Recensie: Kijkje in de toekomst

De Deense Sara Naseri was pas zestien jaar toen ze een idee kreeg met veel wetenschappelijke en commerciële potentie. Samen met haar klasgenootje Emilie Kjeldsen onderzocht ze tijdens de natuurkundeles hoe zonnebrandcrème meer bescherming kon bieden tegen UV-stralen. Waarom zouden we niet de natuurlijke bescherming van de atmosfeer – de ozonlaag – dicht op onze huid brengen, bedachten de meisjes, en ozon aan de crème toevoegen? De simpelste ideeën zijn vaak de beste. Er bleek slechts een probleem: ozon is een bijtend goedje, niet zo fijn voor op de huid dus. De scheikundeles bracht ze een stapje verder, toen ze leerden over de buckeyball. Dat is een perfect symetrische en reproduceerbare molecuul waar de ozon in gestopt kan worden, afgeschermd van de huid. Inmiddels is Naseri 21, toegelaten tot de Singularity University en CEO van haar bedrijf dat het idee verder ontwikkelt. ‘Het ozonmeisje’ staat op de cover van het nieuwste issue van Scenario, de tweemaandelijkse uitgave van het Copenhagen Institute for Future Studies. Door kelli van der waals voor hard//hoofd en Athenaeum.

Noties van de toekomst

Scenario's bladzijden van dik papier zijn bedrukt met allerlei visies op de toekomst, samengevat in leesbare en niet te lange artikelen. Die gaan over een jonge meid met een sterk idee, over de betekenis van een konijnenhype, of over een gigantisch bouwproject in Myanmar. Soms detecteert de auteur enkel een trend, maar vaak drukt hij ook zijn idee uit van hoe we voorwaarts moeten gaan. Dat past bij de missie van het Deense instituut om ‘een notie van de toekomst te creëren’ en ‘het belang van [de toekomst] voor het heden te beklemtonen’.

Zo schrijft de Duitse socioloog Ulrich Beck in een van de meer pessimistische essays van dit nummer dat de Europese crisis heeft geleid tot de geboorte van ‘een politiek monster’, namelijk een Duits Europa. Dat zou een Europees Duitsland moeten zijn, benadrukt Beck. Niet de Griekse, maar de Europese identiteit staat nu op het spel. En dus pleit Beck voor een nieuw model: een ‘Europese Unie van Democratieën’, met onder meer een ‘Robin Hood-belasting’ voor financiële transacties en een Europees gekozen Europese president.

Klagen of kijken?

Ook trend analyst Sean Pillot de Chenecey heeft een duidelijk idee hoe met een ingewikkelde sociaal-economische kwestie om te gaan. In ‘Social Trends for British Youth’ schetst hij de benarde situatie waar de Generatie Y zich in bevindt. Hun studieschuld is hoog, maar hun kans op een baan in de huidige recessie is klein. Wel moeten ze betalen voor de oude dag van de babyboomgeneratie. Omdat een carrière, een eigen huis of zelfs een gezin haast onmogelijke dromen voor hen zijn geworden, schrijft Pillot de Chenecey, worden deze jonge volwassen nu al bestempeld als ‘verloren generatie’. Maar, stelt hij, zeuren heeft geen zin, en deze jongeren leren tenminste wel assimileren en pragmatisch te zijn. Gelukkig voor de analist behoort hij zelf tot een andere generatie.

Oprechter dan Pillot de Chenecey’s uitsmijter is de fotoserie van Sigrún Gudbrandsdóttir, met de optimistische titel ‘There’s Nothing You Can’t Do’. Op deze foto’s van New Yorkse stadsgezichten vindt een perfecte wisselwerking plaats tussen voor- en achtergrond. Zo ontstaat er een diepte in de plaatjes die inderdaad een grenzeloze hoeveelheid mogelijkheden impliceert.

De geschiedenis van de toekomst

Temidden van al deze toekomstscenario’s is er ook ruimte voor een stukje geschiedenis. De geschiedenis van toekomstscenario’s, dat wel. Zo herinnert het blad met de vraag ‘Where’s My Flying Car?’ ons aan al die toevoegingen aan het dagelijkse leven die de naoorlogse generatie voorzag, zoals vliegende auto’s en treinen die op kernenergie reden, maar die er nooit van zijn gekomen.

In de rubriek ‘The Future of the Past’ worden uitvindingen met een korte levensduur uitgelicht. In dit nummer zijn dat de daguerrotypieën die rond 1840 werden gemaakt van overledenen, als een soort dodenmasker voor de armen. De trend raakte al snel uit de mode met de komst van de reproduceerbare foto, waardoor de meeste mensen foto’s hadden van toen de overledenen nog leefden. Deze retrospectieve artikelen relativeren op mooie wijze de strekking van Scenario: visies voor de toekomst te over, maar hoe het echt verloopt zullen we niet weten.

Kelli van der Waals is mediawetenschapper en freelance journalist.