Recensie: Mot en de metaalvissers is een magische, roestbruine avonturenroman

9! De achtjarige en zijn moeder hadden al wat avonden met Mot opgetrokken toen de Grote Vriendelijke Honderd bekendgemaakt werd, en daarin is Mot en de metaalvissers, van oud-Athenaeumcollega Sanne Rooseboom (met illustraties van Sophie Pluim) de hoogste nieuwe binnenkomer. Zij begrepen het: deze avonturenroman, rondom de elfjarige Mot die een duikboot-op-maat opvist met haar magneet en in een geweldige speurtocht de koers van de stad, is niet weg te leggen. Ik was verrast, maar nu ben ik om.

N.B. Update: Rooseboom schrijft het Kinderboekenweekgeschenk 2023! Op Athenaeum.nl willen we met boekentips, recensies en fragmenten de hele Grote Vriendelijke Honderd recht doen. Alle items staan hier, zoals de bespreking van de op-een-na-hoogste-binnenkomer, Mohana van den Kroonenbergs Dodo.

Pas nadat zij het boek uit hadden, konden mijn eigen elfjarige en ik het gaan lezen. Mot is met harde cover uitgevoerd, en bevat vignetten en vriendelijke tekeningen van Pluim in passende tinten roestbruin. Het is het achtste boek van Rooseboom (1979), die haar volwassen debuut maakte in De Revisor in 2011, dat wist ik wel, maar dat ze naam heeft gemaakt met Het Ministerie van Oplossingen (deel 1 staat op plaats 80 in de lijst), daarvoor had ik de elfjarige nodig.

Metaalvissen en een missie

Mot en de metaalvissers wordt geen reeks (dat vertelt Rooseboom tijdens de Grote Vriendelijke Pakjesavond, vanaf 34:00). We leren er Mot in kennen, een naar eigen zeggen ‘stevig kind dat vale T-shirts draagt’, dochter van ‘een sportieve, modieuze fee’, een styliste die haar Vlinder had genoemd maar met wie ze telkens ruzie krijgt. Het is vakantie, iedereen is weg, maar bij invalmeester Lucas aan de kade ontdekt ze een nieuwe hobby: magneetvissen, of liever metaalvissen. Samen met haar veel te nette klasgenoot Vincent koopt ze een eigen magneet. Dan dat duikbootje, vrienden, en een doel.

Want de duikboot is gemaakt door de uitvinder en weldoener Ritter Bolwerd, en hij had er een bedoeling mee - en langzaam komt Mot erachter welke, Rooseboom doseert dat heel goed. Mot leert de hippieachtige gemeenschap van De Werf kennen, met Lukas met zijn litteken, de iconische Kapitein Lelie (een zeventigjarige vrouw met medailles, tatoeages en een hanenkam) en een pannenkoekenetend acrobatengezelschap. Ze wonen in meest nog werkzame duikboten die rond een kampvuurplek liggen, kinderen krijgen les in een boomhut van metaalplaten. De vrijplaats wordt bedreigd door de megalomane ontwikkelingsplannen van Arkon Bolwerd, zoon van Ritter, oom van Vincent en eigenaar van de halve stad - maar misschien is er een oplossing.

Magie — en de moeder van Mot

Ergens in de verte echoot Mot en de metaalvissers de in kinderboeken klassieke strijd tegen het grote geld en de stadsontwikkeling (denk ook Pluk en de Petteflet). Maar het is vooral een geweldig avontuur: je zou graag Mot zijn, al was het maar om de magische ervaring die Mot in hoofdstuk 16 heeft:

‘Mot ging op de bestuurderskruk zitten. Meteen veerde de kruk een stukje op, waardoor ze precies bij het bedieningspaneel kon komen. Ze legde haar handen op het roer en voelde dat ze warm werden. Daarna scheen er een fel licht in haar ogen.
‘Wat gebeurt er?” vroeg ze, terwijl ze haar ogen dichtkneep. Het licht zakte af, van haar voorhoofd naar haar nek. Er klonken piepjes. Eén. Twee. Drie. Het roer koelde af onder haar handen. Toen flitsten de lampjes van het bedieningspaneel aan en ter hoogte van haar rechterhand kwam een hendel tevoorschijn.
“Wat was dat nou?” vroeg Vincent.
“Geen idee,” zei Mot. “Het leek wel alsof...” Ze staarde naar de knipperende lichtjes van het bedieningspaneel.
“Alosf de duikboot controleerde of je wel mocht varen?” zei Lukas.
“Ja,” zei Mot. “En het mag.”’

En heel veel anderen mogen niet. Rooseboom heeft een prachtige queeste geschreven over strijd tussen de buitenbeentjes en de (mij iets te scherp aangezette) slechterik, en biedt telkens weer een verrassing, en misschien is Mots moeder nog wel de grootste.

Daan Stoffelsen is webredacteur bij Athenaeum Boekhandel en vader van twee.