Recensie: Huilen om de hamster

Sandra Tsing Loh is in Amerika al jaren een fenomeen met haar boeken, one-woman shows en radioprogramma's. In haar werk bespreekt ze zichzelf, het gegoochel met carrière en kinderen, en andere aspecten van het moderne leven. Ze doet dat zonder het soort zoetsappige Oprahsausje dat sommige memoires van femmes d'un certain age zo lastig verteerbaar maakt. Integendeel. Ze heeft een scherp gevoel voor humor, soms vilein vaak hilarisch. En ze fileert zichzelf nog veel scherper dan ze haar omgeving aanpakt. In The Madwoman in the Volvo doet ze dat met haar menopauze. Door helen westerik.

Razende hormonen en totale hysterie

In de immense zee aan goedbedoelde maar kleffe boeken om de overgang te doorstaan, is The Madwoman in the Volvo een vreemde eend in de bijt. Een kleine blik op een database leert dat er in de Verenigde Staten in een week meer dan tien boeken verschijnen over welke lichaamsidentieke hormonen je kunt nemen, hoe je je buikje de baas blijft en wat er allemaal gebeurt in je lichaam. Dit soort raad vind je nauwelijks bij Loh, verslag van hoe het allemaal misgaat wel. Zij gaat tekeer tegen het onrecht dat overgang heet en doet dat in een aanstekelijke memoire. Niks zelfhulpboek!

The Madwoman in the Volvo is een verslag van haar jaar met razende hormonen en totale hysterie, veroorzaakt door de premenopauze. Niet het meest sexy onderwerp, maar wel een waar iedereen mee te maken krijgt, door het zelf te doorstaan dan wel door lijdzaam iemand anders overgang te ondergaan. Loh beschrijft haar leven zonder gene of ijdelheid, hoewel ze dan wel weer haar dwangmatige gang naar een chique sportschool beschrijft en de martelingen die ze daar doorstaat. Alles zonder resultaat, overigens.

Vallen en opstaan

Haar overgangsjaar begint met een relatie waar de fut uit is, een buitenechtelijke affaire en de enorme puinhoop die ze daarna van haar leven weet te maken. Haar echtgenoot - mr. X. - zet haar bezittingen, keurig in dozen en onder een zeiltje, op de stoep. Loh moet op jacht naar een nieuw appartement en een nieuwe manier van leven. Met vallen en opstaan, veel lieve vrienden, zelfhulpboeken, therapie, lieve dochters en een nieuwe liefde lukt dat uiteindelijk wel, maar voor het zover is kunnen we meegenieten van haar leed en zelfspot. Het begint al goed, in het eerste hoofdstuk als ze ineens moet denken aan de dode hamster van haar dochters:

'Hunched over the steering wheel, I think - why now? - of that little face, those little paws, that jingling blue ball. I think of Hammy's sunny disposition and friendly, inquisitive nose, and his essential innocence and trueness and goodness. I am a forty-nine-year-old woman sitting in a filthy Volvo parked under a tree on a Tuesday afternoon wailing about a hamster. Just how low are we setting the bar here?'

Dit is precies de toon van het boek. Nauwgezet beschrijft Loh alle dieptepunten (en een enkel hoogtepunt) van de overgang, het hele spectrum van depressies en dipjes. Ze doet dat met zo'n vlotte pen dat je als lezer algauw hardop lacht.

Matrozen en margarita's

Wat te denken van de volgende passage, waarin ze samen met een vriendin besluit om gelukkig te worden en daar een project van maakt, naar het boek The Happiness Project, een bestseller.

'MENOPAUSE QUESTION

When it comes to menopause/depression tips, why do typical lists of "solutions" always look like activities one would do at a Finnish Christian work-study camp for moderate slow children? Why is it always:

Sing!
Clean out your closets!
Organize your sock drawer (you'll be amazed at how satisfying it is)!
Take a daily walk!
Hydrate, hydrate, hydrate!
Cut and arrange some fresh flowers in a pretty vase!

Why don't those lists ever have items like:

Have a pitcher of margaritas and just get fucking bombed!
Youtube until your eyes bleed to see who's fat in a bikini!
Eat raw chocolate-chip cookie dough until you puke!
How about a heady bit of Nordstrom's shoplifting?
Three words: bang a sailor!'

Als een avond in de kroeg

Het moge duidelijk zijn: dit is geen truttig zelfhulpboek voor vinexvrouwen. Geen 'Menopause the Musical' (ja, die bestaat). Dit is het relaas van een vrouw die een appeltje te schillen heeft met het leven en met haar mannen. Ze weet zelfs luchtig te schrijven over de bijna-dood van haar vader, de moeizame relatie met hem en de vroege dood van haar dementerende moeder. En als het allemaal te veel sentimenteel à la Dr. Phil dreigt te worden, neemt ze zichzelf weer feilloos de maat.

Het boek leest als een trein en is hoogst vermakelijk geschreven. Het is als een avond in de kroeg met een goede vriendin en dan, met te veel wijn en iets te luid, het leven doornemen. Iets te hard lachend en iets te hard huilend, om dan te concluderen dat je toch wel heel erg van je man hou-oudt. Aan het einde citeert ze nog wat echte zelfhulpboeken en geeft ze serieuze informatie over hoe de hormonen binnen de perken te houden (eet kikkerweten, die zitten vol fyto-oestrogeen!).

En eigenlijk is de smeuïgste conclusie die ze trekt dat, gezien het feit dat vrouwen maar vijfentwintig van de tachtig jaar vruchtbaar zijn, dat de anomalie is. Het behaagzieke gedoe dat daarmee samenhangt is de uitzondering. Lekker asociaal je eigen ding doen, je eigen leven leiden zoals pubers en mannen dat doen, zou de regel moeten zijn. Breng daar maar eens wat tegen in!

Helen Westerik is rubrieksbeheerder filosofie, film en media bij Athenaeum Boekhandel. Daarnaast schrijft ze over film en kunst.