Terug

Recensies

Sarphati, grootdenkende katalysator

De Franse scheikundige Antoine Lavoisier legde eind achttiende eeuw met zijn experimenten en daarop gebaseerde betogen de basis voor de moderne scheikunde. Maar in 1794 toonde Robespierre zich bepaald niet onder de indruk. Lavoisier was wegens belastingfraude tot de guillotine veroordeeld: 'De revol…

Keuzestress: Max Weber als quarterlife crisiscoach

Het tv-programma De bv ik toonde tobbende twintigers. De hoogopgeleide, welvarende uitblinkers hebben keuze in overvloed. Maar dat is dan ook precies het probleem. Want wat moet je kiezen? En hoe blijf je daarbij trouw aan jezelf, want dat schijnt ook te moeten. Bijna honderd jaar geleden gaf M…

De ware bouwmeester is de tijd

De titel Lof der stenen is eigenlijk ietwat bedrieglijk. Dit boek bevat weliswaar lofzangen, meestal zelfs regelrechte liefdesverklaringen, maar niet alleen op stenen. Ook bezongen worden 'ruïnes, praalgraven, douanekantoren, kathedralen, gedenknaalden, herenhuizen, forten, hijsbalken, polders en pa…

Geef ons beelden

Ook in het heropende Stedelijk Museum wemelde het weer van de bezoekers met een zogenaamde 'audiotour'. Een stompzinnig gezicht en ze lopen vreselijk in de weg, maar het heeft wel als voordeel dat ze in elk geval stil zijn. En in een kunstmuseum hoort het stil te zijn, niet omdat het 'heilige grond'…

Oude wegen bewandelen

‘Het oog wordt door een pad verleid, net als het geestesoog: de verbeelding moet een lijn in het land wel volgen, verder de ruimte in, maar ook terug in de tijd naar de geschiedenis van een route en naar eerdere wandelaars.’ Dat schrijft Robert Macfarlane in De oude wegen (The Old Ways, vertaald doo…

Het raadsel vergroten

'Hoeveel zou er zijn wat we niet zien, omdat we het niet verwachten, omdat we met iets anders bezig zijn?' Dat vroeg Hans Aarsman zich af in een van de stukken in zijn bundel De fotodetective. Aarsman ging als een ware detective te werk: hij leek niets te verwachten en met niets anders bezig te zijn…

Over vakantie en werk. Of, hoe Schopenhauer toch weer gelijk krijgt

Sommige reizen of vakanties worden een succes door de gids of reisleider. Het kan ook zijn dat de reisleider de stemming juist danig drukt. Toch kan de vakantie dan nog een succes worden, als de bestemming alle moeite waard blijkt. Dat laatste is een beetje aan de hand met het boek De kunst van het …

Alles is even belangrijk

Hans Aarsman schrijft over fotografie, maar hij doet dat zo goed, dat dat niet bezwaarlijk is. Hij zou net zo goed over het verzamelen van postzegels of het verzorgen van koudbloedige huisdieren kunnen schrijven, dan nog zou ik ervan smullen. Normaal gesproken zou je bijvoorbeeld een beschouwing ove…

Bleker doet een rousseautje

Staatssecretaris Henk Bleker (CDA) zei geen spijt te hebben van zijn uitnodiging live bij Pauw & Witteman aan Mauro om mee te gaan naar de voetbaltopper FC Twente – PSV. 'Wat mensen ervan vinden, het zal me even', reageerde Bleker in een radioprogramma. Bleker zei echt te doen te hebben gehad me…

Hoe muziek bevrijdt en troost biedt

Voor de opnames van zijn film Barry Lyndon zou regisseur Stanley Kubrick de acteurs en medewerkers hebben laten luisteren naar de Sarabande uit de Vierde Suite voor klavecimbel (H437) van Händel, muziek die een prominente rol zou spelen in de film. Als zij wilden weten hoe de film eruit zou kom…

Hoe men met hamertjes filosofeert

In tegenstelling tot de meeste mensen, die in hun jeugd onstuimig en revolutionair zijn, maar langzaam tot bezinning komen, werd Jean-Paul Sartre in zijn lange leven steeds radicaler revolutionair. Maar de piano bleef hij trouw, schrijft de Franse filosoof François Noudelmann in The Phil…

Verveling, zijn lust en zijn leven

Peter Toohey is hoogleraar aan de universiteit van Calgary, afdeling 'Greek and Roman Studies'. En zo ziet hij er inderdaad uit: hoewel hij even goed door zou kunnen gaan voor boekhouder, apotheker of bibliothecaris. Iets droogs en saais in elk geval. Toch, als je beter kijkt, zie je iets in zijn og…

Hoogstpersoonlijke filosofie

Arnold Heumakers las voor NRC Handelsblad van afgelopen week twee boeken van Nederlandse filosofen, Stine Jensen en Coen Simon. En hij schrok zich een hoedje. Ze blijken namelijk niet alleen filosoof, maar ook moeder en vader (al hebben ze niet sámen kinderen) en brengen in hun boeken hun ervaringen…

Een polyfoon journaal

Een muziekgeschiedenis met een hele paragraaf over Johannes Kepler? En waarin René Descartes ter sprake komt? Een muziekgeschiedenis hoort toch over Bach, Beethoven en Brahms te gaan? Daar gaat dit boek van André Klukhun óók wel over, maar het bijzondere is dat het daarnaast over onhoorbare muziek g…

Duizend bloemen bloeien

Nederlandse boeken moeten ook nog verkocht worden, ook in het buitenland, waarvan we nogal veel hebben. En China is dan het grootste jachtterrein. Vandaar dat het Nederlandse Letterenfonds twintig ‘topauteurs’ vroeg een stuk te schrijven, geïnspireerd op een van de ‘twintig al…

Identiteit als luxeprobleem?

Begin jaren tachtig al klaagde Gerrit Komrij steen en been over architectuur en stedenbouw in Nederland:

‘Je hebt [...] nergens een houvast. Loop je nu in Sappemeer of in Almere, in Amsterdam of in Buitenveldert? Geen idee, waar waren we gisteren ook alweer?
De verpurmerending van Nederland …

Het rijk der schaduwen

Het is moeilijk te zeggen waarover Plinius’ Naturalis Historia gaat, en onmogelijk om te zeggen waar het niet over gaat. Het gaat over alles, van etnologie tot geografie en mineralogie tot medische wetenschap. Plinius (ca. 23 – 79) las alles en onderzocht alles en gaf er een samenvatting van. Dat wa…

Gezelliger dan verwacht op de snelweg

Het klinkt als een mop: een kunstenaar en een filosoof gaan een maand op en rond de Nederlandse snelwegen bivakkeren. Ze noemen het zelf een ‘snelwegexpeditie’. Het resultaat, het bijzonder fraaie boek Snelwegverhalen is ook wel grappig, maar gaat wel verder dan dat. Daarbij bl…

Wonderen die de wereld nog niet uit zijn

Er zijn ook lichtpuntjes. Op de valreep nog een filosofieboek dat wel het mooiste en spannendste van het jaar 2011 moet zijn: The Horizon. A History of Our Infinite Longing. De horizon is een altijd actueel thema, getuige bijvoorbeeld de tentoonstelling 'Mapping the horizon' in upstream gallery. H…

Heidegger in het tuincentrum

Het boek dat Carolyn Steel schreef over ‘Hoe voedsel ons leven vormt’, heette niet voor niets De hongerige stad. Het gaat namelijk over de problemen met betrekking tot voedsel die met verstedelijking gepaard gaan: overproductie, uitputting van de landbouwgrond, milieuvervuiling, smetv…

pro-mbooks1 : athenaeum