Recensie: De wereld in fietsverhalen

De wielersport is een wereld van verhalen. Verhalen over weer en over wind, over de ellende van gebroken voorvorken en sleutelbeenderen. Over falende knechten en saploze benen. Maar ook over persoonlijke successen, symbiotische ploegstrategieën en toegewijde supporters die weken van te voren hun kampementje opslaan langs een tourroute. Het Britse wielertijdschrift Rouleur verzamelt die verhalen. En niet op de klassieke sportjournalistieke manier, maar in intieme portretten, romantische reportages en ijzersterke foto’s. Door sara spoelstra.

De koers, elders

Het wielrenseizoen draait inmiddels op volle toeren. Dat kan geen nieuwsvolger zijn ontgaan. De meeste Belgische voorjaarsklassiekers zijn reeds gereden, waaronder de Ronde ‘zonder Muur’ van Vlaanderen. In Noord-Frankrijk werd het paasweekend gekoerst tussen Parijs en Roubaix en over een paar dagen is het de beurt aan onze eigen Amstel Goldrace. Met zoveel aandacht voor Europees wielrennen zou je haast vergeten dat er in andere landen óók wordt gefietst. In Rwanda bijvoorbeeld.

Rouleur #29 besteed haar eerste 38 pagina’s aan de nationale tour van dit Afrikaanse land. De Ronde van Rwanda wordt sinds 2009 gereden en kent een beladen parcours. Plekken waar Hutumilities in 1994 nog een Tutsi minderheid in koelen bloede afslachtte, vormen nu bewust onderdeel van de etappekoers. Het is een verhaal over hoe wielrennen letterlijk een vehikel kan zijn voor een totaal andere boodschap – namelijk die van wederopbouw, hoop en kansen. Misschien niet de meest voor de hand liggende opening van een wielerblad, maar wel een ‘story worth telling’. En bovendien passend bij het credo waarop Rouleur zich sinds 2006 met zorg en aandacht stort op de wereld achter de dagelijkse waan van de wielersport.

Het drama en de schoonheid

Rouleur werd destijds het leven geroepen door sportmerk Rapha en verschijnt acht keer per jaar onder auspiciën van eindredacteur Guy Andrews. De doelgroep: wielerfanaten. Maar niet van het soort dat op zoek is naar fietstesten en tourreportages. Nee: ‘Rouleur has been created to celebrate the drama and beauty of road racing.’ Historische feiten worden herdacht, oud-renners opgezocht en bestaande ploegen worden op een menselijke manier aan de tand gevoeld. En dat gebeurt met materiaal van alleen de beste sportjournalisten en -fotografen.

Terugkerend is de dagboekstijl waarin menige reportage is geschreven met een uiterst spannend narratief ten gevolg. De columns van wielerauteurs als Matt Seaton and Paul Fournel dragen welluidende titels als ‘Acrid smell of succes’ en ‘Tears on the saddle’. En dan zijn er nog de werkelijk prachtige buitenfoto’s – van glooiende landschappen, vlugge wolken en de meest verschrikkelijke schaafwonden – die Rouleur iets kunstzinnigs geven.

Wat je niet ziet: de renner, de spaken, de kleding

Ronduit poëtisch is het verslag van Herbie Sykes over zijn bezoek aan Jevgeni Berzin. De renner die zich ooit Russisch wereldkampioen tijdrijden mocht noemen, winnaar van de Giro d’Italia en de Ronde van de Appenijnen maar kort daarna glansloos ten onder ging aan de gevolgen van zijn slechte conditie en verdenking van dopinggebruik. In het hele stuk valt de naam Berzin niet één keer. Slechts gaandeweg wordt duidelijk dat de uitgedijde man die de journalist rondleidt door zijn ‘tatty-looking car showroom’ ergens in Lombardijen dezelfde is als de tragische oud-wielerkampioen. ‘He has a face like a putto, but with these incredible topaz eyes.’

De fiets, bijna net zo belangrijk als de renner, wordt geroemd in verhalen over spakenfabrikant Sapim. Van dezelfde stijl is het artikel over familiebedrijf Santini die met haar handgemaakte kleding onder andere ‘onze’ Vacansoleilploeg kleedt. De rol van het landschap komt aan bod in een artikel over de Baskische kuststad Biarritz, het decor van vele Franse touretappes, want: ‘Cycling is sport, but it is also a window on a country.’

Toegegeven, die brede focus op zaken die niet direct met het fietsen zelf te maken hebben en het ontbreken van de waan is ook een beetje een gemis. Je wilt als liefhebber toch ook weten wie uiteindelijk de sprint gewonnen heeft. Maar dat soort actualiteiten laat Rouleur consequent over aan Mart Smeets en Maarten Ducrot. Rouleur belicht de rest van de wielerwereld en kijkt daarbij af en toe prettig over de grenzen van Europa.

Sara Spoelstra (1983) is freelance journalist en cultuurwetenschapper.