Terug

Recensies

Klont is lekker

Kan een boek lekker zijn? Zeker: de geest heeft papillen die zoeken naar het juiste mengsel van zoet, zuur, bitter en het zout van echte tranen, van substantie en luchtigheid. En net als met eten kan het niet deren als de inhoud giftig is. Klont is heerlijk. Het is beregrappig en maakt tegelijk onge…

Moga’s en moedermelk

De Japanse schrijver Junichiro Tanizaki (1886-1965) was een kind van zijn tijd. Hij was gefascineerd door de westerse invloeden die Japan eind negentiende eeuw op grote schaal binnenstroomden. Maar hij was ook doordrongen van de Japanse tradities en zag die node wegsmelten. Vertaler Jos Vos selectee…

Atjeh door de transkoloniale bril

Aandacht voor Nederlands oorlogsgeweld in Indonesië – een onderwerp dat de Nederlandse pers, kort van geheugen, steeds opnieuw herontdekt – betreft meestal de dekolonisatieoorlog. Anton Stolwijk richt zijn pijlen op een vroegere strijd: de ‘pacificatie’ van Atjeh, de strategisch gelegen noordelijke …

Eerbetoon aan een Indische beeldhouwer

Veel mensen zullen Frits van Halls werk kennen zonder het te weten: hij was de beeldhouwer die het reuzestandbeeld bij de Moerdijk bedacht, die een van de zes rechtsgeleerden, behorend bij de Hoge Raad in Den Haag, voor zijn rekening nam en het Van Heutsz-monument in Amsterdam mee-vormgaf en decoree…

Kunst is maakwerk

Kunstschrift, de opvolger van Openbaar Kunstbezit, bestaat veertig jaar en viert dat jubileum met een tentoonstelling, een speciale aflevering van het tijdschrift en een boek: Het reizende detail. De redactie neemt de gelegenheid te baat het eigen programma nog eens expliciet en fraai verpakt te pre…

Van gezagsherstel tot abandonnering: het einde van Indië

Het is nu al zeventig jaar geleden dat Indonesië zichzelf onafhankelijk verklaarde en er zijn 65 jaar verstreken sinds de daaropvolgende strijd werd gestaakt. Wat er in die vijf tussenliggende jaren gebeurde is moeilijk te vatten; de situatie was bijzonder complex en historische opvattingen wer…

De keerzijde van het Zwitsers succes

‘De meeste regeerders zijn van goede wil, maar ze weten niet wat ze ermee moeten doen.’ Met dit pijnlijk-komische motto van Charles de Montesquieu onderstreept Caroline de Gruyter, correspondente voor NRC, de zorgwekkende boodschap van haar nieuwe boek Zwitserlevens. ‘De nieuwe politieke realiteit v…

Schilderkunst en haar makers

Schrijver Julian Barnes wil zichzelf niet etaleren als kunstkenner. Die positie van liefhebber heeft het voordeel dat hij in de bundel In ogenschouw een ontwikkeling in zijn kijken beschrijft die veel mensen zullen herkennen. Daarbij is Barnes wel een bijzonder ijverige amateur en zijn veel van de e…

Schoonheidszoekende, onvermoeibare, gulle autodidact

‘Alles wat in je vermogen ligt, moet je doen.’ Met deze zin typeert biograaf Frank Okker zijn nieuwe hoofdpersoon. Na Willem Walraven en Madelon Szekely-Lulofs heeft hij weer een hoogst interessante en wat tragische figuur uit de koloniale geschiedenis tot zijn onderwerp gemaakt. Hij hee…

Het ei moet kapot

Europa was als een grote vogel: om zich te bevrijden moest het ei, de wereld waarin het tot dan toe geleefd had, kapot en daartoe diende de Eerste Wereldoorlog. Dat waanzinnige maar aansprekende beeld komt van Herman Hesse, een van de boeiende personen die historicus Ewoud Kieft opvoert. Zijn vraag …

Platonisch smeulende Japanners

Het woord 'Kokoro' is onvertaalbaar, het betekent iets als hart, geest, ziel, innerlijk, of nog ruimer: al het geestelijk leven 'dat niet louter met het intellect te maken heeft', aldus vertaler Luk Van Haute. De titel Kokoro (Tokio, 1914) verwijst dus niet naar het Japanse poppetje met geblankette …

Kluchtig naturalisme op het platteland van Zuid-Afrika

Degeneratie binnen één generatie godverlaten Afrikaners, tegen het decor van een al even getergd landschap, dat is geen overdreven typering van de moderne klassieker Kroniek van Perdepoort van Anna Louw die Van Oorschot, Amsterdam na Tafelberg Uitgewers, Kaapstad als tweede uitbrengt. De roman versc…

Schrijvers en drankzucht

Ze heeft zich blijkbaar bedacht: de ondertitel van Olivia Laings A Trip to Echo Spring was oorspronkelijk Why Writers Drink maar werd later On Writers and Drinking. Die tweede variant dekt de lading veel beter; de kwaliteit van Laings studie zit juist in het zoekende, associatieve, meanderende karak…

Een drenkeling aan zijn trui herkennen

Het is een flinke hit, het boek Visserstruien, toe aan zijn derde druk. Schipperstruien zijn nooit weggeweest – denk aan de onafscheidelijke (biologen?)dracht van Midas Dekkers en Maarten ’t Hart: blauwe trui met grote kraag en rits voor, of de blauw-witte Bretonse truien die sinds de ve…

Het Rijksmuseum voor thuisblijvers

Voor iedereen die er niet meer op rekende is het een schitterende meevaller: het Rijksmuseum is weer open. Voor wie de rijen nog even wil vermijden is er het ambitieuze De geschiedenis van Nederland in 100 voorwerpen, het kleine broertje van History of the World in 100 Objects van het British Museum…

Verweesde Messias

Jezus' naam komt er niet in voor maar parallellen met de Bijbel zijn er te over in de nieuwe roman van Coetzee, De kinderjaren van Jezus. Een kind en zijn pleegvader worden geherbergd onder golfplaten op een kaal achtererf, en gaan op zoek naar de Moeder die de komst van haar kind krijgt aangezegd. …

Kunst als vriend

Journalist en kunsthistoricus Gijsbert van der Wal bewerkte zijn interviews en artikelen tot een aanstekelijk boek over het kijken naar kunst, en over de drijfveren en werkwijzen van de makers – schilders, tekenaars, beeldhouwers en fotografen. Lust aan het kijken en lust aan het schrijven gaan in W…

Kun je een mens recenseren?

Met die fascinerende vraag begint Maarten Asscher zijn elegante inleiding op de gebundelde necrologieën die Michaël Zeeman schreef voor de Volkskrant, in de jaren tussen 1994 en 2009. Het antwoord is wat mij betreft nee, maar je moet het wel proberen. Zeeman deed dat gloedvol en met grote …

Neoliberalisme en de noodzaak van buikgevoelens

De victoriaanse zeden veroorzaakten de levensproblemen van zijn tijdgenoten, schreef Freud in Das Unbehagen in der Kultur. In diens voetspoor toont de Vlaamse psycholoog Paul Verhaeghe (Het einde van de psychotherapie en Liefde in tijden van eenzaamheid) hetzelfde aan voor onze tijd, in zijn nieuwe …

Van Barnes houden

De Britse schrijver Julian Barnes werd twee weken geleden bekroond met de prestigieuze David Cohen Prize for Literature, vanwege de uitzonderlijke en constante kwaliteit van zijn omvangrijke productie in verschillende genres: de roman, het korte verhaal, de essayistiek en de literaire kritiek - en d…

pro-mbooks1 : athenaeum