Recensie: Een handvol sympathieke, opstandige personages: Anna Woltz' Gips

65! Anna Woltz staat met vier boeken in de Grote Vriendelijke Honderd, maar haar met een Gouden Griffel bekroonde Gips (2015) mag niet ontbreken natuurlijk. Fitz, die altijd alles wil zien maar nu woedend is, ziet haar vader (net gescheiden) en zusje (Bente) een akelige val met de fiets maken, en daarmee begint een dag in een ziekenhuis vol operaties, nieuwe vriendschappen en verliefdheden.

N.B. Anna Woltz staat ook met De tunnel (21), Alaska (42) en Honderd uur nacht (58) in de Grote Vriendelijke Honderd. Lees op onze site Annick van Kessel & Susanne van der Klei over De tunnel (en lees een fragment), Jesse Keff over Honderd uur nacht en Daan Stoffelsen over Woltz’ prentenboek Naar de wolven. Op Athenaeum.nl proberen we zoveel mogelijk boeken van de GV100 recht te doen met recensies, aanbevelingen en fragmenten.

‘Bloed, spinnen, uitbarstende vulkanen, zoenende ouders – ik doe nooit mijn ogen dicht. Ik wil alles zien. Behalve nu.’ Vanaf de eerste zinnen betrekt Woltz je bij de elfjarige Fitz, het stoere meisje dat net gehoord heeft dat haar ouders gaan scheiden (en waarom? Zodat haar moeder meer tijd voor zichzelf heeft?!). En dat in paniek raakt nu ze ziet hoe haar zus een vingertopje verliest bij een val met een slee.

‘Ik blijf staan en voel iets draaien.
Het topje van haar ringvinger is verdwenen. De vinger stopt te vroeg. En waar eerst het topje zat, zit nu bloed. Krankzinnig, angstaanjagend veel bloed.’

Woltz maakt de actie voelbaar met korte, rake zinnen die telkens ruimte bieden, als flitsen van beelden. Om over the top te eindingen. Gelukkig heeft Fitz het zelf ook wel door als ze te ver is gegaan: ‘Het allerstomste van al dit stomme gedoe is dat ik er zelf zo stom van word. Twee weken geleden was ik een doodgewoon meisje. En nu wil ik van mezelf scheiden.’

Dus de toonzetting, de karaktertekening van een handvol sympathieke, opstandige personages, de actie, daarmee pakt Woltz je meteen. En het decor helpt mee: het ziekenhuis is overzichtelijk en veilig, als je niet te veel let op de mensen die de Eerste Hulp binnenkomen, en het verandert in een omgekeerde sneeuwbol door een grote storm. De lift brengt je naar een prachtig uitkijkpunt op de elfde verdieping met een jongen in een rolstoel, en daar blijkt die boze Fitz ook vriendschappen te kunnen sluiten. Met deze mysterieuze, aantrekkelijke Adam, die toch gewoon kan lopen en een te vroeg geboren broertje heeft, en de openhartige Primula, die net een operatie ondergaan heeft - ze heeft een rits bij haar hart. Zij heeft wel een rolstoel nodig.

De dialogen zijn heel natuurlijk, de terugkerende details geven een prettig ritme (let op de vulkanen, de kroketten, de trouwringen van Fitz’ ouders) en Gips is superherkenbaar. Want als Primula zegt: ‘Ik wil niet dat je in een vulkaan springt. En ik snap het niet. Waarom mogen we geen dokter en verpleegster verliefd maken?’ En Fitz: ‘Omdat ze niet verliefd blijven!’ Dan legt ze het uit met een verhaaltjessom waarmee ze laat zien hoeveel huwelijken op scheidingen uitlopen.

Het verhaal is Gips is slecht na te vertellen, maar heel fijn om te ondergaan: in zo’n 160 pagina’s beleven de drie grootse avonturen, doet Fitz stomme en lieve dingen, en blijkt ze echt niet het stomste meisje te zijn, en liefde wel de moeite waard. En als boek is het gewoon ijzersterk. Of, zoals de Gouden Griffel-jury in 2016 zei: ‘Virtuoos verbindt en vervlecht Woltz verhaallijnen. Haar beeldende taal heeft geen nadere uitleg nodig. Alles heeft een functie. Woltz heeft een geraffineerde manier om informatie te introduceren en te doseren.’ Oftewel: een aanrader, en ik prijs me gelukkig dat ik nog veel boeken van Anna Woltz te gaan heb.

Daan Stoffelsen is webredacteur van Athenaeum.nl en vader van twee.