Recensie: Balanceren tussen leven en dood

Wilfried de Jong bewees met zijn verhalenbundel Man op fiets al dat hij voor een breed publiek over de wielersport kan schrijven, dat zijn verhalen met andere woorden niet exclusief toegankelijk zijn voor diegenen die, net als hij, bezeten zijn van de sport. In Kop in de wind, zijn nieuwste verhalenbundel, staat opnieuw de fiets centraal, en gebruikt hij deze als kapstok voor tien verhalen over leven, dood, verlangen en verstild verdriet. De Jong levert een prachtig boek af waarin de verhalen niet alleen ingaan op de grote menselijke thema's, maar ook gelezen kunnen worden als een ode aan de ontmoeting en het gesprek. Door tim wagemakers.

Ik herinner me ooit in Frankrijk met meer dan zestig kilometer per uur van een berg te zijn afgereden en mijn verwarde gedachten erna. Ging ik zo hard omdat ik het leven omarmde en het me niets kon maken? Of was het pure doodswens en had ik die spanning nodig om het allemaal nog een beetje leuk te maken? Het antwoord weet ik nog steeds niet, maar het balanceren op een grens tussen leven en dood zoals je dat op een unieke manier op een fiets kunt ervaren, wordt door De Jong in zijn verhalen verweven.

Want - hoewel luchtig verpakt - kent elk verhaal een tragische ondertoon. Het verhaal van de wielrenner Trouble die zijn fiets vol heeft geplakt met stickers, is een hilarisch relaas over een man die zijn plek niet weet te vinden in New York, maar is tegelijkertijd ook het tragische verhaal van een vader die zijn dochter niet meer ziet. Ook de ontmoeting met een Italiaanse vrouw die haar zusje heeft verloren tijdens een verkeersongeval maakt diepe indruk. Jezelf bij elkaar rapen en doorgaan na een traumatische ervaring, het roept associaties op, ook bij Wilfried de Jong, die onwillekeurig terugdenkt aan de renner Weylandt die overleed in de Giro D'Italia. En zo vertelt de Jong wat hij te vertellen heeft in de stijl die voor hem kenmerkend is. Wat hij ook doet, televisie maken of schrijven, alles wordt gedaan vanuit de liefde voor het menselijke en vanuit de gretigheid om de ander te leren kennen.

Niet elk verhaal is overigens even sterk, maar ook de iets mindere verhalen blijven overeind als heerlijk leesvoer. Dit is uitstekend te zien in het verhaal 'Lek', waarin De Jong bij een vrouw aanbelt om te vragen of zij een pomp heeft. Het is het begin van een bizarre anekdote over twee zussen die met een code van een rouwkaart op hun computer een crematie volgen alsof het een televisieprogramma betreft.

Ook in het verhaal erna, waarin een renner valt in een afdaling en gered wordt door een man op een motor die op weg is naar de bevalling van zijn vrouw, liggen leven en dood dicht bij elkaar. Samen, achter op zijn motor, rijden ze naar het ziekenhuis. De renner leeft, het kind blijkt gestorven.

Onduidelijk blijft in hoeverre de Jong de verhalen zelf heeft meegemaakt. Maar dat geeft niet. In het eerste verhaal ontmoet hij Lisa, een vrouw die naar eigen zeggen de benen heeft gemasseerd van elke grote renner die de berg waar zij woont beklom. De Jong ontmoet haar op het moment dat hij er mentaal doorheen zit en smacht naar water. Of zij een fata morgana van zijn fantasie is of niet, je gelooft alles wat hij schrijft, of je wilt er op zijn minst in geloven.

Tim Wagemakers studeert Wijsbegeerte en Frans aan de Universiteit van Amsterdam, daarnaast is hij werkzaam bij athenaeum.nl. Wagemakers is een groot sportliefhebber en vindt Marco Pantani de mooiste wielrenner ooit.