Recensie: Zijn er nog vragen? Bibi Dumon Taks dierenspreekbeurten zijn grappig én superleerzaam

Bij Vroege Vogels hoorde ik Bibi Dumon Tak, die daar columnist is, over haar nieuwe boek Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda met Annemarie van Haeringen. Dat klonk zo ontzettend grappig dat ik het meteen ben gaan lezen. Ik heb het met veel plezier gelezen. Kijk, wij mensen houden altijd spreekbeurten over dieren, terwijl we geen idee hebben van hoe ze leven. Dus de dieren dachten: dat kunnen we beter. En inderdaad.

N.B. Update: Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda is een van de genomineerde boeken voor de winnaar van de Woutertje Pieterseprijs 2023! Lees ook een fragment en Daan Stoffelsen over De eik was hier en een fragment uit Dumon Taks volwassenenroman De dag dat ik mijn naam veranderde.

Dumon Tak heeft natuurlijk een geweldige track record als het gaat om dierenweetjes, vooral in Bibi's bijzondere Beestenboek (Zilveren Griffel) en Winterdieren (Gouden Griffel), maar ze verraste me weer. De halsbandparkiet woont bij mij om de hoek, daar leerde ik ook nieuwe dingen over. Maar de poetsvis? De vroedmeesterpad? Die kende ik niet.

Terwijl de meeste dieren vooral spreekbeurten over anderen houden, houdt de sneeuwpanter een spreekbeurt over zichzelf - hij valt niet op in de sneeuw, dus niemand weet dat hij bestaat. En de doodshoofdvlinder houdt zijn spreekbeurt 's nachts. Waarom nou 's nachts? Moet dat nou? Dan zegt de uil: ‘Kom op, allemaal. Tot nu toe moesten de nachtdieren zich aanpassen aan de dagdieren. Het wordt tijd dat het een keertje andersom is.’

Mijn favoriete spreekbeurt was die van de vos, over de gans.

‘Er zijn ontzettend veel ganzen. Je hebt ze in allerlei soorten en maten.
Ik noem er een paar:

grauwe gans
brandgans
rietgans
sneeuwgans
nijlgans
rotgans
dwerggans.

Voor mij is een gans een gans. Ze smaken allemaal even goed. Ze zijn makkelijk van achteren te besluipen, maar pas op: als die beesten je in de gaten hebben maken ze een kabaal, dat wil je niet weten. Ganzen zijn betere bewakers dan honden. Het is dus raadzaam in het schemerdonker op jacht te gaan. Dan merken ze je minder snel op.’

Dat komt hem natuurlijk op kritiek te staan van de gans in zijn publiek: ‘Ik vind jouw spreekbeurt niet beleefd. Het gaat alleen maar over ons vlees.’ ‘Ik ken jullie alleen maar als vlees.’ ‘Ik ben anders meer dan een ganzenboutje.’ ‘Het is mijn spreekbeurt.’ ‘Ja, jouw spreekbeurt over ons als maaltijd.’ ‘Ik ga, als je het niet erg vindt, toch even verder met mijn spreekbeurt.’

Naast de inhoud en Dumon Taks heldere taal is de vorm van het boek heel sterk: het is enorm geestig de vaste spreekbeurtelementen langs te zien komen. Zijn er nog vragen? Heeft iemand tips of tops? En de tekeningen van Annemarie van Haeringen zijn ook weer geweldig. Het is kortom een heel grappig, superleerzaam en ook herkenbaar boek voor kinderen - een terechte nominatie voor de Woutertje Pieterseprijs.

Bob Kappen is rubrieksbeheerder Nederlandse en Engelse literatuur bij Athenaeum Boekhandel Spui en vaste luisteraar van Vroege Vogels.