Recensie: Design (r)evolution

Design Revolution van Emily Pilloton gaat over social sustainability: het verhogen van de kwaliteit van het leven, van huidige en toekomstige generaties. Het is daarmee een goede tegenhanger van het momenteel erg populaire onderwerp environmental sustainability, oftewel green design. Het ene sluit het andere echter niet uit, blijkt: sociale duurzaamheid vraagt bijna altijd om een ‘groen’ ontwerp. In het boek zijn honderd producten verzameld die het leven van de gebruikers op een positieve wijze veranderen. Het boek toont hiermee in evenveel voorbeelden wat de belangrijkste taak van de ontwerper is: proberen de wereld een stukje beter te maken. Door joris nielander.

De producten die worden behandeld, zijn bedacht vanuit een idealisme dat vanaf het einde van de vorige eeuw grotendeels verloren is gegaan en veelal plaats heeft moeten maken voor overdreven luxe, nutteloze artefacten en bewegingen als concept design. Met de komst van een ontwikkeling die de nieuwe bescheidenheid wordt genoemd, met aandacht voor functionele slimme oplossingen, mens, milieu en eerlijke materialen komt ook het idealisme van 'ontwerpen om goed te doen' terug. Design Revolution getuigt daarvan.

De honderd ontwerpen zijn onderverdeeld in acht grote thema's, waaronder water, gezondheid, energie en educatie. Het is interessant om te zien dat binnen deze thema's oplossingen zijn gevonden voor problemen in zowel de derde wereld als in opkomende industrieën en zelfs het ontwikkelde westen. Dit toont aan dat sociaal duurzame oplossingen niet altijd op primaire behoeftes toegepast hoeven te worden, ook binnen het luxe segment is ruimte voor verbetering. De ontwerpen variëren van bekende projecten als one laptop per child — een opwindbare laptop van 100 dollar voor kinderen in ontwikkelingslanden — tot minder voor de hand liggende designs als een serie keukenproducten speciaal ontworpen voor mensen met artritis. Elk product wordt toegelicht met een tekst, minstens één grote afbeelding en een lijstje waarin onder andere de ontwerper, geografische implementatie, kosten en de website genoemd wordt. Deze overzichtelijkheid maakt het boek tot een variatie op de catalogus, zoals het in het voorwoord genoemd wordt: 'een catalogus van goed design'.

Voorafgaand aan de honderd producten vind je een kort maar krachtig voorwoord van design-duizendpoot Allan Chochinov en een uitgebreide introductie door de schrijfster zelf. In deze teksten wordt de rol van de ontwerper onder de loep genomen, het belang van social engagement aangetoond en een verandering in attitude van de ontwerpwereld ten opzichte van zijn omgeving gepropageerd:

‘... designers would do well to remember that they are not in the artifact business. They are in the consequence business. And for design to truly be a force for positive change, we must always ask what consequences a design creates — from materials and energy use, to toxicity, pollution and social inequality.’

Het boek is een inspiratiebron voor ontwerpers, maar ook ieder ander die op een of andere manier iets maakt of bedenkt — of dit zou willen doen — kan door dit boek worden geprikkeld en geïnformeerd. Want wordt de slogan ‘iedereen is een ontwerper’ niet steeds vaker waargemaakt?

Design Revolution gaat over een verandering in denkwijze en geeft daar de resultaten van weer in de wereld van het ontwerpen. De titel is daarbij niet erg goed gekozen, vooral vanwege de definitie van het laatste woord. De beweging waarover in het boek gesproken wordt is geen plotselinge verandering, maar een langzaam aanzwellende golf die hopelijk uiteindelijk het huidige ontwerpklimaat zal overspoelen. Design Evolution is een beter passende titel.

Joris Nielander is bezig met de master Integrated Product Design aan de Technische Universiteit Delft. Hij loopt stage bij Kossmann.dejong, een tentoonstellingsontwerp- en interieurarchitectuurbureau in Amsterdam.