Recensie: Amsterdam.Amsterdam: Een pleisterplaats en een bioscoop vol herinneringen

Athenaeum Boekhandel is natuurlijk meer dan een Amsterdamse boekhandel, maar het fotoboek Amsterdam.Amsterdam., samengesteld door Anthon Beeke en Henk Raaff, is ons meteen heel dierbaar. We vroegen enkele rasechte Amsterdammers onder onze boekverkopers hun favorieten toe te lichten. Dus lees op onze site de inleiding van Henk Raaff, lees de keuze van Reny van der Kamp en Herm Pol, die van Lola Storm en Anna Koopman, en lees vandaag de keuze van Marius de Smet, Julia Maria Keers en Jesse Keff.

Met grote dank aan de fotografen en hun rechthebbenden voor de toestemming de foto's hier af te beelden. De rechten blijven bij hen berusten.

Marius de Smet: majestueus voorbijglijden

‘Prachtig boek. Mooie foto’s, ik heb er een paar uitgekozen die iets voor mij betekenen.

Molen De Gooier aan de Zeeburgerdijk, links de gereformeerde Funenkerk en rechts het Zeeburgerpad, 1896, Jacob Olie, © Stadsarchief Amsterdam

Zo is de foto van de Molen De Gooier me heel vertrouwd, ik heb daar jaren vlakbij in de buurt gewoond en menig biertje van Brouwerij ’t IJ tot mij genomen. Zeer prettige pleisterplaats. Dan is er die foto van de dijkdoorbraak bij Tuindorp Oostzaan, van Oscar van Alphen. Ik woonde daar toen zelf en ben als bijna-tweejarige geevacueerd. Vader en moeder en vier kinderen (mijn jongste zusje was net een half jaar oud) moesten halsoverkop huis en haard verlaten. Het water kwam tot anderhalve meter hoog de huizen in. Pas maanden later konden we er weer terecht. Met een subsidie van de gemeente konden er nieuwe spullen worden aangeschaft want alles wat niet naar de eerste etage was gebracht was naar de ratsmodee. Uiteraard weet ik er niets meer van…

Luchtschip Graf Zeppelin boven de Sint-Willibrorduskerk aan de Amsteldijk, 1928, Vereenigde Fotobureaux N.V.

Dan is er die foto van die zeppelin, uit 1928 (geboortejaar van mijn moeder). In 1963 (ik was 5) vloog er een zeppelin boven ons huis in Tuindorp Oostzaan. Dat heeft een sterke indruk op me gemaakt; ik zie hem nog majestueus voorbijglijden.

Aardappeloproer aan de Cruquiusweg, 1917, fotograaf onbekend

De fotograaf mag onbekend zijn, voor mij is het een bekende foto aangezien mijn geschiedenis-eindscriptie over het Aardappeloproer in 1917 ging. “Hier met de aardappelen” was de door mij gekozen titel. Juist getroffen, al zeg ik het zelf… Er vielen wel een stuk of twaalf doden bij.

Provo-verkiezingscampagne met Witte-Fietsenplan op het Leidseplein, 1966, Cor Jaring, © Stadsarchief Amsterdam

Bij Cor Jaring ben ik een paar keer thuis geweest om zijn archief te bekijken. Hij had duizenden en duizenden foto’s thuis. Toen ik in de Athenaeum Museumwinkel in het Amsterdam Museum werkte hebben we hem een keer een praatje laten houden bij het verschijnen van een boek van zijn hand en tegelijkertijd een tiental foto’s uitvergroot en opgehangen in de winkel als een soort van mini-tentoonstelling. Dat Cor zelf uit het cafe gehaald moest worden om op tijd bij zijn eigen presentatie te zijn en niet slechts licht beschonken was maakt het verhaal nu alleen nog maar wat smeuïger.’

Lees elders op onze site Annemarie de Wildt over Cor Jaring.

Julia Maria Keers: ontzettend veel herinneringen

‘Ik vond de foto’s echt prachtig! Ik heb best veel favorieten, maar belangrijke foto’s vind ik die van de Jodenwijk achter prikkeldraad bij de Nieuwmarkt in 1941 van Charles Breijer en 323 Tuschinski Theater in de Reguliersbreestraat in 1935 van Karel Kleijn.

“Jodenwijk achter prikkeldraad bij de Nieuwmarkt” (1941, Charles Breijer, © Nederlands Fotomuseum, de foto is daar ook te bekijken) is paradoxaal omdat het zo’n typisch Amsterdamse foto is waarin je de Amsterdamse sfeer bijna kan proeven en tegelijkertijd is de Jodenwijk door de Tweede Wereldoorlog weggevaagd en deze foto is nog relatief aan het begin gemaakt.

Theater Tuschinski in de Reguliersbreestraat, 1935, Karel Kleijn, © Universiteitsbibliotheek Leiden/afd. Bijzondere Collecties

De tweede foto van het Tuschinski Theater vind ik bijzonder omdat Abraham Tuschinki, joods immers, het zelf niet heeft overleefd maar het theater wel en ik daar vaak met goede (joodse) vriendinnen vaak naar de film ben geweest. Ik kwam voor het eerst in Tuschinski op mijn vierde en het voelt alsof ik er deels ben opgegroeid — er zijn ontzettend veel herinneringen en tegelijkertijd blijft de sfeer in de bioscoop altijd bijzonder. Als Tuschinski er niet meer zou staan zou dat echt heel bevreemdend zijn.’

Jesse Keff: de grimmigheid van de jaren tachtig

‘Wat een leuk boek! Grappig dat het eens “nieuwe” foto’s zijn en niet de eeuwig bekende.

Het boek gaat voornamelijk over periodes voor mijn geboorte maar ik pik er wel, uit het hoofdstuk ‘Anarchie’, de ontruiming van diverse kraakpanden uit.

Ontruiming van kraakpand Wijers aan de Nieuwezijds Voorburgwal, 1984, Han Singels

Opgroeiend in de jaren tachtig in Oud-Zuid hoorden we op de achtergrond de tanks richting De Vondel rijden waar krakers een barricade hadden opgeworpen en een tram in brand stond. Onze straat zag blauw van de rook en het traangas. De foto van Han Singels van de ontruiming van kraakpand Wijers aan de Nieuwezijds Voorburgwal uit 1984 geeft die grimmigheid goed weer — net als de foto van Cor Jaring enkele pagina’s verder, maar nu met de ME.’

Marius de Smet is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum Spui, Julia Maria Keers is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Zuidoost, Jesse Keff werkt op de klantenservice en de administratie van Athenaeum.