Recensie: Vakantie voor gevorderden

Volgens Pascal heeft 'alle ellende van de mensen maar één oorzaak, namelijk dat zij niet in staat zijn rustig in een kamer te blijven.' Pascal meende dat 'iemand die voldoende bezit om van te leven, niet weg zou trekken om de zee op te gaan of een vesting te belegeren als hij de kunst verstond om het thuis naar de zin te hebben.' Daarin heeft Pascal zeker gelijk, maar het is gemakkelijker gezegd dan gedaan! Hoe houd je het thuis twee of drie, of zelfs zes weken uit? Het boek Niemand de deur uit geeft praktische oplossingen en handvatten. Door pieter hoexum.

Tuinesië

Het is wel veel werk, zo'n staycation. Heel veel werk zelfs... Zoveel dat je je afvraagt: wat is nou eigenlijk erger, vakantie of thuisblijven? Een verblijf in Tuinesië, Balkonië, Bad Meingarten of Rundumhausen gaat je niet in de koude kleren zitten en vergt de nodige voorbereiding. Maar goed, vakantie is afzien, en je kunt maar het beste thuis ziek zijn, dus op zich is het wel handig dat in dit boek beschreven staat hoe je bijvoorbeeld thuis zelf diarree of obstipatie kunt veroorzaken. Want het motto van dit boek luidt: 'wel de lusten, niet de lasten'. Hoewel er ook handige tips in staan om bijvoorbeeld thuis tolpoortjes te installeren, om zodoende jezelf rijk te maken.

Een voorproefje op het boek is het vinden op Youtube, daar zie je hoe je thuis een typisch Franse vakantie kunt organiseren. Toegegeven het is vaak flauw, je moet het niet in een ruk uitlezen - 'iedere dag een eetlepel' zou Jacques Asselman hebben gezegd. Bovendien moet je niet zeuren: Niemand de deur uit biedt genoeg lering en vermaak. Het boek belooft echter ook een 'leestijd van ca. zes weken' en dat is helaas toch echt grootspraak. Als je alles doet wat aangeraden wordt, ben je weliswaar zeker zes weken bezig en heb je gegarandeerd zes weken een goed humeur, maar te lezen valt er eigenlijk weinig. Vandaar dat ik hierbij wat leestips geef voor de thuisvakantieganger. Geen boeken voor op het strand dus (hoewel ze daar ook zeer geschikt voor zijn), maar boeken voor op de tuinbank of het balkon.

De tragedie van het toeristenbestaan

In de eerste plaats is daar nog een boek van vorig jaar: De kunst van het vakantievieren, van Jessica de Bloom. Van recenter datum, maar minstens zo geschikt voor de staycation is: Iedereen voyeur van filosoof Ike Kamphof. En op het nachtkastje van de thuisblijver mag één boek zeker niet ontbreken: Het ware leven is elders, waarmee filosoof Ruud Welten een heuse 'filosofie van het toerisme' heeft geprobeerd te schrijven, waar hij trouwens zeer in geslaagd is.

Met instemming zal de thuisblijver bij Welten lezen: 'we reizen uit fundamentele teleurstelling en bedekken deze teleurstelling met de 'opzichtige vrijetijdsbesteding: "Kijk mij eens ontzettend niet teleurgesteld zijn!"' Zo is het precies, zal de thuisblijver denken, reizen doe je uit teleurstelling, maar het biedt geen soelaas, want, zoals Welten ook opmerkt, is vakantie niets meer of minder dan systematische teleurstelling.

Ook fijn om thuis op de bank te lezen zijn dit soort zinnen: 'De tragedie van het toeristenbestaan bestaat hieruit, dat de toerist op plaatsen komt die de leegte van zijn bestaan alleen maar vergroten, terwijl hij eropuit trok om meer betekenis in de wereld te ontdekken dan hij tot dan toe had gedaan.' Mét Welten zal de thuisblijver instemmend lezen dat volgens Seneca, en hij kon het weten, reizen slechts een vlucht voor jezelf is. Daarmee is reizen een zinloze onderneming: je kunt jezelf niet ontvluchten, dat is nu juist de bagage die nergens achter kunt laten.

Troost

Maar pas op, Welten biedt de thuisblijver niet de kans zelfgenoegzaam te worden. Waakzaamheid is geboden, want hij waarschuwt zeer terecht: ook de staycation is een vakantie! Echte troost zal de thuisblijver waarschijnlijk eerder vinden bij Stendhal, die Welten uitgebreid bespreekt en citeert. Stendhal was immers een groot (en vaak ook klein) avonturier en bovendien degene die, met zijn Mémoires d'un touriste, het woord toerist bekend maakte.

Welten geeft een mooi citaat van Stendhal (overigens niet uit die Memoires maar uit Promenades dans Rome), dat je als het credo, de geloofsbelijdenis van de thuisblijver zou kunnen beschouwen: 'Ik reis niet om barbaarse volkeren, zoals de onverschrokken nieuwsgierigen die diep in de bergen van Tibet doordringen of die een voet zetten op eilanden in de zuid-zee, maar om nieuwe dingen te zien.' Iets werkelijk nieuws zal de thuisblijver misschien niet ontdekken, dat is wellicht teveel gevraagd, de thuisblijver mag al heel blij zijn als zijn staycation ertoe leidt dat hij zijn oude vertrouwde omgeving en spullen opnieuw ziet.

Pieter Hoexum is filosoof, publicist (voor o.a. Trouw) en huisman. Hij was boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel. Zijn boek Gedenk te sterven. De dood en de filosofen verscheen in 2003, begin 2014 verschijnt Kleine filosofie van het rijtjeshuis. Hij heeft nu een website, pieterhoexum.wordpress.com.