Recensie: Jubileren met vijftig shots

Vijftig nummers verschenen er inmiddels van dit mooie filmblad, en Little White Lies zou Little White Lies niet zijn als ze geen speciaal concept bedachten voor de jubileumeditie. De vaste opzet – een courante film als thematisch uitgangspunt voor het hele blad – is even losgelaten. In plaats daarvan heeft de redactie vijftig gastauteurs ieder een jaar toebedeeld tussen 1964 en nu. Dat zijn, inderdaad, vijftig jaren. Elke medewerker moest van zijn jaar een bijzondere film uitkiezen en die terugbrengen tot één kenmerkend frame. Vandaar 'The 50 Frames Issue'. Door kelli van der waals.

Kijk- en leestips

‘Graverobbing, pure and simple,’ noemt LWLies het zelf. Het idee komt namelijk van wijlen criticus Gilbert Adair, die in zijn boek Flickers [helaas niet meer leverbaar – red.] ongeveer hetzelfde deed met de eerste honderd jaar filmgeschiedenis – volgens David Jenkins ‘one of the great, unheralded books of film history’. Het credo ‘beter goed gejat dan slecht bedacht’ gaat zeker op. Dat is niet alleen een goede leestip voor de cinefiel die van Flickers noch Adair had gehoord, maar het pakt ook nog eens goed uit voor de LWLies-lezer.

Eigenzinnige canon

Want de auteurs zijn helemaal vrijgelaten in de uitwerking en wat je dan krijgt is een diverse verzameling films en frames, die weinig anders met elkaar gemeen hebben dan dat ze bijzonder zijn. Een eigenzinnig canon, die begint met Marnie van Hitchcock, eindigt bij Alfonso Cuaróns sensatie Gravity en ook nog eens is voorzien van prachtig artwork (want LWLies zou LWLies niet zijn…). Begin te lezen bij de films die je reeds zag, of juist degene die je nog niet kende, van voor naar achter of andersom, al dan niet met je IMDB-app in de hand.

Het mooie van het frameconcept is dat de schrijver gedwongen is direct naar het hart van de film te grijpen, of in ieder geval naar de kern van wat de schrijver er zelf mee heeft. Toegegeven, het wordt iets minder boeiend als de auteur het ál te persoonlijk maakt. Maar de subjectiviteit maakt wel weer dat je de films die je kent met andere ogen bekijkt. Van Pan’s Labyrinth (2006), bijvoorbeeld, zal veel mensen het monster zijn bijgebleven dat door hoofdpersoon Ofelia wordt gewekt. En dan vooral de ogen op zijn handpalmen. Filmjournalist Anton Bitel kiest voor het shot waarin het monster op het punt staat een kind op te peuzelen en legt in een klap uit hoe dit verband houdt met het leven van Ofelia én met het fascistische Spanje. Sommige pagina’s van dit nummer maken de filmanalist in je wakker.

Onverwachte cultuurkritiek

Een paar films in deze lijst had je misschien wel verwacht. Zoals Antonioni’s Blow-Up (1966), nota bene met het shot van de o zo bekende poster. En hoewel Marnie niet zijn allerbekendste is, was een Hitchcock onvermijdelijk. Het leukst zijn de titels die je wel kent, maar niet zag aankomen. Gremlins 2 (1990) is mijn favoriete verrassing. Criticus Adam Nayman legt uit dat de film niet alleen vol monstertjes, maar ook cultuurkritische verwijzingen zit en precies de temperatuur van toenmalige filmklimaat weet op te nemen. Ook het stuk over de ‘urban legend’ die de tuttige komedie Three Men and a Baby (1987) omgaf is lezenswaardig.

De vraag rest wat je uiteindelijk met deze bloemlezing doet. Ter kennisgeving aannemen, een keertje doorbladeren en op de bijzettafel door andere nummers laten ondersneeuwen? Of hoort het als collectors item in de boekenkast naast je standaardwerken over film? Mijn tip met het oog op de aankomende kerstvakantie: maak er je eigen 50 Frames-festival van. Verzamel die films, update je IMDB-app, en warm je beamer op. Film buff of niet, hierna ben je in ieder geval op de hoogte van déze eclectische filmgeschiedenis. 

Kelli van der Waals is mediawetenschapper en freelance journalist.