Recensie: Eenzaam maar niet alleen

De meeste romcoms uit Hollywood zijn gebaseerd op het principe van de meet-cute: de twee hoofdpersonen, die overduidelijk voor elkaar zijn voorbestemd, komen elkaar dankzij een grappige of ongewone gebeurtenis tegen. De jongen heeft een hond waar het meisje over struikelt, of de post van het meisje komt steeds in de brievenbus van de jongen terecht. Ook Strange Weather in Tokyo van Hiromi Kawakami begint met een meet-cute - in een bar bestellen de twee hoofdpersonen tegelijkertijd hetzelfde gerecht - maar daar houdt de vergelijking met de gemiddelde romance wel op. Door emmi schumacher.

N.B. Eerder besprak Herm Pol op deze site Nakano's handel in oude rommel en De tas van de leraar.

Verliefd op de leraar

Ten eerste is de vrouw in deze, Tsukiko, zo'n dertig jaar jonger dan de man. Ten tweede heeft de man haar nog lesgegeven toen ze als jong meisje op school zat (uit gewoonte, en omdat zijn echte naam haar ontglipt is, noemt ze hem Sensei). En ten derde is het lang de vraag of dit wel een echte romance zal worden. Tsukiko en Sensei zien elkaar soms een tijdje heel vaak, en soms weer een hele tijd niet. Het begint Tsukiko maar langzaam te dagen dat ze verliefd is op deze zwijgzame, raadselachtige man, die haar desondanks een gevoel van veiligheid en geborgenheid geeft. En als ze in een dronken bui haar gevoelens opbiecht, is het nog maar de vraag of dat afloopt zoals zij graag zou willen:

'Thunder rumbled in the distance. After a little while, there was a flash among the clouds. It must have been lightning. A few seconds later, thunder could be heard again. "This strange weather must be a result of the strange thing you said, Tsukiko," Sensei murmured, leaning out from the veranda. It wasn't strange, I retorted. Sensei gave a wry smile. "It looks like we'll have a bit of a storm." Sensei put up the rain shutters with a loud clatter. They didn't slide very well. He also closed the doors. The lightning was flashing wildly, and the thunder was growing near.'

Alleen thuis

De dronken bui waarin Tsukiko in deze scène verkeert is niet de enige die in de roman voorkomt. Sensei en zij hebben elkaar niet helemaal toevallig in een bar ontmoet; allebei hebben ze de gewoonte flinke hoeveelheden alcohol achterover te slaan, om daar af en toe bij Sensei thuis nog mee door te gaan. Net zoals Kawakami de relatie tussen Tsukiko en Sensei zich zo subtiel laat ontwikkelen dat je als lezer bijna niet merkt dat het gebeurt, zo legt ze precies genoeg gewicht op Tsukiko's alcoholgebruik dat het pas na een tijd gaat opvallen. En dat niet alleen: Tsukiko gaat naar haar werk, maar, begin je je af te vragen, wat voor werk doet ze eigenlijk? Het lijkt niet veel uit te maken. Waarom lijken haar leven, en het Tokio waarin ze woont, zo leeg?

Tsukiko's eenzaamheid, en de manier waarop ze die probeert te dragen ('out on the street, I wanted to make sure I wasn't the only one here'), zal iedereen raken die weleens alleen thuis heeft gezeten op zaterdagavond en heeft gevreesd alle toekomstige zaterdagavonden ook alleen thuis te zitten. Net zo ontroerend, maar van een ander soort, is de eenzaamheid van Sensei, die veel van wat hij in zijn zeventig jaar heeft vergaard ook weer kwijt is geraakt. Kawakami's schrijfstijl lijkt zich aan de nuchtere feiten te houden maar laat altijd de emoties daaronder doorschemeren, waardoor ze effectiever is dan menig botte romantische bijl.

Is de liefde tussen Tsukiko en Sensei een wondermiddel, het antwoord op hun lege, doorwaakte nachten? Zo gemakkelijk maakt Kawakami het ons niet. Ze lijkt meer geïnteresseerd te zijn in lastige vragen, zoals: hoe doorbreek je de gewoonte van alleen leven? Wat kun je redelijkerwijs vragen van iemand anders, en wat niet? En hoe vertel je een onkreukbare maar ook afstandelijke man dat je van hem houdt?

Veel romantische verhalen, niet alleen die uit Hollywood, beginnen met een betoverende eerste ontmoeting en eindigen met 'en ze leefden nog lang en gelukkig'. Niets voor Tsukiko en Sensei, maar dat maakt hun verhaal er niet minder mooi op.

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek. Ze is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.