Recensie: Lees Egan, vertrouw nooit een snoephuis!

Ik was erg onder de indruk van de nieuwe Jennifer Egan, Het snoephuis (The Candy House, uitstekend vertaald door Arjaan & Thijs van Nimwegen). Van een ogenschijnlijk heel simpel gegeven, een dystopische uitwas van social media, een caleidoscopische familieroman maken, dat kunnen er niet veel. Het is namelijk in de roman mogelijk om herinneringen opnieuw te beleven en zelfs aan te vullen met hoe omstanders die herinnering hebben beleefd. Fascinerend - maar ook beangstigend. Ieder karakter dat je volgt is daar zijdelings door geraakt, sommigen zoeken het bewust op, anderen hebben het gedaan en plukken daar de wrange vruchten van, ontdekken dat het helemaal niet zo leuk was - of juist leuker dan ze dachten. Experimenteel zou ik het niet noemen, maar vormtechnisch is het heel divers. Iets minder uit de verf dan Bezoek van de knokploeg, maar nog steeds een heel goed boek.

N.B. Lees op onze site ook een fragment uit Het snoephuis. Lees op onze site ook fragmenten uit Bezoek van de knokploeg en Manhattan Beach. Én de toelichting van Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen op die laatste roman.

Het boek is in vier delen opgebouwd: Build, Break, Dump, Build, een soort ontwerpproces. Ik probeerde dat te herkennen in het boek, maar dat lukt niet helemaal - en die puzzel deed wel af aan het boek. Maar het was geweldig om met deze personage mee te leven. Ames Hollander bleef me het meeste bij. Het eerste hoofdstuk is een soort sleutelhoofdstuk, waar Egan de hoofdpersonen introduceert met een oproep voor een debatavond bij de plaatselijke universiteit. Het stel dat dat organiseert heeft drie kinderen, en door het hele boek heen wordt Ames neergezet als the runt of the litter, het middelste kind - de oudste is heel succesvol geworden, de jongste een luidruchtig kunstenaar. Ames zit daartussen, heel rustig en gelukkig, maar ook hem wacht in deze roman gerechtigheid.

En het woord dat het meest voorbij komt, is authenticiteit. Verschillende mensen mijmeren daarover, de kunstenaars vooral, en natuurlijk slaat dat ook op het technologische gegeven. Wat is er nog authentiek aan je herinneringen als ze gecorrigeerd worden door anderen? Ook mooi: de ontwikkelaar van die technologie wordt spijtoptant op zijn sterfbed, en laat zijn geld na aan zijn tegenstander, de organisatie die de algoritmes bevecht. Het snoephuis is zwanger van die thematiek: wat doet technologie met je, hoe kun je jezelf zijn in een moderne wereld?

En de titel? Ik moest heel erg aan Hans & Grietje denken, en inderdaad, dat schrijft Egan ook: ‘Alleen kinderen verwachten iets anders, al waarschuwen mythen en sprookjes ons: Repelsteeltje, Koning Midas, Hans en Grietje. Vertrouw nooit een snoephuis!’

Jesse Keff werkt bij Athenaeum Boekhandel bij de klantenservice en de administratie.