovider werkt ook naar behoren. Alleen de witte router - die mijn wifisignaal de woonkamer in stuurt - heeft het volledig begeven. Resetten heeft geen zin, lukraak op knoppen drukken ook niet, er zit geen leven meer in. Zo dood als een pier.'

Precies tegelijk is het internet weggevallen bij zijn collega, op de vooravond van een reis naar Glen Greenwald. 'Iedereen die ik er later over spreek denkt hetzelfde: dat kan geen toeval zijn.' En hij spreekt nogal wat mensen. Zo'n 110 mensen, medewerkers of oud-medewerkers, die eigenlijk helemaal niet met hem mogen praten, die dingen niet ontkennen of in algemene termen antwoorden.

Modderkolk zit nog maar kort in dit journalistieke specialisme, en dat werkt goed: hij legt dingen uit, de mate waarin alles met elkaar verbonden is, waar de zwakke punten zitten (je modem, de router), gebruikt geen jargon, is eerlijk over zijn eigen leercurve. Maar hij schrijft ook over een veranderend informatielandschap. Ooit waren de Britten en de Amerikanen superieur, inmiddels zijn de Russen en Chinezen bij, en zíj houden zich niet aan de spelregels. Dat is een doodeng inzicht. Want ja, de AIVD - blijkbaar toch een hoog aangeschreven veiligheidsdienst - hielp bij de complexe operatie om het Stuxnetviras te implanteren bij een Iraanse kerncentrale. Maar wie legden in 2011 het Nederlandse Diginotar plat, dat digitale certificaten uitgeeft? Wie nam de computer over van de systeembeheerder van het Oekraïense energienetwerk en zette terwijl de man het zag gebeuren stuk voor stuk de energiecentrales uit? Wie brak in in Modderkolks router?

Kijk, het is geheim, en we weten niet hoe weinig we weten. Modderkolks verhalen zijn ook niet allemaal te checken. Maar het is dus wel meer dan een spannend, in één ruk uit te lezen boek. Er gebeuren echt enge dingen in het hier en nu - en ze kunnen jou en mij raken.

Joop Hopster is werkzaam bij Athenaeum Boekhandel als rubrieksbeheerder Geschiedenis en Politiek.