Recensie: De jaren vangen

3 november 2020. Ik noteer: De Amerikanen gaan naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Zal het Biden worden of toch Trump? Hopelijk het eerste. Het belooft een lange nacht te worden. Spanning en sensatie. Chaos en rumoer. De tijd zal het leren wat de toekomst ons gaat brengen.

N.B. Lees ook onze voorpublicatie uit De jaren en Joeba Bootsma's bespreking van Meisjesherinneringen.

Dit zou ik zomaar in mijn dagboek hebben kunnen schrijven, of in mijn agenda, als ik ook maar een van de twee zou bij houden. Ik doe dat niet omdat ik het niet kan. Het is een belemmering in mijn leven. Een onhandige, dat geef ik toe.

Gelukkig is daar Annie Ernaux. Twaalf jaar na het verschijnen van Les annees in Frankrijk verscheen dan eindelijk de meesterlijke Nederlandse vertaling door Rokus Hofstede: De jaren. De roman, of wat het dan ook wel of niet is, gaat over het Frankrijk van de jaren ’40 tot aan 2006. Jaren die voorbijvliegen, maar ook niet.

Ernaux probeert deze jaren te vatten in korte schetsen, observaties en overpeinzingen. Soms scherp, soms emotioneel. Opdat we niet vergeten. Ze neemt ons bij de hand en laat zien hoe de wereld in de jaren na de oorlog verandert. Hoe de televisie zijn intreden doet in het dagelijks leven, de oorlogen, de opkomst van rechts en dan weer links en dan weer rechts en weer links en uiteindelijk extreem-rechts, de veranderende rol van de vrouw. En dat alles doet Ernaux zonder ook maar een keer het woord ‘ik’ te gebruiken. Het gaat niet over haar, maar over iets universeels.

Ik ben blij dat deze wonderschone vertaling er is en Ernaux’ meesterwerk eindelijk door ons allemaal gelezen kan worden.

Bob Kappen is romanist en literatuurwetenschapper, en boekverkoper bellettrie bij Athenaeum Boekhandel Spui.