Recensie: De ambivalentie omarmd

‘In Holland staat een huis’ heet het kinderversje uit de oude doos. Een andere titel voor dit liedje zou ondenkbaar zijn, want het is naast het intermezzo ‘van je singela singela hopsasa’ de enige tekst. Van het eerste couplet dan. Natuurlijk woont er vervolgens iemand en na ettelijke coupletten blijkt er wel degelijk iets te gebeuren in dat huis. Zo is het ook in het huis in Engeland waar Maarten Asscher ons mee naartoe neemt in zijn nieuwe roman. Maar vooralsnog gaat het alleen over het huis dat er staat.

N.B. Donderdag 5 maart interviewt Clairy Polak Maarten Asscher over de roman. Kom ook! Eerder publiceerden we voor uit Een huis in Engeland, en uit Kort geluk[fragment], Toch zit het anders, dat we ook bespraken, en Het uur der waarheid.

Zijn grootouders wonen er, op 34 Pensford Avenue in Kew, en elke zomer logeert de jonge hoofdpersoon bij hen. Zomers waarin het stralend weer is. De dagen bieden zowel de geborgenheid van vaste rituelen als verrassingen, uitstapjes naar de stad of de botanische tuinen. Elke avond krijgt de jonge Maarten een nachtzoen van zijn grootmoeder, God bless you zegt ze en dan valt hij moeiteloos diep in slaap tot de volgende zonnige ochtend.

Tijdens doorwaakte nachten brengt de volwassen hoofdpersoon zijn idyllische en overzichtelijke zomervakanties in de jaren zestig gedetailleerd tot leven. Aan de hand van tastbare objecten in het geliefde huis van zijn grootouders komen dierbare herinneringen boven, geuren, geluiden, goedmoedig gekibbel. Het hele huis als een Roman Room. Met deze beelden sust de slapeloze schrijver zichzelf in slaap. Maar er komen ook vragen op die hem juist wakker houden. Waarom verhuisden zijn grootouders in 1947 plotseling naar Engeland? Hoe is de conspiracy of silence van de familie over de oorlogsjaren te duiden?

Op mooi, kabbelend proza deinen wij als lezers mee, maar net als de oogleden prettig zwaar worden versnelt het tempo, verandert het perspectief, bevinden we ons niet meer op het perfect gemaaide gras van 34 Pensford Avenue maar in Genua of Parijs, in het heden, of in een andere versie van het verleden.

‘Zo kom ik erachter dat zielig en mooi op een of andere manier bij elkaar horen,’ schrijft Asscher bij de herinnering aan een dood vogeltje dat hij ziet liggen tijdens een wandeling aan de hand van Oma Roosje. Een huis in Engeland is de liefdevolle omarming van ambivalentie door een volwassen kleinzoon.

Caroline Reeders is directeur van Athenaeum Boekhandel.