MICHEL HOUELLEBECQ
De Franse schrijver Michel Houellebecq (1956, pseudoniem van Michel Thomas) is een literaire wereldster. Al in zijn eerste roman, Extension du domaine de la lutte (1994), door zijn vaste vertaler Martin de Haan in het Nederlands vertaald als De wereld als markt en strijd, bleek zijn talent voor provocatie. Houellebecq beschreef een wereld die zelden werd beschreven, de wereld van het werk, en prikte alle illusies die wij ons daarover maken door. Zijn hoofdpersonen, een depressieve werknemer van een softwarebedrijf en zijn levendige collega die één makke heeft, vrouwen vinden hem onaantrekkelijk, dreigen ten onder te gaan aan hun frustraties en besluiten een daad te stellen: een moord.
Elementaire deeltjes: Houellebecq versus de hippies
Met zijn tweede roman, Les Particules élémentaires, vertaald als Elementaire deeltjes, legde Houellebecq zijn kaarten op tafel: dat de maatschappij door en door verrot is danken we volgens Houellebecq aan de hippies en de activisten van mei 1968, zij voerden oorlog tegen de oude waarden, maar verzuimden daar iets voor in de plaats te stellen. Toen ze de oorlog hadden gewonnen, dompelden ze zich onder in de kapitalistische consumptiemaatschappij die ze zelfs hielpen uitbouwen, en als ze zich daar schuldig over voelden, vluchtten ze in new age en ander esoterische bewegingen. Zijn woede daarover goot Houellebecq in een verhaal over de halfbroers Bruno en Michel, kinderen van eenzelfde moeder, die los van elkaar opgroeien. Bruno ontwikkelt zich tot een aan seks verslaafde genotzoeker, Michel groeit uit tot een briljant moleculair bioloog, wiens onderzoekingen uiteindelijk zullen leiden tot de vervanging van de mens door een nieuwe, niet-individualistische soort.
Platform: Houellebecq als visionair
Met Elementaire deeltjes vestigde Houellebecq zijn naam als een provocateur die bovenop de tijdgeest zat. Zijn derde roman, Plateforme / Platform (2001), over een man die eindelijk gelukkig is in de liefde en samen met zijn vriendin een bedrijf in sekstoerisme start, was zo mogelijk nog controversiëler, ook omdat de bomaanslag door moslimterroristen die hij erin beschreef griezelige overeenkomsten vertoonde met de aanslag die in oktober 2002 werd gepleegd in een nachtclub op Bali. Houellebecq die inmiddels in zelfverkozen ballingschap was gegaan, eerst in Ierland, daarna in Zuid-Spanje, werd door sommigen gezien als een visionair, anderen zagen hem als een aartsconservatief die aanschurkte tegen extreem-rechts, weer anderen zagen hem als een literaire Houdini die zich in geen enkel frame liet vastzetten.
Bewonderd door Iggy Pop
Alle romans die Houellebecq na Platform schreef, La possibilité d'une île / Mogelijkheid van een eiland (2005), La carte et le territoire / De kaart en het gebied (2010), Soumission / Onderworpen (2015), Sérotonine / Serotonine (2019) en Anéantir / Vernietigen (2022) werden bestsellers, zijn boeken werden verfilmd (La Possibilité d'une île door Houellebecq zelf), er werden films óver Houellebecq gemaakt, twee daarvan in samenwerking met zijn vriend en bewonderaar Iggy Pop... Kortom, Houellebecq is niet alleen een van de meest gelezen en vertaalde auteurs van Frankrijk, hij is ook een van die zeldzame schrijvers die buiten de literaire wereld weerklank vindt.