Recensie: Infeckin'sane

Gewone mensen die in ongewone situaties verzeild raken: zo zou je het plot van menig spannend verhaal kunnen samenvatten, of het ongewone nou van psychologische, paranormale, of seriemoordenaarachtige aard is. In de nieuwe roman van David Mitchell, The Bone Clocks (Tijdmeters in de Nederlandse vertaling), bestaat het uit een combinatie van alle drie. En Holly Sykes, het personage dat het hart van het verhaal vormt, is eigenlijk ook niet zo gewoon. Het resultaat is een roman die met bewonderenswaardig aplomb langs de afgrond van 'wacht even, dat kan toch niet?' scheert.

Horologists versus Anchorites

De plot van The Bone Clocks is, net zoals dat van bijvoorbeeld Cloud Atlas of number9dream, bijna onmogelijk in één zin samen te vatten - niet alleen omdat het complex is, maar ook omdat er dingen in voorkomen die voorheen alleen in het hoofd van Mitchell zelf bestonden. Holly, een half-Engels, half-Iers meisje raakt dankzij haar 'secret ear', zoals haar Ierse oudtante haar paranormale gaven noemt, betrokken bij een oorlog tussen de Horologists en Anchorites, 'atemporals' die in staat zijn hun dood uit te stellen maar het oneens zijn over de manier waarop - met dodelijke gevolgen.

Daardoorheen zijn de verhalen van Holly's partner Ed verweven, een journalist in Afghanistan, Crispin Hershey, een verlopen schrijver, en Marinus, een Horologist die Holly's leven redt maar het later in groot gevaar brengt. Daar weer tussendoor lopen onder andere een dystopisch visioen van een toekomst waarin olie, water en medicijnen schaars zijn geworden, een familie die probeert om te gaan met de verdwijning van een kind, en een chaotische bruiloft in Brighton. (Fans van The Thousand Autumns of Jacob de Zoet worden getrakteerd op een ander Mitchell-specialisme, het personage dat in meerdere boeken opduikt).

Paranormale ballen

Het interessante aan The Bone Clocks is dat Mitchell zoveel paranormale ballen in de lucht houdt, maar ze ook zo kan laten verdwijnen. De lezer is net zo benieuwd of Holly er ooit overheen zal komen dat haar vriendje vreemd is gegaan met haar beste vriendin als in de vraag waar de stemmen in haar hoofd vandaan komen, of hoe het kan dat een twintigjarige er vijftig jaar later nog steeds als een twintigjarige uitziet. Het mysterieuze, het abnormale, het onbegrijpelijke laat zich steeds maar heel even zien, op een zonnige zomermiddag bijvoorbeeld, om dan weer te verdwijnen, en dat maakt het des te sterker.

'The sun's in my face and the wall's not far. Halfway there, when I get to the trellis thing, I look back: he's not running after me, like I dreaded, just standing there […] But I'm slowing, slowing, how, why, what, my heart's straining like crazy, but it's like the brake and accelerator are being pressed at the same time but whatever's slowing down isn't inside me, it's not poison, it's outside me, it's time slowing up or gravity pulling harder, or air changing to water, or sand, or treacle […] I have dreams like this - but I'm awake, it's daytime, I know I'm awake […] This is mad. Infeckin'sane. It occurs to me that I ought to scream for help, it's what people do, but all that comes out is this grunty spasm noise... '

Holly, hier als zestienjarige in gevecht met een moordzuchtige Anchorist, is een sympathieke heldin. Haar stem overtuigt vanaf het begin, en is net zo overtuigend als ze vijftig jaar ouder is. Wel balanceert ze soms op het randje van wat wel een 'Mary Sue' wordt genoemd: ze is altijd dapper, altijd vindingrijk, bewonderd en geliefd door iedereen. Op eenzelfde manier balanceert Mitchell later in het de roman, als we ons ver op mystiek terrein bevinden, op het randje van wat hij geloofwaardig kan doen overkomen. Hij redt het net, met de hakken over de sloot, omdat hij de lezer dan al zo ingekapseld heeft in het verhaal dat die weinig anders kan doen dan er gewoon in meegaan. The Bone Clocks is, zoals de beste spannende (en niet-spannende) verhalen, onweerstaanbaar.

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek. Ze is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.