Recensie: Vechten op een kaal podium

David Vann lijkt bezeten te zijn van de macht van de elementen over de kwetsbare menselijke ziel. Voor zijn arme personages is er geen ontsnappen aan. 'We see them break and when we see them break, we see them revealed,' zei Vann in een interview voor de White Review over zijn nieuwe roman Dirt (nu vertaald door Arjaan van Nimwegen als Aarde), dat toen nog een manuscript in wording was. 'And that's the thing about the wilderness, it's like a bare stage: there's no distraction.' Door emmi schumacher.

N.B. we publiceerden eerder voor uit de vertaling van Caribou Island.

In Dirt zien we zeker veel breken - in de emotionele, maar ook lichamelijke betekenis. Hoofdpersoon is de 22-jarige Galen, die met zijn moeder in een boomgaard ergens in een buitenwijk in Californië woont. Hoewel niet zo extreem verlaten als de wildernis van Alaska, waar Vanns fictie vaak speelt, voelt het als net zo'n geïsoleerde plek. Galen en zijn moeder hebben nauwelijks contact met de buitenwereld. Hun omgeving bestaat uit het land, de bomen en de brandende zon. Ze worden in beslag genomen door de getroebleerde relatie die ze met elkaar en met de rest van de familie hebben: Galens oma, tante en zijn nicht, Jennifer. De herinnering aan Galens overleden opa, een pater familias die de rest van de familie er flink onder hield, zorgt voor de dreigende ondertoon. Naar zijn voorbeeld gebruikt de familie geen woorden om met elkaar te communiceren, maar onheilspellende stiltes en plotseling geweld.

'The bare bulb and its harsh light made it seem that if you removed his grandmother, you'd have to cut her from the fabric of the world and there'd be a hole left. Each of them felt that way to Galen, as if all were two-dimensional, flattened, and lodged in place. Jennifer with her arms still folded, looking down, unmoving, stationary. His mother with deeper lines around her mouth than he had noticed before, as if her lips were separate from the rest of her face, something added. [...] Galen wanted to leave. He wanted to get away from this table. This table felt extremely dangerous. He understood now that what held his family together was violence. But he was locked here, glued in place, unable to move. He could only watch, and the only movement was his mother's glass, and his grandmother's glass and palm moving in its slow circles, and the wavering of the light.'

Galen is geobsedeerd met concepten als reïncarnatie en het loslaten van de tastbare wereld, met het idee dat hij een oude ziel is die op het punt staat de hoogste staat van zijn te bereiken. Het maakt hem er niet sympathieker op: blijkbaar mag hij, als oude ziel zijnde, zo arrogant en ongevoelig zijn als hij wil. De manier waarop hij de wereld ziet - alsof hij alleen echt is, en de mensen om hem heen maar schaduwen - is vaak ronduit beangstigend. Maar wie zou niet een ontsnappingsmogelijkheid bedenken, met zo'n familie?

De relatie tussen Galen en zijn moeder is op veel vlakken verwant aan die tussen de jonge Roy en zijn vader in Vanns verhalenbundel Legend of a Suicide. Maar Galen is ouder, sterker en gewelddadiger, wat Dirt tot een roman maakt die meer doet huiveren dan huilen. Wat niet veranderd is, is de kracht van Vann's proza, dat in korte, treffende zinnen het verhaal ontvouwt. Dat leidt in vooral het tweede deel van de roman, waarin de strijd tussen Galen en zijn moeder definitief wordt uitgevochten, tot een omineuze spanning. En dan is de hete Californische wildernis net zo meedogenloos als de koude van Alaska: 'Each day seemed hotter than any other, but they were all the same inferno.'

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek. Ze is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.