Recensie: Zo veel verder heen

‘It was exciting to go there, and it was scary to go there, and it was kind of liberating to go there’, zegt Bret Easton Ellis in een recent interview met Vice over de ontwikkelingen in Imperial Bedrooms (vertaald als De figuranten), zijn nieuwe roman. De verteller en hoofdpersoon is dezelfde Clay die figureerde in zijn debuutroman, Less Than Zero, die in 1985 uitkwam en gelijk zijn reputatie vestigde. Vijfentwintig jaar zijn voorbijgegaan, niet alleen voor Easton Ellis, die in de tussentijd niet stil heeft gezeten, maar ook voor zijn personages: Clay, zijn aan/uit-vriendinnetje Blair, zijn vrienden Trent en Julian. Naast ‘exciting’, ‘scary’ en ‘liberating’ is Imperial Bedrooms ook gecompliceerd, onheilspellend en vooral geslaagd.

N.B. Lees ook een fragment uit Johannes Jonkers' vertaling De figuranten.

Net als in Less Than Zero opent Imperial Bedrooms met de terugkomst van Clay naar Los Angeles, net op tijd voor Kerstmis. Op zijn negentiende zat hij op de universiteit, nu werkt hij in New York als scriptschrijver. Wederom loopt hij doelloos rond in het oppervlakkige wereldje van Los Angeles, niet helemaal doorgrondend wat er tussen zijn vrienden speelt, van alles vervreemd en verwijderd. Hoewel hij vijfentwintig jaar verder is, lijkt Clay dezelfde te zijn gebleven, een 'old-looking teenager'. De moderne communicatiemiddelen gebruikt hij alleen maar om meer afstand te scheppen. De vele verwijzingen naar muziek zijn gebleven, maar Elvis Costello en Randy Newman zijn vervangen door The Fray en Bat for Lashes: hipheid van nu.

Ellis pak moeiteloos de stijl weer op die Less Than Zero typeerde en naadloos past bij Clays passieve en afstandelijke houding: zinnen die maar door en door lopen, belangrijke of zelfs schokkende informatie die er achteloos tussen wordt geworpen, een eindeloze stroom mensen en gebeurtenissen. Maar in Imperial Bedrooms lijkt de sluimerende angst en paranoia van Less Than Zero definitief door de oppervlakte heen te breken:

'When I scan the darkened room, smiling back at unfamiliar people, the fear returns and soon it's everywhere and it keeps streaming forward: it's in the looming success of the film we just watched, it's in the young actors' seductive questions about The Listeners, and it's in the texts they send walking away, their faces glowing from the cell light as they cross the cavernous lobby, and it's in the spray-on tans and the teeth stained white. I've been in New York for the last four months is the mantra, my mask an expressionless smile. Finally the producer appears from behind a Christmas tree and says, "Let's get out of here," then mentions something about a couple of parties up in the hills, and Laurie keeps texting me from New York (Hey. You.) and I cannot get it out of my head that someone in this room is following me.'

Less Than Zero en Imperial Bedrooms vormen samen een portret van iemand die zich van kwaad tot erger ontwikkelt, van passieve observatie naar gewelddadige actie. En het meest verontrustend is misschien nog wel dat hij niet in staat lijkt zichzelf te redden. Clays oude dealer Rip spreekt een waar woord als hij zegt: 'you’re so much further out there than I thought, dude.'

In hetzelfde interview in Vice zegt Easton Ellis dat hij Imperial Bedrooms wel en niet als een vervolg op zijn debuut beschouwt: wederom heeft hij Clay als hoofdpersoon en verteller genomen, maar hij had de namen ook kunnen veranderen en dan had de roman op zichzelf kunnen staan. Dat is zeker waar: Imperial Bedrooms heeft meer dan genoeg in huis om niet op Less Than Zero te hoeven leunen. Maar op een andere manier doet deze opmerking af aan beide romans. Natuurlijk is het niet eerlijk om de twee aan elkaar te verbinden, maar Imperial Bedrooms is een vervolg in de beste zin van het woord: een die bouwt op zijn voorganger maar ook nieuwe paden inslaat, en van de twee één kloppend geheel maakt. En dan maakt de chronologische volgorde ook niet meer uit. Eerst Imperial Bedrooms lezen om daarna aan Less Than Zero te beginnen zou niet minder intrigerend zijn dan andersom.

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek. Ze is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.