Recensie: Indrukwekkende getuigenis van een voorbije tijd

Marit Kapla (1970) groeide op in Osebol, een dorp in midden Zweden waarover ze nu dit boek schreef (vertaling Janny Middelbeek-Oortgiesen). Het is een dorp zoals er velen zijn: een aantal huizen, verspreid over het land, geen straten, alleen paden die naar de huizen leiden, en omringd door bos, want Zweden bestaat voor het grootste deel uit bos. Zij werd hier geboren, verhuisde naar Stockholm om te studeren en woont inmiddels in Gotenburg. Haar ouders bleven in het geboortdorp achter tot ze niet meer zelfstandig konden wonen en haar moeder het ouderlijk huis moest verkopen.

Kapla bleef zich altijd verbonden voelen met dit kleine dorp. Het is slechts een stipje op de kaart, maar de ontwikkelingen die zich hier voltrokken, vonden overal plaats en vertellen daarmee een groter verhaal. Om die reden besloot zij alle inwoners die waren overgebleven te interviewen. Het resultaat is een uniek boek geworden, waarin de stemmen van deze mensen klinken. Alle gesprekken zijn uitgeschreven op zo'n manier dat het poëzie lijkt, met veel wit op de pagina's. Zo vertelt Karin Håkansson (1926 – 2017):

‘Eivor woonde op Eftnäs
bij haar ouders.

Ongeveer in dezelfde tijd dat wij
in dit huis kwamen wonen
hebben die een verdieping boven op de winkel gezet.

Ik kende haar eerst niet.

Zij had altijd in dit dal gewoond.

Het liep via de kinderen.

We zagen elkaar op het consultatiebureau en…

Mona en Arne zijn even oud.

We hadden best vaak contact.

En toen we ouder werden
werd dat steeds meer.

En dan had je het bessenplukken.

Godallemachtig wat hebben wij veel bessen geplukt.

Als je in het bos kwam zag het er helemaal rood.’

Evengoed zit er een enorme verhalende kracht in, en leest het als een roman. Gaandeweg word je meegezogen in de levens van deze personen, waarin al het grote en kleine leed van de twintigste eeuw aan bod komt. Het is een indrukwekkend werk en een prachtige getuigenis van een voorbije tijd, een voorbije wereld.

Ilja Velthuis is boekverkoper bij Athenaeum Haarlem en schrijfster. Lees haar blog Een leven in scènes.