Recensie: Alles werkt beter, in de bergen

De achtergrond van de nieuwe roman van Toine Heijmans trok me al meteen. Ik ben geen bergklimmer, maar het fascineert me wel. De hoge, onbereikbare bergen, het bedwingen van die toppen, iets wat Robert MacFarlane in Mountains of the Mind al onderzocht: een aantrekkingskracht die bestaat naast de harde werkelijkheid van gevaar en afzien. Voor de hoofdpersoon van Zuurstofschuld is klimmen zijn leven. Sinds een studievriend hem erop wees, ontdekte hij dat het voor hem gemaakt is, voor zijn lijf en zijn hoofd. En dus gaat dit boek over klimmen ooit en klimmen nu, over het fysieke en de vriendschap - en Heijmans zet dat heel mooi neer.

N.B. Lees ook de eerste pagina's op Athenaeum.nl, en een fragment uit Pristina.

Waarom klimmen? Dat is de vraag, en het directe antwoord is geestig en onbevredigend:

‘Eén keer stelde ik Lenny de vraag waarom we klommen. “Omdat ik er een stijve pik van krijg,” was zijn antwoord, en daarna hebben we het er nooit meer over gehad.’

Maar toch krijg je een beeld:

‘Wat ik wel kan zeggen: alles werkt beter, in de bergen. Het geluid is sneller, het licht is scherper, de steen is kouder, mijn lijf elastischer, mijn gevoel dieper. Alles lijkt dichtbij, daarboven, alles doet ertoe.’

Het is niet alleen een gevoel, Heijmans introduceert het 'wiskundig klimmen': 'Je moet het kaal maken, het klimmen, je moet een route zien als een reeks binaire beslissingen.' Maar terwijl dat hetzelfde effect blijft houden, toont Zuurstofschuld wel verandering: waren de klimmers van vroeger, de Mallory's, nog ontdekkingsreizigers, nu wordt bergklimmen door reisbureaus georganiseerd als teambuilding-uitje. En de top is niet meer het ultieme doel - dat is de weg ernaartoe namelijk nu -, en Walter wordt ouder, zijn vriendschap met Lenny evolueert ook. En daar wordt deze inleiding in een fascinatie een roman.

Roel Salemink is archeoloog en duo-winkelchef van Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum Spui.