Recensie: Scherp maar beleefd

Op bladzijde één van A Thousand Pardons heeft Helen Armstead een mooi huis in een rijk stadje in upstate New York, een dochter en een echtgenoot met een lucratieve carrière. Zo’n twintig bladzijden later heeft ze daar alleen nog de dochter van over. Haar man, Ben, heeft in een door zijn depressie opgeroepen vlaag van roekeloosheid zijn baan verspeeld en zijn toch al wankele huwelijk de genadeslag toegebracht. Helen en dochter Sara verhuizen naar Manhattan, waar Helen moet proberen orde in de chaos te scheppen. Door emmi schumacher.

Vanaf dat punt is A Thousand Pardons op te delen in twee helften. In de eerste ontdekt Helen dat ze bijzonder goed is in het oplossen van PR-crises en begint daar, onwennig maar effectief, munt uit te slaan. In de tweede helft proberen ook Ben en Sara om te gaan met hun nieuwe situatie, terwijl Helen verwikkeld raakt in een lichtelijk bizarre pseudo-moordzaak met filmster Hamilton Barth.

Met zilver bestek

Hoewel de roman dus nogal wat onverwachte wendingen maakt – die scheiding zie je op de eerste bladzijde misschien nog wel aankomen, een verwarde filmster niet – blijft de dynamiek binnen het opgebroken gezin Armstead het meest interessant. Helen, als de underdog in het intimiderende Manhattan, is een sympathiek maar door haar overontwikkelde verantwoordelijkheidsgevoel ook frustrerend hoofdpersonage. De blanco Ben wordt gaandeweg gelaagder, en Dee kan uitstekend uit de voeten met de relatie tussen Helen en tiener Sara, die haar moeder soms tot radeloosheid drijft:

'Helen slammed on the brakes and jerked the car onto the shoulder, even though there was technically no shoulder there. Horns blared at them angrily, urgently, and headlights washed through their car. She turned in her seat to look at her daughter, who had pulled away so that the back of her head was up against the passenger-side window. Sara was trying hard to maintain her edge, but Helen could see that her chin was quivering. Helen no longer wondered, as she usually did when her daughter teed off on her, what exactly she had done wrong: she just accepted now that she had done something wrong, or many things, even if it was not given to her to know what those things were. She leaned in a little closer, over the frantic rise and fall of the horns. “I’m begging you,” Helen said.'

'Helen trapte op de rem en stuurde met een ruk de vluchtstrook op, ook al was daar officieel helemaal geen vluchtstrook. Claxons schalden kwaad en langdurig en het licht van koplampen flitste door hun auto. Ze draaide een kwartslag, met haar gezicht naar haar dochter, die zo ver weg was geschoven dat ze met haar hoofd tegen het passagiersraampje zat. Sara deed haar uiterste best om zich niet te laten kennen, maar Helen zag dat haar kin beefde. Helen vroeg zich niet meer af, zoals anders wanneer haar dochter tegen haar uitvoer, wat ze precies ver keerd had gedaan; ze legde zich er nu domweg bij neer dat ze iets verkeerd had gedaan, of zelfs heel veel, ook al was het haar niet gegeven te weten wat dan wel precies. Ze boog zich wat verder naar Sara toe om boven de uitzinnig aanzwellende en wegstervende claxons uit te komen. "Ik smeek je," zei ze.'

Deze scène gaat bij Helen door voor een emotionele uitbarsting: hoeveel woede en schuldgevoel er bij Ben, Helen en Sara ook spelen, ze zijn niet het type familie dat al die gevoelens over elkaar uitstort. (Wel zijn ze het type dat goed is in steken onder water). De stijl van Dee leent zich daar ook niet voor. Scherp en nauwkeurig observeert hij zijn personages (ook de minder belangrijke – de advocaat van Ben heeft ‘the vengeful air of a man whose embarrassing delusions about the goodness of people had long ago been destroyed’) en legt subtiel hun fouten bloot. A Thousand Pardons snijdt diep, maar met zilver bestek in plaats van een bot mes.

Hedendaags Amerika

Met zijn vorige roman, The Privileges, greep Dee net naast de Pulitzer Prize. Het valt te vermoeden dat als hij voor A Thousand Pardons weer wordt genomineerd, of de prijs zelfs wint, dat niet alleen zal zijn om de familie Armstead maar ook en misschien vooral om zijn portret van het hedendaagse Amerika: de chaos van Manhattan, de falende gezondheidszorg, het pragmatisme van de middenmoot en de leegte van de allerrijksten. Om maar te zwijgen van Helens talent om machtige mannen die zich amoreel hebben gedragen en daar de rekening van gepresenteerd krijgen ervan te overtuigen spijt te betuigen voor hun gedrag. Niet omdat ze het menen, maar omdat dat is wat de mensen willen horen. Dee stelt dit alles met eenzelfde precisie aan de kaak, maar je krijgt toch het gevoel dat hij meer geïnvesteerd is in zijn hoofdpersonages dan in de wereld om hen heen. De roman eindigt waar hij begon, in dat grote huis in een klein stadje. Hopelijk houden ze daar bij de Pulitzer ook van.    

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek. Ze is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.

Auterusportret © Dennis Shannon